Z050039

Ќазаќстан Республикасында мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау туралы

Ќазаќстан Республикасыныѕ 2005 жылєы 13 сјуірдегі N 39 Заѕы

Ќазаќстан Республикасы Парламентініѕ Жаршысы, 2005 ж., N 7-8, 18-ќўжат

МАЗМЎНЫ

Осы Заѕ Ќазаќстан Республикасында мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ќоєамдыќ ќатынастарды реттейдi жјне мїгедектердi јлеуметтiк ќорєауды ќамтамасыз етудiѕ, олардыѕ тiршiлiк-тынысы мен ќоєаммен етене араласуы їшiн теѕ мїмкiндiктер жасаудыѕ ќўќыќтыќ, экономикалыќ жјне ўйымдастырушылыќ шарттарын айќындайды.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заѕда пайдаланылатын негiзгi ўєымдар

Осы Заѕда мынадай негiзгi ўєымдар пайдаланылады:
1) арнаулы жїрiп-тўру ќўралдары - мїгедектердiѕ белсендi жјне баяу жїрiп-тўруына арналєан техникалыќ кґмек тїрi;

2) јлеуметтiк ќызмет кґрсетудiѕ мемлекеттiк стандарттары - мїгедектер мен мїгедек балаларєа, сондай-аќ ќарттарєа медициналыќ-јлеуметтiк мекемелерде, їйде кґрсетiлетiн јлеуметтiк кґмек бґлiмшелерiнде жјне јлеуметтiк ќызмет кґрсетудiѕ аумаќтыќ орталыќтарында берiлетiн јлеуметтiк ќызметтердiѕ кґлемiн жјне оларды ўсынудыѕ тјртiбiн белгiлейтiн ережелер;

3) кјсiптiк баєдарлау - мїгедектiѕ еѕбек ќызметi тїрлерiн таѕдауына кґмек кґрсетуге баєытталєан шаралар жїйесi;

4) ќайта жасау хирургиясы - организмнiѕ бўзылєан функцияларын ќалпына келтiруге немесе олардыѕ орнын толтыруєа баєытталєан хирургиялыќ емдеу јдiсi;

5) медициналыќ-јлеуметтiк сараптама - организм функциясыныѕ тўраќты бўзылуынан туындаєан шектеулі тіршілік-тынысын баєалау негiзiнде кујландырылатын адамныѕ јлеуметтiк ќорєау шараларына деген ќажеттiлiктерiн белгiленген тјртiппен аныќтау;

5-1) медициналыќ-јлеуметтік мекеме (ўйым) - кїтім мен медициналыќ ќызмет кґрсетуге мўќтаж ќарттардыѕ, мїгедектердіѕ, оныѕ ішінде психоневрологиялыќ аурулар ќатарындаєы мїгедектердіѕ, мїгедек балалардыѕ стационарда немесе кїндіз болу жаєдайында тўраќты немесе уаќытша тўруына арналєан интернат-їй, јлеуметтік ќызмет кґрсететін аумаќтыќ орталыќ немесе ґзге де ўйым;

6) медициналыќ оѕалту - организмнiѕ бўзылєан жјне (немесе) жоєалтќан функцияларын саќтауєа, iшiнара немесе толыќ ќалпына келтiруге баєытталєан медициналыќ ќызметтер кешенi;

7) мїгедек - тiршiлiк-тынысыныѕ шектелуiне жјне оны јлеуметтiк ќорєау ќажеттiгiне јкеп соќтыратын аурулардан, жараќаттардан, олардыѕ салдарынан, кемiстiктерден организм функциялары тўраќты бўзылып, денсаулыєы бўзылєан адам;

8) мїгедек бала - тiршiлiк-тынысыныѕ шектелуiне жјне оны јлеуметтiк ќорєау ќажеттiгiне јкеп соќтыратын аурулардан, жараќаттардан, олардыѕ салдарынан, кемiстiктерден организм функциялары тўраќты бўзылып, денсаулыєы бўзылєан он сегiз жасќа толмаєан адам;

9) мїгедектердi јлеуметтiк оѕалту - мїгедектердiѕ тiршiлiк-тынысыныѕ шектелуiн жеѕiп шыєуы їшiн жаєдай туєызуєа, олардыѕ јлеуметтiк мјртебесiн ќалпына келтiруге, јлеуметтiк-тўрмыстыќ жјне ортаєа бейiмделуiне баєытталєан шаралар кешенi;

10) мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау - мїгедектерге јлеуметтiк кґмек кґрсету, оѕалту, сондай-аќ олардыѕ ќоєамєа етене араласуы жґнiндегi шаралар кешенi;

11) мїгедектердi жўмысќа орналастыруєа арналєан арнаулы жўмыс орындары - мїгедектiѕ жеке мїмкiндiктерi ескерiле отырып жабдыќталєан жўмыс орындары;

12) мїгедектердi кјсiптiк оѕалту - мїгедектердiѕ бўзылєан не жоєалтќан кјсiптiк даєдыларын, бiлiмi мен машыќтарын алуына немесе ќалпына келтiруiне жјне оларды бейiмдеу мен жўмысќа орналастыруєа баєытталєан шаралар кешенi;

13) мїгедектердi оѕалтудыѕ кешендi баєдарламасы - мїгедектердi медициналыќ, јлеуметтiк, кјсiптiк оѕалту жґнiндегi iс-шаралардыѕ кепiлдiк берiлген тiзбесi;

14) мїгедектердiѕ јлеуметтiк-тўрмыстыќ жјне ортаєа бейiмделуi - мїгедектердiѕ ґзiн-ґзi ќарап-кїту, ґз бетiмен ґмiр сїру мїмкiндiгiне ќол жеткiзу немесе олардыѕ отбасылыќ жјне ќоєамдыќ ґмiрдiѕ їйреншiктi жаєдайларына ќайта оралу процесi;

15) мїгедектiк - организм функциялары тўраќты бўзылып, денсаулыќтыѕ бўзылуы салдарынан адамныѕ тiршiлiк-тынысыныѕ шектелу дјрежесi;

16) мїгедектi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасы - мїгедектi оѕалтудан ґткiзудiѕ наќты кґлемiн, тїрлерi мен мерзiмдерiн белгiлейтiн ќўжат;

17) мiндеттi гигиеналыќ ќўралдар - табиєи физиологиялыќ мўќтаждыќтарды жјне ќажеттiлiктердi ќанаєаттандыруєа арналєан ќўралдар;

18) протездiк-ортопедиялыќ кґмек - мїгедектердi протездiк-ортопедиялыќ ќўралдармен ќамтамасыз ету жґнiндегi медициналыќ-техникалыќ кґмектiѕ мамандандырылєан тїрi жјне оларды пайдалануды їйрету;

19) протездiк-ортопедиялыќ ќўралдар - кем аяќ-ќолды немесе дененiѕ басќа да мїшелерiн алмастыратын, аурудыѕ немесе денсаулыќќа заќым келудiѕ салдарынан организмнiѕ бўзылєан немесе жоєалтќан функцияларыныѕ орнын толтыратын ќўралдар;

20) сурдотехникалыќ ќўралдар - есiту кемiстiктерiн тїзеуге жјне олардыѕ орнын толтыруєа арналєан, соныѕ iшiнде байланыс ќўралдары мен аќпарат берудi кїшейтетiн техникалыќ ќўралдар;

21) техникалыќ кґмекшi (орнын толтырушы) ќўралдар - протездiк-ортопедиялыќ жјне сурдо-тифлотехникалыќ ќўралдар мен мiндеттi гигиеналыќ ќўралдар;

22) тифлотехникалыќ ќўралдар - мїгедектердiѕ кґру кемiстiгi салдарынан жоєалтќан мїмкiндiктерiн тїзеуге жјне олардыѕ орнын толтыруєа баєытталєан ќўралдар;

23) тiршiлiк-тынысыныѕ шектелуi - адамныѕ ґзiн-ґзi ќарап-кїту, ґздiгiнен жїрiп-тўру, баєдарлай алу, ќарым-ќатынас жасау, ґзiнiѕ мiнез-ќўлќын баќылау, оќу жјне еѕбекпен айналысу ќабiлетiнен немесе мїмкiндiгінен толыќ немесе ішінapa айрылуы.
Ескерту. 1-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2006.07.07. N 171 (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз), 2007.01.12. N 222 (ресми жарияланєан кїнінен бастап алты ай ґткеннен кейін ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.

2-бап. Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi
јлеуметтiк ќорєау туралы заѕнамасы

1. Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау туралы заѕнамасы Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясына негiзделедi жјне осы Заѕ мен Ќазаќстан Республикасыныѕ ґзге де нормативтiк ќўќыќтыќ актiлерiнен тўрады.

2. Егер Ќазаќстан Республикасы бекiткен халыќаралыќ шартта осы Заѕдаєыдан ґзгеше ережелер белгiленсе, онда халыќаралыќ шарттыѕ ережелерi ќолданылады, бўєан халыќаралыќ шарттан оныѕ ќолданылуы їшiн Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕын шыєару талап етiлетiн жаєдайлар ќосылмайды.

3-бап. Осы Заѕныѕ ќолданылу аясы

Осы Заѕныѕ кїшi Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтарына, Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында тўраќты тўратын шетелдiктерге жјне азаматтыєы жоќ адамдарєа ќолданылады.
Жеке жјне заѕды тўлєалар, сондай-аќ мемлекеттiк органдар мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ќатынастардыѕ субъектiлерi болып табылады.

2-тарау. МЇГЕДЕКТЕРДІ ЈЛЕУМЕТТІК ЌОРЄАУДЫ
МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

      4-бап. Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi
              јлеуметтiк ќорєау саласындаєы мемлекеттiк
              саясаты

Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау саласындаєы мемлекеттiк саясаты:

1) мїгедектiктiѕ алдын алуєа;

2) мїгедектердi јлеуметтiк ќорєауєа, соныѕ iшiнде оѕалтуєа;

3) мїгедектердiѕ ќоєаммен етене араласуына баєытталєан.

5-бап. Мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау принциптерi

Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау саласындаєы мемлекеттiк саясаты:

1) заѕдылыќ, iзгiлiк, адам ќўќыќтарыныѕ саќталуы;

2) јлеуметтiк ќорєауєа кепiлдiк берiлу, медициналыќ, јлеуметтiк жјне кјсiптiк оѕалтуєа ќолжетiмдiлiктi ќамтамасыз ету;

3) мїгедектердiѕ денсаулыќ саќтауєа, бiлiм алуєа жјне ќызмет тїрiн, соныѕ iшiнде еѕбек ќызметi тїрiн еркiн таѕдауєа басќа азаматтармен ќатар ќол жеткiзуi мен теѕ ќўќылы болуы;

4) мемлекеттiк органдардыѕ мїгедектердiѕ ќўќыќтары мен заѕды мїдделерiн ќорєау жґнiндегi функцияларды жїзеге асыратын ќоєамдыќ бiрлестiктермен жјне ґзге де ўйымдармен ґзара iс-ќимыл жасауы;

5) мїгедектiк белгiсi бойынша кемсiтуге тыйым салу принциптерi негiзiнде жїргiзiледi.

6-бап. Ќазаќстан Республикасы Їкiметiнiѕ мїгедектердi
јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ќўзыретi

Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкiметi:
1) мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау саласындаєы мемлекеттiк саясаттыѕ негiзгi баєыттарын јзiрлейдi;

2) мїгедектердi оѕалтудыѕ кешендi баєдарламаларын бекiтедi;

3) мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау саласындаєы нормативтiк ќўќыќтыќ актiлердi шыєарады;

4) мемлекеттiк тапсырыс немесе грант бойынша оќып жїрген мїгедектерге Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес стипендиялар таєайындау мен тґлеудiѕ тјртiбiн бекiтедi;

      4-1) жеке оѕалту баєдарламасына сјйкес мынадай јлеуметтік ќызметтер кґрсету:
      жїріп-тўруы ќиын бірінші топтаєы мїгедектерге жеке кґмекші беру;
      есту кемістігі бар мїгедектерге ымдау тілі маманын жылына отыз саєат мерзімге беру тјртібін бекітеді;

5) мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау саласында їйлестiру кеѕесiн ќўрады.
Ескерту. 6-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.12.19. N 9 (2008 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.

      7-бап. Халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi
             органныѕ жјне оныѕ аумаќтыќ бґлiмшелерiнiѕ
             ќўзыретi

1. Халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi орган:
1) Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау саласындаєы, сондай-аќ медициналыќ-јлеуметтiк сараптама саласындаєы нормативтiк ќўќыќтыќ актiлерiн јзiрлейдi жјне бекiтедi;

2) мїгедектердi оѕалтудыѕ кешендi баєдарламаларын јзiрлейдi;

3) мїгедектерге јлеуметтiк ќызмет кґрсетудiѕ мемлекеттiк стандарттарын јзiрлейдi;

4) басќа да мемлекеттiк органдарды мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау мјселелерi жаєынан јдiстемелiк жјне ўйымдастырушылыќ їйлестiрудi жїзеге асырады;

5) медициналыќ-јлеуметтiк сараптаманы жјне мїгедектердi оѕалтуды ўйымдастыру мен жїзеге асырудыѕ жалпы принциптерiн белгiлейдi;

6) денсаулыќ саќтау саласындаєы ујкiлеттi органмен келiсе отырып мїгедектiктi кујландыру, оныѕ себептерiн, тобын жјне еѕбек ќабiлетiнен айырылу дјрежесiн белгiлеу, мїгедектердi оѕалтудыѕ жеке баєдарламаларын аныќтау ережелерiн јзiрлейдi;

7) мїгедектердi есепке алу жїйесiнiѕ орталыќтандырылєан деректер банкiн ќалыптастырады, мїгедектiк себептерiнiѕ, ќўрылымыныѕ жјне жай-кїйiнiѕ мониторингiн жїргiзедi;

8) мїгедектердi јлеуметтiк оѕалту саласындаєы кадрлардыѕ, соныѕ iшiнде, ымдау тiлi мамандарыныѕ бiлiктiлiгiн арттыруды ўйымдастырады;

9) Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау туралы заѕнамасыныѕ саќталуын баќылауды жїзеге асырады.

2. Халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi органныѕ аумаќтыќ бґлiмшелерiнiѕ ќўзыретiне мыналар жатады:

1) медициналыќ-јлеуметтiк сараптама жїргiзу;

2) мїгедектiк тобын, оныѕ себептерiн, мерзiмiн, мїгедектiктiѕ басталєан уаќытын, еѕбек ќабiлетiнен айырылу дјрежесiн, организм функцияларыныѕ бўзылуы жјне тiршiлiк-тынысыныѕ шектелуi дјрежесiне ќарай "мїгедек бала" санатын айќындау;

3) мїгедектердi оѕалтудыѕ жеке баєдарламаларын жасау;

4) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында кґзделген жјрдемаќыларды жјне тґлемдер мен ґтемаќылардыѕ басќа да тїрлерiн таєайындау;

5) мїгедектердi оѕалтудыѕ жеке баєдарламаларыныѕ iске асырылуын баќылау;

6) халыќтыѕ мїгедектiгi деѕгейi мен себептерiн зерделеу;

7) ґз ќўзыретi шегiнде Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау саласындаєы заѕнамасыныѕ саќталуын баќылау.

8-бап. Денсаулыќ саќтау саласындаєы ујкiлеттi органныѕ
ќўзыретi

Денсаулыќ саќтау саласындаєы ујкiлеттi орган:
1) халыќтыѕ салауатты ґмiр салтын ќалыптастыру, мїгедектiктiѕ алдын алу саласындаєы бiртўтас мемлекеттiк саясатты жїргiзедi;

2) ауруєа диагноз ќоюдыѕ жјне емдеудiѕ хаттамаларын айќындайды;

3) мїгедектердi оѕалтудыѕ жеке баєдарламаларына сјйкес мїгедектердi медициналыќ оѕалтуды жїзеге асырады;

4) медициналыќ-јлеуметтiк сараптама саласындаєы мамандарды кјсiптiк даярлауды жјне ќайта даярлауды ќамтамасыз етедi.

9-бап. Бiлiм беру саласындаєы ујкiлеттi органныѕ
ќўзыретi

Бiлiм беру саласындаєы ујкiлеттi орган:
1) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес мїгедектердiѕ бiлiм алуын ќамтамасыз етедi;

2) мемлекеттiк тапсырыс немесе грант бойынша оќып жїрген мїгедектерге Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес стипендиялар таєайындау мен тґлеудiѕ тјртiбiн јзiрлейдi;

3) мїгедектердi оќытуды жїзеге асыратын арнаулы бiлiм беру ўйымдарыныѕ бiлiм беру ќызметiн регламенттейтiн Ќазаќстан Республикасыныѕ нормативтiк ќўќыќтыќ актiлерiн јзiрлейдi жјне бекiтедi.

      10-бап. Облыстыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ,
               астананыѕ) жергiлiктi мемлекеттiк басќару
               органдарыныѕ ќўзыретi

1. Облыстыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ) жергiлiктi ґкiлдi органдары:

1) мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерiнiѕ мамандандырылєан ўйымдарын ќолдауды ќоса алєанда, мїгедектердi оѕалтудыѕ ґѕiрлiк баєдарламасын бекiтедi;

2) мїгедектердi оѕалтудыѕ ґѕiрлiк баєдарламасыныѕ орындалуын баќылауды жїзеге асырады.

2. Облыстыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ) жергiлiктi атќарушы органдары:

1) мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерiнiѕ мамандандырылєан ўйымдарын ќолдауды ќоса алєанда, мїгедектердi оѕалтудыѕ ґѕiрлiк баєдарламаларын јзiрлейдi жјне облыстыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ) ґкiлдi органдарыныѕ бекiтуiне ўсынады;

2) мїгедектердi оѕалтуды жїзеге асыратын мемлекеттiк мекемелер мен кјсiпорындарды ќўрады;

3) мїгедектердi оѕалтуды жїзеге асыратын ўйымдарды ќўруєа ыќпал етедi;

4) осы Заѕєа жјне мїгедектi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасына сјйкес мїгедектердi кјсiптiк оќытуды (ќайта оќытуды) ўйымдастырады;

5) мїгедектердi оѕалту жґнiндегi мамандарды, оныѕ iшiнде ымдау тiлiнiѕ мамандарын, Брайльдiѕ бедерлi-нїктелiк ќарпі бойынша оќитын жјне жазатын мамандарды даярлауды, ќайта даярлауды жјне олардыѕ бiлiктiлiгiн арттыруды ўйымдастырады;

6) осы Заѕєа жјне мїгедектi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасына сјйкес тиiстi аумаќта медициналыќ, јлеуметтiк, кјсiптiк оѕалтуды ўйымдастырады;

7) мїгедектердi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасына сјйкес мїгедектердiѕ жјне мїгедек балалардыѕ санаторий-курорттыќ емделуiн ќамтамасыз етедi;

8) мїгедектердi оѕалтудыѕ кешендi баєдарламаларыныѕ iске асырылуын ќамтамасыз етедi;

9) мїгедектi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасына сјйкес мїгедектердi техникалыќ кґмекшi (орнын толтырушы) ќўралдармен жјне (немесе) арнаулы жїрiп-тўру ќўралдарымен ќамтамасыз етуді ўйымдастырады;

10) дене шыныќтыру жјне спорт саласындаєы ујкiлеттi органмен жјне мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерiмен бiрлесiп мїгедектер арасында сауыќтыру жјне спорттыќ iс-шараларды ґткiзудi ўйымдастырады;

11) мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерiмен, аумаќтыќ ујкiлеттi мјдениет органдарымен бiрлесiп мјдени-кґпшiлiк жјне аєарту iс-шараларын ўйымдастырады;

12) мїгедектерге ќайырымдылыќ жјне јлеуметтiк кґмектiѕ кґрсетiлуiн їйлестiредi.

      11-бап. Ауданныѕ (облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ)
              жергiлiктi мемлекеттiк басќару органдарыныѕ
              ќўзыретi

1. Ауданныѕ (облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ) жергiлiктi ґкiлдi органдары:

1) мїгедектердi оѕалтудыѕ ґѕiрлiк баєдарламасын бекiтедi;

2) мїгедектердi оѕалтудыѕ ґѕiрлiк баєдарламасыныѕ орындалуына баќылауды жїзеге асырады.

2. Ауданныѕ (облыстыќ маѕызы ќаланыѕ) жергiлiктi атќарушы органдары:

1) мїгедектердi оѕалтудыѕ ґѕiрлiк баєдарламаларын јзiрлейдi жјне ауданныѕ (облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ) ґкiлдi органдарыныѕ бекiтуiне ўсынады;

2) мїгедектердi оѕалтудыѕ ґѕiрлiк баєдарламаларыныѕ тиiстi аумаќта iске асырылуын ќамтамасыз етедi;

3) мїгедектерге јлеуметтiк жјне ќайырымдылыќ кґмек кґрсетудi ўйымдастырады.

12-бап. Мїгедектiктiѕ алдын алу

1. Мїгедектiктiѕ алдын алу - ерте диагноз ќоюєа, дене, аќыл-ой, психикалыќ, сенсорлыќ жјне басќа кемiстiктердiѕ туындауынан жјне кемiстiктiѕ тўраќты функционалдыќ шектелуге немесе мїгедектiкке ауысуынан саќтандыруєа баєытталєан шаралар кешенi, сондай-аќ денсаулыќты ќорєау, адамныѕ тўратын экологиялыќ ортасын жаќсарту, салауатты ґмiр салтын ќалыптастыру, еѕбектiѕ ќауiпсiз жаєдайларын ќамтамасыз ету, ґндiрiсте жараќаттануды болдырмау, кјсiптiк ауруларды азайту жґнiндегi iс-шаралар.

2. Мїгедектiктiѕ алдын алуды тиiстi мемлекеттiк органдар, жергiлiктi мемлекеттiк басќару органдары, ўйымдар мен жўмыс берушi Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жїзеге асырады.

3-тарау. МЇГЕДЕКТЕРДІЅ ЌЎЌЫЌТАРЫ ЖЈНЕ
ОЛАРДЫ ЈЛЕУМЕТТIК ЌОРЄАУ

13-бап. Медициналыќ-јлеуметтiк сараптама

1. Адамныѕ мїгедектiгi мен еѕбек ќабiлетiн жоєалту дјрежесiн белгiлеу халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi органныѕ аумаќтыќ бґлiмшелерiнiѕ медициналыќ-јлеуметтiк сараптама жїргiзуi жолымен жїзеге асырылады.

2. Медициналыќ-јлеуметтiк сараптама Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкiметi белгiлеген тјртiппен, кујландырылатын адамныѕ клиникалыќ-функционалдыќ, јлеуметтiк, кјсiби жјне психологиялыќ деректерiн талдау негiзiнде организмнiѕ жай-кїйiн кешендi баєалауєа сїйенiп жїзеге асырылады.

3. Адамды мїгедек деп таныєан жјне еѕбек ќабiлетiн жоєалту дјрежесiн белгiлеген кезде олардыѕ себептерi, мерзiмi, басталєан уаќыты, ќосымша кґмек тїрлерiне жјне техникалыќ кґмекшi (орнын толтырушы) ќўралдармен, арнаулы жїрiп-тўру ќўралдарымен ќамтамасыз етудегi ќажеттiлiктерi аныќталады, сондай-аќ мїгедектi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасы јзiрленедi.
4. Мїгедектiк тобы он алты жастан бастап белгiленедi.

14-бап. Мїгедектердiѕ ќўќыќтары

Ќазаќстан Республикасында мїгедектер:

1) јлеуметтiк ќорєауєа, соныѕ iшiнде оѕалтуєа, ќоєамєа етене араласуєа;

2) јлеуметтiк инфраќўрылым объектiлерiне кiрiп-шыєуын ќамтамасыз етуге;

3) аќпаратќа ќол жеткiзуiн ќамтамасыз етуге;

4) бiлiм алуєа, ќызмет тїрiн, соныѕ iшiнде еѕбек ќызметi тїрiн еркiн таѕдауєа;

5) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгiленген тјртiппен тегiн медициналыќ кґмектiѕ кепiлдiк берiлген кґлемiн алуєа;

6) кјсiптiк даярлыќќа жјне ќайта даярлыќќа, еѕбек ќабiлетiн ќалпына келтiруге жјне жўмысќа орналасуєа;

7) Ќазаќстан Республикасыныѕ тўрєын їй заѕнамасына сјйкес тўрєын їйге;

8) мемлекеттiк жјне ґзге ўйымдарда, соныѕ iшiнде денсаулыќ саќтау, мјдениет, байланыс, кґлiк, ќызмет кґрсету саласындаєы ўйымдарда бiрiншi кезекте ќызмет кґрсетiлуге;

9) мїгедектердiѕ шыєармашылыќ ќабiлеттерiн ќолдауєа арналєан ќўќыќтарын ќоса алєанда, Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясымен, Ќазаќстан Республикасыныѕ басќа да заѕнамалыќ актiлерiмен бекiтiлген јлеуметтiк-экономикалыќ жјне жеке басыныѕ ќўќыќтары мен бостандыќтарына толыєымен ие болады.

15-бап. Мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау

Мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау јлеуметтiк кґмек кґрсету, медициналыќ, јлеуметтiк жјне кјсiптiк оѕалту, бiлiм беру жјне олардыѕ ќоєам ґмiрiне басќа азаматтармен бiрдей ќатысуына мїмкiндiктер жасауєа баєытталєан ґзге де шаралар арќылы ќамтамасыз етiледi.

16-бап. Јлеуметтiк кґмек

Мїгедектерге кґрсетiлетiн јлеуметтiк кґмек мемлекеттiк жјрдемаќылар, ґтемаќылар тїрiндегi тґлемдердi жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында кґзделген ґзге де тґлемдердi ќамтиды.
Жергiлiктi атќарушы органдар мен жўмыс берушi јлеуметтiк кґмектiѕ ќосымша тїрлерiн кґрсетуге ќўќылы.

      16-1-бап. Мемлекеттік медициналыќ-јлеуметтік мекемелерде
                 тўратын психоневрологиялыќ аурулар ќатарындаєы
                 мїгедектерге жјне мїгедек балаларєа јлеуметтік
                 кґмек

1. Мемлекеттік медициналыќ-јлеуметтік мекемелерде тўрып жатќан, сот шешімімен јрекетке ќабілетсіз жјне ќамќорлыќќа мўќтаж деп танылєан мїгедектерге (бўдан јрі - ќамќорлыќтаєылар) Зейнетаќы тґлеу жґніндегі мемлекеттік орталыќтан тґленетін зейнетаќы тґлемдері мен мемлекеттік јлеуметтік жјрдемаќылар ќамќоршылары (бўдан јрі - медициналыќ-јлеуметтік мекеменіѕ јкімшілігі) екінші деѕгейдегі банктерде ашатын олардыѕ банк шоттарына есептеледі жјне медициналыќ-јлеуметтік мекеменіѕ јкімшілігі халыќты јлеуметтік ќорєау саласындаєы ујкілетті орган белгілеген тјртіппен, ќамќорлыќтаєылардыѕ жеке мўќтаждарына ќосымша тамаќ, дјрі-дјрмек, киім, аяќ-киім, іш киім, бірінші ќажеттіліктегі заттар, жўмсаќ жјне ќатты мїкјммал, санитарлыќ гигиена жјне медициналыќ кґмек ќўралдарын сатып алу їшін пайдаланады.

2. Медициналыќ-јлеуметтік мекеменіѕ јкімшілігі ќамќорлыќтаєылардыѕ Зейнетаќы тґлеу жґніндегі мемлекеттік орталыќтан тґленетін зейнетаќы тґлемдерініѕ жјне мемлекеттік јлеуметтік жјрдемаќыларыныѕ пайдаланылуы туралы есепті облыстыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ) жергілікті атќарушы органына тоќсан сайын ўсынуєа міндетті.

3. Облыстардыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ) жергілікті атќарушы органдары ќамќорлыќтаєылардыѕ Зейнетаќы тґлеу жґніндегі мемлекеттік орталыќтан тґленетін зейнетаќы тґлемдерін жјне мемлекеттік јлеуметтік жјрдемаќыларын медициналыќ-јлеуметтік мекеме јкімшілігініѕ дўрыс жўмсауын баќылауды жїзеге асырады.
Ескерту. 16-1-баппен толыќтырылды - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.12.19. N 9 (2008 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.

17-бап. Мїгедектердi оѕалту

1. Мїгедектердi оѕалту организм функциялары тўраќты бўзылып, денсаулыќтыѕ бўзылуынан тiршiлiк-тынысыныѕ шектелуiн жоюєа немесе оныѕ орнын мїмкiндiгiнше толыќтай толтыруєа баєытталєан медициналыќ, јлеуметтiк жјне кјсiптiк iс-шаралар кешенiн ќамтиды.

2. Мїгедектердi оѕалту мїгедектердi оѕалтудыѕ кешендi баєдарламасына жјне медициналыќ-јлеуметтiк сараптама негiзiнде аныќталатын мїгедектi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасына сјйкес жїзеге асырылады.

18-бап. Мїгедектердi оѕалтудыѕ кешендi баєдарламасы

Оѕалтудыѕ кешендi баєдарламасы мїгедектердi оѕалтуєа, оѕалту ўйымдары мен мекемелерi желiсiн дамытуєа, олардыѕ материалдыќ-техникалыќ базасын ныєайтуєа, мїгедектердi техникалыќ кґмекшi (орнын толтырушы) ќўралдармен, арнаулы жїрiп-тўру ќўралдарымен, санаторий-курорттыќ емдеумен ќамтамасыз етуге, јлеуметтiк ќызметтер кґрсетуге жјне јлеуметтiк инфраќўрылым объектiлерiне кедергiсiз кiрiп-шыєуын, мїгедектердi оѕалту мјселелерiмен айналысатын ќызметкерлердi даярлауєа жјне олардыѕ бiлiктiлiгiн арттыруєа баєытталєан iс-шаралардыѕ кепiлдiк берiлген тiзбесiн кґздейдi.

19-бап. Мїгедектердi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасы

1. Оѕалтудыѕ жеке баєдарламасы организмнiѕ бўзылєан жјне жоєалтќан функцияларын ќалпына келтiруге жјне (немесе) олардыѕ орнын толтыруєа баєытталєан медициналыќ, јлеуметтiк, кјсiптiк оѕалту шараларын ќамтитын оѕалту iс-шаралары кешенiн айќындайды.

2. Оѕалтудыѕ жеке баєдарламасы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес мїгедекке тегiн кґрсетiлетiн оѕалту iс-шараларын, сол сияќты аќысын тґлеуге мїгедектiѕ ґзi немесе оныѕ жўмыста мертiгуiне немесе кјсiптiк ауруєа шалдыєуына кiнјлi жўмыс берушi ќатысатын оѕалту iс-шараларын да ќамтиды.

20-бап. Мїгедектердi медициналыќ оѕалту

1. Мїгедектердi медициналыќ оѕалту:

1) ќалпына келтiру терапиясын (дјрi-дјрмекпен, физикалыќ, санаторий-курорттыќ емдеудi жјне организмнiѕ бўзылєан немесе жоєалтќан функциялары мен денсаулыќты ќалпына келтiруге баєытталєан басќа да емдеу јдiстерiн);

2) ќайта жасау хирургиясын;

3) протездiк-ортопедиялыќ кґмектi ќамтиды.

2. Медициналыќ оѕалту жґнiндегi iс-шараларды денсаулыќ саќтау ўйымдары мен меншiк нысанына ќарамастан басќа да мамандандырылєан ўйымдар жїргiзедi.

3. Санаторий-курорттыќ емдеу мїгедектер мен мїгедек балаларєа жеке оѕалту баєдарламасына сјйкес Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкiметi белгiлейтiн тјртiппен берiледi.

4. Жўмыс берушiнiѕ кiнјсiнен жўмыста мертiгуге ўшыраєан немесе кјсiптiк ауруєа шалдыќќан мїгедекке санаторий-курорттыќ емделуге жолдама Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жўмыс берушiнiѕ есебiнен берiледi.

5. Жўмыс берушi - жеке кјсiпкердiѕ ќызметi тоќтатылєан немесе заѕды тўлєа таратылєан жаєдайда, жўмыс берушiнiѕ кiнјсiнен жўмыста мертiгуге ўшыраєан немесе кјсiптiк ауруєа шалдыќќан мїгедекке санаторий-курорттыќ емдеу осы баптыѕ 3-тармаєына сјйкес жўмыс берушiнiѕ есебiнен берiледi.

21-бап. Мїгедектердi јлеуметтiк оѕалту

1. Мїгедектердi јлеуметтiк оѕалту:

1) мїгедектердi жеке басы гигиенасыныѕ, ґзiн-ґзi ќарап-кїтудiѕ, жїріп-тўрудыѕ, ќарым-ќатынастыѕ негiзгі јлеуметтік даєдыларына їйретудi;

2) мїгедектердi техникалыќ кґмекшi (орнын толтырушы) жјне арнаулы жїрiп-тўру ќўралдарымен ќамтамасыз етудi;

3) басќа адамныѕ кїтiмi мен кґмегiне мўќтаж мїгедектерге, соныѕ iшiнде мїгедек балаларєа їйде јлеуметтiк ќызмет кґрсетудi;

      4) жеке оѕалту баєдарламасына сјйкес мынадай јлеуметтiк ќызметтер кґрсетудi:
      жїрiп-тўруы ќиын бiрiншi топтаєы мїгедектерге жеке кґмекшi берудi;
      естiмейтiндiгi бойынша мїгедектерге жылына отыз саєатќа ымдау тiлi маманын берудi;

5) медициналыќ-јлеуметтiк мекемелерде јлеуметтiк ќызмет кґрсетудi;

6) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес ќўќыќтыќ кґмек кґрсетудi;

7) мїгедектердi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасына сјйкес јлеуметтiк оѕалтудыѕ ґзге де тїрлерiн ќамтиды.

2. Мїгедектердi јлеуметтiк оѕалтуды: медициналыќ-јлеуметтiк мекемелер (ќарттар мен мїгедектерге жјне мїгедек балаларєа арналєан интернат-їйлер), ќарттар мен мїгедектерге јлеуметтiк ќызмет кґрсететiн аумаќтыќ орталыќтар, јлеуметтiк ќызметтi їйде кґрсететiн бґлiмшелер, арнаулы бiлiм беру ўйымдары (психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялар, оѕалту орталыќтары, психологиялыќ-педагогикалыќ тїзеу кабинеттерi) жјне меншiк нысанына ќарамастан басќа да мамандандырылєан ўйымдар жїзеге асырады.

      22-бап. Мїгедектерге техникалыќ кґмекшi (оpнын
              толтырушы) ќўралдар мен арнаулы жїрiп-тўру
              ќўралдарын беру

1. Оѕалтудыѕ жеке баєдарламасына сјйкес мїгедектер протездiк-ортопедиялыќ кґмекпен, техникалыќ кґмекшi (орнын толтырушы) ќўралдармен, арнаулы жїрiп-тўру ќўралдарымен Ќазаќстан Республикасыныѕ Yкiметi айќындайтын тiзбе бойынша жјне тјртiппен ќамтамасыз етiледi.

2. Жўмыс берушiнiѕ кiнјсiнен жўмыста мертiгуге ўшыраєан немесе кјсiптiк ауруєа шалдыќќан мїгедектер жеке оѕалту баєдарламасына сјйкес техникалыќ кґмекшi (орнын толтырушы) жјне арнаулы жїрiп-тўру ќўралдарымен Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жўмыс берушiнiѕ ќаражаты есебiнен ќамтамасыз етiледi.

3. Жўмыс берушi - жеке кјсiпкердiѕ ќызметi тоќтатылєан немесе заѕды тўлєа таратылєан жаєдайда, жўмыс берушiнiѕ кiнјсiнен жўмыста мертiгуге ўшыраєан немесе кјсiптiк ауруєа шалдыќќан мїгедектерге протездiк-ортопедиялыќ кґмек, техникалыќ кґмекшi (орнын толтырушы) ќўралдар, арнаулы жїрiп-тўру ќўралдары осы баптыѕ 1-тармаєына сјйкес берiледi.

4. Техникалыќ кґмекшi (орнын толтырушы) ќўралдар Ќазаќстан Республикасы мемлекеттiк сертификаттау жїйесiнiѕ талаптарына сјйкес мiндеттi тїрде сертификатталуєа тиiс.

23-бап. Їйде жјне аумаќтыќ јлеуметтiк ќызмет кґрсету
орталыќтарында јлеуметтiк ќызмет кґрсету

1. Ґзiнiѕ негiзгi ґмiрлiк ќажеттiлiктерiн ґз бетiмен ќанаєаттандыру мїмкiндiгiн, ґзiн-ґзi ќарап-кїту жјне (немесе) жїрiп-тўру ќабiлетiн iшiнара немесе толыќ жоєалтуына байланысты басќа адамныѕ кїтiмi мен кґмегiне мўќтаж жалєызiлiктi мїгедектерге јлеуметтiк ќызмет кґрсетудi јлеуметтiк ќызметтi їйде кґрсету бґлiмшелерi жјне ќарттар мен мїгедектерге јлеуметтiк ќызмет кґрсететiн аумаќтыќ орталыќтары јлеуметтiк ќызмет кґрсетудiѕ мемлекеттiк стандарттарына сјйкес жїзеге асырады.

2. Ґзiнiѕ негiзгi ґмiрлiк сўраныстарын ґз бетiмен ќанаєаттандыру мїмкiндiгiн, ґзiн-ґзi ќарап-кїту жјне (немесе) жїрiп-тўру ќабiлетiн iшiнара немесе толыќ жоєалтуына байланысты басќа адамныѕ кїтiмi мен кґмегiне мўќтаж мїгедек балаларєа јлеуметтiк ќызмет кґрсетудi јлеуметтiк ќызметтi їйде кґрсету бґлiмшелерi јлеуметтiк ќызмет кґрсетудіѕ мемлекеттiк стандарттарына сјйкес жїзеге асырады.

3. Їйде жјне ќарттар мен мїгедектерге јлеуметтiк ќызмет кґрсететiн аумаќтыќ орталыќтарда јлеуметтiк ќызмет кґрсету бюджет ќаражаты есебiнен жїзеге асырылады.

24-бап. Медициналыќ-јлеуметтiк мекемелерде (ўйымдарда)
јлеуметтiк ќызмет кґрсету

1. Денсаулыќ жаєдайына байланысты басќа адамныѕ тўраќты кїтiмiне жјне медициналыќ ќызмет кґрсетуге мўќтаж жалєызiлiктi мїгедектерге, психоневрологиялыќ aуpулap ќатарындаєы мїгедектерге, мїгедек балаларєа јлеуметтiк ќызмет кґрсету мїгедектердiѕ жасына, денсаулыќ жаєдайына сјйкес бейiмделген ќарттар мен мїгедектерге арналєан интернат-їйлерде жїзеге асырылады жјне тiршiлiк-тынысына жаєдайлар жасауды, кїтiммен ќамтамасыз етудi, медициналыќ ќызмет кґрсетудi, оѕалтуды, јлеуметтiк-еѕбектiк бейiмдеудi, демалыс пен бос уаќытын ўйымдастыруды ќамтиды.

2. Мемлекеттiк медициналыќ-јлеуметтiк мекемелерде жјне мемлекеттiк емес медициналыќ-јлеуметтiк ўйымдарда тўратын адамдарєа јлеуметтiк ќызметтер кґлемi јлеуметтiк ќызмет кґрсетудiѕ мемлекеттiк стандарттарына сјйкес берiледi.

3. Мемлекеттiк медициналыќ-јлеуметтiк мекемелердегi јлеуметтiк ќызмет кґрсету бюджет ќаражаты жјне (немесе) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес ґзге де материалдыќ жјне ќаржылай тїсiмдер есебiнен жїзеге асырылады.

4. Мемлекеттiк емес медициналыќ-јлеуметтiк ўйымдардаєы јлеуметтiк ќызмет кґрсету, ќўрылтайшылардыѕ ќаражатын ќоса алєанда, Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес аќылы негiзде жїзеге асырылады.

5. Медициналыќ-јлеуметтік мекемелерде (ўйымдарда) јлеуметтік ќызмет кґрсету жґніндегі ќызметпен айналысу ќўќыєы тўлєаларєа облыстардыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ) жергілікті атќарушы органдары беретін тиісті лицензиясы болєан кезде беріледі.
Ескерту. 24-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.01.12. N 222 (ресми жарияланєан кїнінен бастап алты ай ґткеннен кейін ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.

25-бап. Мїгедектердiѕ јлеуметтiк инфраќўрылым
объектiлерiне кiрiп-шыєуын ќамтамасыз ету

1. Жергiлiктi атќарушы органдар:
1) мемлекеттiк стандарттарєа сјйкес елдi мекендердi жобалау, салу жјне оларда ќўрылыс жїргізу, тўрєын аудандарды ќалыптастыру, жаѕадан игерiлетiн жјне ќайта салынатын аумаќтар мен басќа елдi мекендердi абаттандыру кезiнде мїгедектердiѕ тўрєын їйлерге, ќоєамдыќ жјне ґндiрiстiк їйлерге, єимараттар мен їй-жайларєа кiрiп-шыєуын;

2) тўрєын їй ќўрылыстары шегiнде, сондай-аќ ќызмет кґрсету мекемелерi мен еѕбек ету объектiлерi жанында орналасатын жеѕiл автомобильдердi уаќытша саќтауєа арналєан ашыќ тўраќтарды жобалау жјне салу кезiнде мїгедектердiѕ жеке автокґлiк ќўралдарына арналєан орындарды;

3) сјулет, ќала ќўрылысы жјне ќўрылыс саласындаєы мемлекеттiк нормативтердi ескере отырып, автомобильдердi ќоса алєанда, арнаулы жїрiп-тўру ќўралдарына apналєан гараждар немесе тўраќтар салу їшiн мїгедектерге кезектен тыс орын берудi;

4) мїгедектерге ќызмет кґрсетуге баєдарланєан мекемелер орналасќан жерлерде, сондай-аќ халыќ кґп жїретiн жерлерде iлесе дыбыстайтын жјне жарыќ беретiн арнаулы баєдаршамдар, жол белгiлерiн жјне кґрсеткiштер орнатуды, дыбыстайтын жјне жарыќ тїсiретiн ќўрылєылармен жараќталєан жаяу жїргiншiлер ґтетiн жерлердi белгiлеудi ќамтамасыз етуге тиiс.

2. Ќабылдау жґнiндегi мемлекеттiк ќабылдау комиссиясыныѕ ќўрамында халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi органныѕ аумаќтыќ бґлiмшесiнiѕ ґкiлi болмаса, тўрєын їй-азаматтыќ жјне коммуналдыќ маќсаттаєы объектiлердi пайдалануєа тапсыруєа жол берiлмейдi.

      3. Кјсiпкерлiк ќызметтi жїзеге асыратын жеке тўлєалар, сондай-аќ заѕды тўлєалар мїгедектерге ортаќ пайдаланылатын кґлiк ќўралдарына, тўрєын їйлерге, ќоєамдыќ жјне ґндірістiк їйлерге, єимараттар мен їй-жайларєа кедергiсiз кiрiп-шыєуына, јуежайларда, темiр жол вокзалдарында, автовокзалдарда, автостанцияларда, теѕiз жјне ґзен порттарында еркiн баєдар ўстануы мен жїрiп-тўруына мемлекеттiк стандарттарєа сјйкес жаєдай жасауєа мiндеттi.
      Аталєан объектiлердi мїгедектердiѕ кiрiп-шыєуына бейiмдеу мїмкiн болмаєан жаєдайларда, тиiстi жеке жјне заѕды тўлєалар мїгедектердiѕ ќажеттiлiктерiн барынша ескеретiн ќажеттi шараларды јзiрлеп, жїзеге асыруєа тиiс.
      Мемлекеттiк органдар жолаушыларды тасымалдау баєыттарына ќызмет кґрсету ќўќыєына конкурстар ґткiзген кезде, мїгедектердiѕ пайдалануына бейiмделген кґлiк ќўралдары бар тўлєалар артыќшылыќќа ие болады.

26-бап. Мїгедектердi тўрєын їймен ќамтамасыз ету

1. Жергiлiктi атќарушы органдар Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгiлеген тјртiппен жјне мїгедектi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасына сјйкес:

1) тўрєын їйге мўќтаж мїгедектердi есепке ќояды жјне олардыѕ пайдалануына тўрєын їй бередi;

2) мїгедектерге немесе ќўрамында мїгедектер бар отбасыларєа берiлетiн тўрєын їй-жайларды арнаулы ќўралдармен жјне ќўрылєылармен жабдыќтауды ќамтамасыз етедi.

2. Оѕалтудыѕ жеке баєдарламасына сјйкес мїгедектерге єимараттыѕ ќабатын, тўрпатын, жайлылыќ деѕгейiн жјне тўруєа ќажеттi басќа да жаєдайларын ескере отырып тўрєынжайды таѕдау ќўќыєы берiледi.

      27-бап. Мїгедектердiѕ мјдени-ойын-сауыќ ўйымдарына
               жјне спорт єимараттарына бара алуын
               ќамтамасыз ету

Жергiлiктi атќарушы органдар мїгедектерге мјдени-ойын-сауыќ iс-шараларына, сондай-аќ дене шыныќтырумен жјне спортпен шўєылдану їшiн спорт єимараттарына бара алатын жаєдайларды, арнаулы спорт жабдыќтарын берудi ќамтамасыз етедi.
Бiрiншi жјне екiншi топтардаєы мїгедектер мен он сегiз жасќа дейiнгi мїгедек балалар санамалап кґрсетiлген ќызметтердi - бюджет ќаражаты есебiнен, ал їшiншi топтаєы мїгедектер аталєан ќызметтер ќўныныѕ елу процентін тґлеп пайдаланады.

28-бап. Мїгедектердiѕ аќпаратќа ќол жеткiзуiн
ќамтамасыз ету

1. Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес мемлекет:

1) мїгедектер їшiн мерзiмдi баспасґз, єылыми, оќу-јдiстемелiк, аныќтамалыќ-аќпараттыќ жјне кґркем јдебиет, соныѕ iшiнде аудиотаспаларды, дискiлердi, бедерлi-нїктелi Брайль ќарпiмен жјне сурдоаудармасы бар бейнетаспаларды шыєару;

2) кемiнде бiр республикалыќ телеарнада аќпараттыќ баєдарламалардыѕ сурдоаудармасын ўйымдастыру арќылы мїгедектердiѕ аќпаратќа ќол жеткiзуiн ќамтамасыз етедi.

2. Жеке ќарым-ќатынас ќўралы ретiнде ымдау тiлi пайдаланылады, ол сондай-аќ саѕырау жјне нашар еститiн балаларєа арналєан бiлiм беру ўйымдарыныѕ оќу баєдарламасында да ќолданылады.

29-бап. Мїгедектерге бiлiм алуы жјне мектепке дейiнгi
тјрбие алуы їшiн жаєдайларды ќамтамасыз ету

1. Мїгедектерге тегiн бастауыш, негізгі орта, жалпы орта бiлiм алуєа кепiлдiк берiледi.

2. Бiрiншi жјне екiншi топтардаєы мїгедектер мен мїгедек балалар їшiн техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі жјне жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын ўйымдарєа оќуєа тїсу кезiнде Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкiметi белгiлейтiн мґлшерде ќабылдау квотасы кґзделедi.

3. Мемлекеттiк бiлiм беру гранттарын бюджеттiк ќаржыландыру арќылы тегiн мемлекеттiк бiлiм алу конкурсына ќатысќан кезде кґрсеткiштер бiрдей болєан жаєдайда, медициналыќ-јлеуметтiк сараптаманыѕ ќорытындысы бойынша тиiстi бiлiм беру ўйымдарында оќуына болатын бiрiншi жјне екiншi топтардаєы мїгедектердiѕ, бала кезiнен мїгедектердiѕ, мїгедек балалардыѕ басым ќўќыєы болады.

4. Мемлекеттiк тапсырыс немесе грант бойынша техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі жјне жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарында оќитын мїгедектерге стипендиямен ќамтамасыз ету жґнiндегi жеѕiлдiктер Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес берiледi.

5. Жалпы їлгiдегi мектепке дейiнгi ўйымдарда жјне орта бiлiм ўйымдарында болуына денсаулыќ жаєдайы мїмкiндiк бермейтiн мїгедек балалар їшiн Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгiленген тјртiппен балалар баќшалары мен басќа да арнаулы тїзеу ўйымдары ќўрылады.

6. Мїгедек балаларды жалпы немесе арнаулы мектепке дейiнгi ўйымдарда жјне басќа оќу орындарында тјрбиелеу мен оќыту мїмкiн болмаєан жаєдайда, оларды тјрбиелеу мен оќыту ата-анасыныѕ немесе заѕды ґкiлдерiнiѕ тiлегi ескерiле отырып, Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгiленген тјртiппен їйде жїргiзiледi.

7. Мемлекет мїгедектердiѕ, бала кезiнен мїгедектердiѕ жјне мїгедек балалардыѕ бiлiм алуы кезеѕiнде оларды кїтiп-баєуєа жўмсалєан шыєыстарды Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгiленген тјртiппен толыќ немесе iшiнара кґтередi.
Ескерту. 29-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.07.27. N 320 (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз) Заѕымен.

30-бап. Мїгедектердi кјсiптiк оѕалту

1. Мїгедектердi кјсiптiк оѕалту:

1) кјсiптiк баєдар берудi;

2) кјсiптiк оќытуды (ќайта оќытуды);

3) жўмысќа орналастыруды ќамтиды.

2. Кјсiптiк баєдар берудi халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi органныѕ аумаќтыќ бґлiмшелерi жїзеге асырады.

3. Мїгедектердi кјсiптiк оќытуды (ќайта оќытуды) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгiленген тјртiппен алынєан лицензия негiзiнде бiлiм беру ќызметiн жїргiзетiн ўйымдар жїзеге асырады.

31-бап. Мїгедектердi жўмыспен ќамтуды ќамтамасыз ету

Жергiлiктi атќарушы органдар мїгедектердi жўмыспен ќамтуды:

1) жўмыс орындарыныѕ жалпы саныныѕ їш процентi мґлшерiнде мїгедектер їшiн жўмыс орындарыныѕ квотасын белгiлеу;

2) жеке кјсiпкерлiктi, шаєын жјне орта бизнестi дамыту арќылы мїгедектер їшiн ќосымша жўмыс орындарын ќўру;

3) мїгедектердi Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жўмысќа орналастыру їшiн арнаулы, сондай-аќ јлеуметтiк жўмыс орындарын ќўру;

4) мїгедектерге кјсiптiк оќуды ўйымдастыру арќылы ќамтамасыз етедi.

32-бап. Мїгедектердiѕ еѕбек ќатынастары саласындаєы
ќўќыќтары

1. Бiрiншi жјне екiншi топтардаєы мїгедектер їшiн ўзаќтыєы аптасына отыз алты саєаттан аспайтын ќысќартылєан жўмыс уаќыты белгiленедi, жыл сайын ўзаќтыєы он бес жўмыс кїнге дейiн аќы тґленетiн ќосымша демалыс берiледi.

2. Тїнгi уаќыттаєы жўмысќа мїгедектiѕ келiсiмiмен жјне егер оныѕ мўндай жўмыс iстеуiне денсаулыќ жаєдайы бойынша тыйым салынбаєан болса, рўќсат етiледi.

3. Мїгедектiктi сылтау етiп еѕбек шартын жасасудан не ќызметiн жоєарылатудан бас тартуєа, мїгедектi жўмыс берушiнiѕ бастамасымен жўмыстан босатуєа, ґзiнiѕ келiсiмiнсiз басќа жўмысќа ауыстыруєа жол берiлмейдi, бўєан халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi органныѕ аумаќтыќ бґлiмшесiнiѕ ќорытындысы бойынша оныѕ денсаулыќ жаєдайы кјсiптiк мiндеттерiн атќаруєа кедергi келтiретiн не басќа адамдардыѕ денсаулыєына жјне еѕбек ќауiпсiздiгiне ќатер тґндiретiн жаєдайлар кiрмейдi.

4-тарау. ЖЎМЫС БЕРУШІНІЅ МЇГЕДЕКТЕРДI
ЈЛЕУМЕТТIК ЌОРЄАУ IСIНЕ ЌАТЫСУЫ

      33-бап. Жўмыс берушiнiѕ јлеуметтiк инфраќўрылым
               объектiлерiне бара алуды ќамтамасыз ету
               жґнiндегi мiндетi

Жўмыс берушiнiѕ кiнјсiнен жўмыста мертiгуге ўшыраєан немесе кјсiптiк ауруєа шалдыќќан мїгедектердiѕ ґндiрiстiк їйлерге, єимараттарєа, їй-жайларєа бара алуы їшiн жўмыс берушi жўмыс орындары мен жўмыс їй-жайларын жобалау жјне бейiмдеу арќылы жаєдай жасайды, мїгедектi оѕалтудыѕ жеке баєдарламасына сјйкес тўрєын їй-жайларды арнаулы ќўралдармен жјне кґмекшi ќўрылєылармен жабдыќтайды.

34-бап. Жўмыс берушiнiѕ мїгедектердi жўмыспен ќамту
жјне кјсiптiк оѕалту саласындаєы мiндетi

Жўмыс берушiнiѕ кiнјсiнен жўмыста мертiгуге ўшыраєан жјне (немесе) кјсiптiк ауруєа шалдыќќан мїгедектердi жўмысќа орналастыру їшiн жўмыс берушi кјсiптiк оќытуды немесе ќайта оќытуды, арнаулы жўмыс орындарын ќўруды осы Заѕєа сјйкес жеке ќаражаты есебiнен ќамтамасыз етедi.

35-бап. Жўмыс берушiнiѕ мїгедекке келтiрiлген зиянды
ґтеу жґнiндегi мiндетi

Жўмыс берушiнiѕ кiнјсiнен жўмыста мертiгуге ўшыраєан немесе кјсiптiк ауруєа шалдыќќан мїгедектерге келтiрiлген зиянды ґтеу Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жїзеге асырылады.

5-тарау. МЇГЕДЕКТЕРДIЅ ЌОЄАМДЫЌ БIРЛЕСТIКТЕРI

36-бап. Мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерiнiѕ
ќўќыќтары жјне олардыѕ ґкiлеттiктерi

1. Мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерi їйлестiру кеѕесiнiѕ жўмысына жјне мїгедектердi јлеуметтiк ќорєауєа байланысты мјселелердi шешуге ќатысады.

2. Орталыќ жјне жергiлiктi атќарушы органдар мїгедектердiѕ мїдделерiн ќозєайтын шешiмдердi јзiрлеу мен ќабылдау кезiнде мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерiмен жјне олардыѕ ґкiлеттi ґкiлдерiмен ґзара iс-ќимыл жасайды.

3. Мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерiне, сондай-аќ олардыѕ ўйымдарына олардыѕ меншiгiндегi їйлер (ќўрылыстар, єимараттар) салынєан жер учаскелерiне меншiк ќўќыєын мемлекеттiк меншiктен жеке меншiкке беру ґтеусiз негiзде жїзеге асырылуы мїмкiн.
Мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерi ќызметiн тоќтатќан немесе мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерiнiѕ, олардыѕ ўйымдарыныѕ меншiгiндегi жылжымайтын мїлiктi иелiктен айырєан жаєдайда, олардыѕ меншiгiндегi жер учаскелерi мемлекеттiѕ меншiгiне ќайтарылуєа тиiс.

4. Мїгедектердiѕ ќоєамдыќ бiрлестiктерi:
1) орталыќ жјне жергiлiктi атќарушы органдарєа мїгедектердiѕ ќўќыќтары мен заѕды мїдделерiн ќорєауды ќамтамасыз ету жґнiнде, соныѕ iшiнде мїгедектердi оѕалтудыѕ кешендi жјне ґѕiрлiк баєдарламаларын јзiрлеу кезiнде ўсыныстар енгiзу;

2) јлеуметтiк ќызметтердiѕ тиiстi тїрлерiн кґрсетудiѕ тиiмдiлiгiн баєалауєа ќатысу;

3) мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау мјселелерi жґнiнде јзiрленiп жатќан Ќазаќстан Республикасыныѕ нормативтiк ќўќыќтыќ актiлерiне ўсыныстар енгiзу;

4) дене шыныќтыру жјне спорт саласындаєы ујкiлеттi органмен немесе облыстардыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ) жергiлiктi атќарушы органдарымен бiрлесiп республикалыќ спорттыќ iс-шараларды ўйымдастыру;

5) ујкiлеттi аумаќтыќ мјдениет органдарымен бiрлесiп аєарту жјне мјдени-кґпшiлiк iс-шараларды ўйымдастыру арќылы мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау жґнiндегi мемлекеттiк саясатты ќалыптастыруєа ќатысуєа ќўќылы.

6-тарау. OCЫ 3AЅHЫЅ САЌТАЛУЫН БАЌЫЛАУ

      37-бап. Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi
               јлеуметтiк ќорєау туралы заѕнамасыныѕ
               саќталуын баќылау

Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау туралы заѕнамасыныѕ саќталуын баќылауды халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi орган мен оныѕ аумаќтыќ бґлiмшелерi жїзеге асырады.

      38-бап. Халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы
               ујкiлеттi органныѕ жјне оныѕ аумаќтыќ
               бґлiмшелерiнiѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ
               мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау туралы
               заѕнамасыныѕ саќталуын баќылауды жїзеге
             асыру жґнiндегi ќўќыќтары

Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау туралы заѕнамасыныѕ саќталуын баќылауды жїзеге асыратын халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi орган мен оныѕ аумаќтыќ бґлiмшелерi:

1) ўйымдарда Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау туралы заѕнамасыныѕ саќталуын баќылау бойынша тексеру жїргiзуге;

2) меншiк нысанына ќарамастан жўмыс берушiлерден жјне ўйымдардан осы Заѕныѕ орындалуы туралы тиiстi ќўжаттарды жјне ґзге де аќпаратты сўратуєа жјне алуєа;

3) Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау туралы заѕнамасы саласындаєы јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќтар туралы iстердi ќарауєа, осы Заѕды бўзушылыќтар аныќталса, оларды жою туралы ўйєарым шыєаруєа ќўќылы.

7-тарау. ЌОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

      39-бап. Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi
               јлеуметтiк ќорєау туралы заѕнамасын
               бўзєаны їшiн жауаптылыќ

Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау туралы заѕнамасын бўзуєа кiнјлi тўлєалар Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгiленген жауаптылыќта болады.

40-бап. Осы Заѕды ќолданысќа енгiзу тјртiбi

      1. Осы Заѕ:
      1) 2006 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгiзiлетiн 1-баптыѕ 17) тармаќшасын; 20-баптыѕ 5-тармаєын; 21-баптыѕ 1-тармаєыныѕ 4) тармаќшасын; 22-баптыѕ 3-тармаєын; 26-баптыѕ 1-тармаєыныѕ 2) тармаќшасын; 28-бапты;
      2) 2007 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгiзiлетiн 7-баптыѕ 1-тармаєыныѕ 8) тармаќшасын; 25-баптыѕ 3-тармаєын ќоспаєанда, ресми жарияланєан кїнiнен бастап ќолданысќа енгiзiледi.

      2. Мыналардыѕ кїшi жойылды деп танылсын:
      1) "Ќазаќстан Республикасында мїгедектердiѕ јлеуметтiк ќорєалуы туралы" 1991 жылєы 21 маусымдаєы Ќазаќстан Республикасыныѕ Заѕы (Ќазаќ ССР Жоєарєы Советiнiѕ Ведомостары, 1991 ж., N 26, 345-ќўжат; Ќазаќстан Республикасы Жоєарєы Кеѕесiнiѕ Жаршысы, 1994 ж., N 9-10, 158-ќўжат; N 15, 208-ќўжат; 1995 ж., N 20, 120-ќўжат; Ќазаќстан Республикасы Парламентiнiѕ Жаршысы, 1997 ж., N 7, 79-ќўжат; N 12, 184-ќўжат; N 17-18, 219-ќўжат; 1998 ж., N 24, 432-ќўжат; 1999 ж., N 8, 247-ќўжат; 2001 ж., N 1, 4-ќўжат; N 13-14, 173-ќўжат; 2002 ж., N 6, 71-ќўжат);
      2) Ќазаќ ССР Жоєарєы Советiнiѕ "Ќазаќ ССР-iнде мїгедектердiѕ јлеуметтiк ќорєалуы туралы" Ќазаќ ССР Заѕын кїшiне енгiзу туралы" 1991 жылєы 21 маусымдаєы Ќаулысы (Ќазаќ ССР Жоєарєы Советiнiѕ Ведомостары, 1991 ж., N 26, 346-ќўжат).

Ќазаќстан Республикасыныѕ
Президенті