Білім туралы

Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007 жылєы 27 шілдедегі N 319 Заѕы

Ќазаќстан Республикасы Парламентініѕ Жаршысы, 2007 ж., N 20, 151-ќўжат; "Егемен Ќазаќстан" 2007 жылєы 15 тамыз N 254-256

---

Ескерту. Заѕныѕ ќолданысќа енгізілу тјртібін 68-баптан ќараѕыз.

МАЗМЎНЫ

      Осы Заѕ білім беру саласындаєы ќоєамдыќ ќатынастарды реттейді, осы саладаєы мемлекеттік саясаттыѕ негізгі принциптерін айќындайды жјне Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ, сондай-аќ Ќазаќстан Республикасында тўраќты тўратын шетелдіктердіѕ жјне азаматтыєы жоќ адамдардыѕ білім алуєа конституциялыќ ќўќыєын ќамтамасыз етуге баєытталєан.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заѕда пайдаланылатын негізгі ўєымдар

      Осы Заѕда мынадай негізгі ўєымдар пайдаланылады:

      1) адъюнктура - јскери оќу орындарында жоєары білікті єылыми-педагогтік кадрлар даярлау нысаны;

      2) академия - мамандыќтардыѕ бір-екі топтары бойынша жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын, єылыми-зерттеу ќызметін жјне педагогтік ќызметті, кадрлардыѕ біліктілігін арттыруды жјне ќайта даярлауды жїзеге асыратын оќу орны;

      3) атаулы стипендия - тиісті білім беру баєдарламаларын ойдаєыдай меѕгерген, єылыми-зерттеу жўмыстарымен айналысатын, оќу орныныѕ ќоєамдыќ, мјдени жјне спорттыќ ґміріне белсене ќатысатын неєўрлым ќабілетті білім алушыларды кґтермелеу їшін жеке немесе заѕды тўлєалар таєайындайтын стипендия;

      4) бакалавр - жоєары білім берудіѕ тиісті білім беру баєдарламаларын меѕгерген адамдарєа берілетін академиялыќ дјреже;

      5) бейін алды даярлыќ - білім алушыныѕ жеке білім беру траекториясыныѕ негізгі орта білім беруді таѕдауын маќсатты педагогикалыќ ќолдау;

      6) бейінді оќыту - білім алушылардыѕ мїдделерін, бейімділігі мен ќабілеттерін ескере отырып, оќытуды саралау жјне даралау процесі, білім беру процесін ўйымдастыру;

      7) "Болашаќ" халыќаралыќ стипендиясы - Ќазаќстан Республикасы Президентініѕ Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ шетелдік оќу орындарында кїндізгі оќыту нысанында оќуы жјне мемлекеттік єылыми ўйымдар мен жоєары оќу орындары єылыми ќызметкерлерініѕ јлемніѕ жетекші жоєары оќу орындарында, єылыми орталыќтары мен зертханаларында таєылымдамадан ґтуі їшін таєайындайтын стипендиясы;

      8) білім алушыларды аралыќ аттестаттау - білім алушылардыѕ бір оќу пјнін оны зерделеп бітіргеннен кейінгі бір бґлігініѕ немесе бїкіл кґлемініѕ мазмўнын меѕгеру сапасын баєалау маќсатында жїргізілетін рјсім;

      9) білім алушыларды ќорытынды аттестаттау - тиісті білім беру деѕгейініѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті стандартында кґзделген оќу пјндерініѕ кґлемін олардыѕ меѕгеру дјрежесін айќындау маќсатында жїргізілетін рјсім;

      10) білім беру гранты - кјсіптік білім алуєа тґлеу їшін Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасымен белгіленген шарттармен білім алушыєа берілетін аќшаныѕ нысаналы сомасы;

      11) білім беру ќызметі - білім беру субъектілерініѕ маќсатты, педагогтік негізделген, дјйекті ґзара іс-ќимылы барысында жеке адамды оќыту, дамыту жјне тјрбиелеу міндеттері шешілетін процесс;

      12) білім беру мониторингі - білім беру процестерін жїзеге асырудыѕ жай-кїйін жјне нјтижелері мен шарттары ґзгеруініѕ серпінін, білім алушылар контингентін, білім беру ўйымдары желісін жїйелі тїрде байќау, талдау, баєалау жјне болжау;

      13) білім беру саласындаєы ујкілетті орган - білім беру саласындаєы басшылыќты жјне салааралыќ їйлестіруді жїзеге асыратын Ќазаќстан Республикасыныѕ орталыќ атќарушы органы;

      14) білім беру сапасын баєалаудыѕ ўлттыќ жїйесі - білім беру сапасыныѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарына, жеке адамныѕ, ќоєам мен мемлекеттіѕ ќажеттіліктеріне сјйкестігін белгілеудіѕ институционалдыќ ќўрылымдары, рјсімдері, нысандары мен јдістерініѕ жиынтыєы;

      15) білім беру туралы ќўжаттарды нострификациялау - басќа мемлекеттерде, халыќаралыќ немесе шетелдік оќу орындарында (олардыѕ филиалдарында) білім алєан адамдарєа берілген ќўжаттардыѕ баламалылыєын айќындау маќсатында жїргізілетін рјсім;

      16) білім беру ўйымдарын аккредиттеу - білім беру ќызметтерініѕ сапасы туралы объективті аќпарат беру жјне оны жетілдірудіѕ тиімді тетіктерініѕ бар екенін растау маќсатында аккредиттеу органыныѕ олардыѕ белгіленген талаптар мен стандарттарєа сјйкестігін тану рјсімі;

      17) білім беру ўйымдарын мемлекеттік аттестаттау - білім беру ўйымдары кґрсететін білім беру ќызметтерініѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті стандарт талаптарына сјйкестігін баќылау маќсатымен жїргізілетін рјсім;

      18) гимназия - білім алушылардыѕ бейімділігі мен ќабілетіне сјйкес бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім берудіѕ гуманитарлыќ бейіндері бойынша жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын оќу орны;

      19) докторантура - жоєары оќу орындары мен єылыми ўйымдарда біліктілігі жоєары єылыми жјне єылыми-педагог кадрлар даярлау нысаны;

      20) доцент, профессор:
      тиісті жоєары оќу орны беретін академиялыќ атаќтар;
      жоєары оќу орныныѕ немесе єылыми ўйымыныѕ ґтініші бойынша білім беру саласындаєы ујкілетті орган беретін єылыми атаќтар;

      21) жалпы білім беретін мектеп - бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын, сондай-аќ оќушылар мен тјрбиеленушілерге ќосымша білім берудіѕ оќу баєдарламаларын іске асыратын оќу орны;

      22) инновациялыќ - білім беру консорциумы - жоєары оќу орындары, єылыми ўйымдар мен ґндіріс саласында жўмыс істейтін басќа да заѕды тўлєалар іргелі, ќолданбалы єылыми зерттеулер мен технологиялыќ инновациялар негізінде жоєары білікті мамандар даярлау їшін зияткерлік, ќаржылыќ жјне ґзге де ресурстарды біріктіретін, бірлескен ќызмет туралы шарт негізіндегі ерікті теѕ ќўќыќты бірлестік;

      23) инновациялыќ университет - инновациялыќ ќызметтіѕ толыќ циклін, іргелі жјне іздестіру зерттеулерін, ќолданбалы зерттеулер мен тјжірибелік-конструкторлыќ јзірлемелерді жїргізуді жјне ґндіріске єылыми зерттеулер нјтижелерін енгізуді іске асыруєа ќабілетті єылыми-білім беру кешені;

      24) интеграцияланєан білім беретін оќу баєдарламалары - білім беру деѕгейі мен мазмўныныѕ їздіксіздігін жјне сабаќтастыєын ескере отырып јзірленген білім беретін оќу баєдарламалары;

      25) институт - мамандыќтардыѕ бір-екі топтары бойынша жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын, єылыми жјне педагогтік ќызметті, кадрлардыѕ біліктілігін арттыруды жјне ќайта даярлауды жїзеге асыратын оќу орны;

      26) институционалдыќ аккредиттеу - білім беру ўйымыныѕ білім беру баєдарламаларын мјлімделген мјртебесіне сјйкес сапалы ўсынуы жґніндегі ќызметін баєалау;

      27) интернатура - медициналыќ жоєары оќу орындарыныѕ білім алушыларын базалыќ медициналыќ білім беру шеѕберінде бір немесе екі жылдыќ даярлау нысаны;

      28) интернаттыќ ўйымдар - жатын орны беріле отырып, белгілі бір санаттаєы адамдардыѕ білім алу ќўќыєына мемлекеттік кепілдікті ќамтамасыз ететін білім беру ўйымдары;

      29) кјсіптік баєдар - білім алушыныѕ кјсіптік ќызыєушылыќтарына, жеке ќабілеттері мен психикалыќ-физиологиялыќ ерекшеліктеріне сјйкес білім беру жјне кјсіптік мїмкіндіктер саласында, мамандыќ пен оќитын орнын еркін жјне саналы таѕдау ќўќыќтарын іске асыруына аќпараттар мен консультациялыќ кґмек беру;

      30) кјсіптік даярлыќты баєалау - техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдары білім алушыларыныѕ кјсіптік даярлыєы деѕгейініѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарымен белгіленген талаптарєа сјйкес келу дјрежесін айќындау;

      31) кјсіптік лицей - жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламалары мен техникалыќ жјне ќызмет кґрсету еѕбегініѕ білікті кадрларын даярлау жґнінде техникалыќ жјне кјсіптік білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын оќу орны;

      32) кјсіптік оќыту - техникалыќ, ќызмет кґрсетуші жјне басќарушы еѕбек мамандарын кјсіптік даярлауды, ќайта даярлауды жјне біліктілігін арттыруды ќамтитын кјсіптік білім беру жїйесініѕ бір бґлігі;

      33) кешенді тестілеу - аќпараттыќ технологиялар ќолданылып, бірнеше оќу пјндері бойынша бір мезгілде ґткізілетін емтихан нысаны;

      34) клиникалыќ база - жоєары оќу орныныѕ немесе денсаулыќ саќтау ўйымыныѕ жергілікті денсаулыќ саќтау ўйымдарыныѕ базасында жўмыс істейтін, материалдыќ-техникалыќ базасыныѕ жоєары деѕгейі болатын, ўйымдыќ-јдістемелік, оќу, емдеу-диагностикалыќ жјне єылыми-зерттеу жўмысыныѕ ќазіргі заманєы јдістері негізінде дјрігерлерді, єылыми кадрларды даярлауды жјне ќайта даярлауды жїзеге асыратын жјне медициналыќ кґмектіѕ барлыќ тїрлерін кґрсететін клиникасы;

      35) колледж - жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламалары мен техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын оќу орны;

      36) кредиттік оќыту технологиясы - білім алушыныѕ жјне оќытушыныѕ оќу жўмысыныѕ кґлемін ґлшеудіѕ сјйкестендірілген бірлігі ретінде кредитті пайдалана отырып, білім алушылардыѕ пјндерді оќып зерделеу дјйектілігін таѕдауы жјне дербес жоспарлауы негізіндегі оќыту;

      37) ќабылдау квотасы - I, II топтаєы мїгедектер, жеѕілдіктер мен кепілдіктер бойынша соєысќа ќатысушылар мен соєыс мїгедектеріне теѕестірілген адамдар, бала кезінен мїгедектер, мїгедек балалар, ауыл (село) жастары арасынан шыќќан азаматтар мен Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтары болып табылмайтын ўлты ќазаќ адамдарды, сондай-аќ жетім балалар мен ата-анасыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалєан балаларды техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі жјне жоєары білім беретін білім беру ўйымдарына ќабылдау їшін бґлінетін мемлекеттік білім беру тапсырысыныѕ, оныѕ ішінде білім беру гранттары кґлемініѕ шекті саны;

      38) ќашыќтыќтан білім беру технологиясы - білім алушы мен педагог ќызметкердіѕ жанама (алыстан) немесе толыќ емес жанама ґзара іс-ќимылы кезінде аќпараттыќ жјне телекоммуникациялыќ ќўралдарды ќолдана отырып жїзеге асырылатын оќыту;

      39) ќосымша білім беру - білім алушылардыѕ білім алу ќажеттерін жан-жаќты ќанаєаттандыру маќсатында жїзеге асырылатын тјрбиелеу мен оќыту процесі;

      40) лицей - негізгі орта білім берудіѕ жјне жалпы орта білім берудіѕ жаратылыстану-єылыми, физика-математикалыќ бейіндері бойынша жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын білім алушылардыѕ бейімділігі мен ќабілетіне сјйкес іске асыратын оќу орны;

      41) магистр - жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын меѕгерген адамдарєа берілетін академиялыќ дјреже;

      42) мамандандырылєан аккредиттеу - білім беру ўйымы іске асыратын жекелеген білім беру баєдарламаларыныѕ сапасын баєалау;

      43) мемлекеттік аралыќ баќылау - оќыту сапасын білім беру ўйымдарына тјуелсіз баќылаудыѕ бір тїрі;

      44) мемлекеттік атаулы стипендия - Ќазаќстан Республикасыныѕ Президенті жјне (немесе) Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі таєайындайтын стипендия;

      45) мемлекеттік білім беру тапсырысы - мектепке дейінгі тјрбие мен оќыту жґнінде, экономиканыѕ ќажеттілігін ќамтамасыз ету, білікті жўмыс кїші мен ќоєамныѕ зияткерлік јлеуетін молыќтыру їшін білікті ќызметкерлер мен мамандарды даярлау, біліктілігін арттыру жјне ќайта даярлау жґнінде, сондай-аќ білім беру жїйесін оќу-јдістемелік ќамтамасыз ету жґнінде мемлекет ќаржыландыратын ќызмет кґрсетулер кґлемі;

      46) оќу баєдарламасы - јрбір оќу пјні бойынша меѕгерілуге тиісті білімніѕ, шеберлік пен даєдылардыѕ мазмўны мен кґлемін айќындайтын баєдарлама;

      47) оќу жоспары - білім берудіѕ тиісті деѕгейіндегі оќу пјндерініѕ (предметтерініѕ) тізбесі мен кґлемін, оларды зерделеу тјртібі мен баќылау нысандарын регламенттейтін ќўжат;

      48) оќу-клиникалыќ орталыєы - медициналыќ жоєары оќу орныныѕ ќазіргі заманєы аппаратурамен, фантомдармен жјне муляждармен жабдыќталєан жјне білім алушылардыѕ жјне (немесе) медицина ќызметкерлерініѕ практикалыќ (клиникалыќ) машыќтарды меѕгеруіне жјне
оларды баќылауєа арналєан ќўрылымдыќ бґлімшесі;

      49) орта білім - азаматтардыѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясымен кепілдік берілген, білім берудіѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті стандарттарына сјйкес бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын меѕгеруі нјтижесінде алатын білімі;

      50) педагог ќызметкерлерді аттестаттау - педагог ќызметкердіѕ біліктілік деѕгейініѕ біліктілік талаптарына сјйкестігін айќындау маќсатында жїргізілетін рјсім;

      51) резидентура - клиникалыќ мамандыќтар бойынша жоєары оќу орнынан кейінгі тереѕдетілген медициналыќ білім алу нысаны;

      52) рухани (діни) білім беру ўйымдары - дін ќызметшілерін даярлаудыѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын оќу орындары;

      53) стипендия - білім алушыларєа олардыѕ тамаєына, кїнелтуіне жјне оќу јдебиетін сатыєа алуына жўмсалатын шыєындарды ішінара жабу їшін берілетін аќша сомасы;

      54) университет - мамандыќтыѕ їш жјне одан да асатын тобы бойынша (медициналыќ университет - екі жјне одан да кґп) жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын, єылыми жјне педагогтік ќызметті, кадрлардыѕ біліктілігін арттыруды жјне ќайта даярлауды жїзеге асыратын жјне ґз ќызметі саласында жетекші єылыми жјне јдістемелік орталыќ болып табылатын оќу орны;

      55) училище - негізгі орта, жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын жјне мјдениет пен ґнер саласындаєы техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын оќу орны;

      56) ўлттыќ бірыѕєай тестілеу - орта білімнен кейінгі немесе жоєары білім беретін білім беру ўйымдарына тїсу емтихандарымен біріктірілетін, жалпы орта білім беру ўйымдарында білім алушыларды ќорытынды аттестаттау нысандарыныѕ бірі;

      57) философия докторы (РhD), бейіні бойынша доктор - тиісті мамандыќтар бойынша докторантураныѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын меѕгерген адамдарєа берілетін жоєары академиялыќ дјрежелер;

      58) шаєын жинаќты мектеп - білім алушылар контингенті шаєын, сынып-жинаќтары біріктірілген жјне оќу сабаќтарын ўйымдастырудыѕ ґзіндік нысаны бар жалпы білім беретін мектеп;

      59) экстернат - білім алушы сабаќќа їнемі ќатыспай-аќ тиісті білім беру баєдарламасыныѕ оќу пјндерін ґз бетімен оќитын оќыту нысандарыныѕ бірі;

      60) эксперименттік алаѕ - жаѕа педагогтік технологиялар мен білім беретін оќу баєдарламаларын маќўлдаудан ґткізуге арналєан эксперимент режимінде білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымы;

      61) элиталыќ білім - дарынды адамдарєа арналєан мамандандырылєан білім беру ўйымдарында іске асырылатын арнайы білім беретін оќу баєдарламалары бойынша алынатын білім.

2-бап. Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру саласындаєы
            заѕнамасы

      1. Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру саласындаєы заѕнамасы Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясына негізделеді, осы Заѕнан жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ ґзге де нормативтік ќўќыќтыќ актілерінен тўрады.

      2. Егер Ќазаќстан Республикасы ратификациялаєан халыќаралыќ шартта осы Заѕдаєыдан ґзгеше ережелер белгіленсе, онда халыќаралыќ шарттыѕ ережелері ќолданылады.

3-бап. Білім беру саласындаєы мемлекеттік
            саясаттыѕ принциптері

      1. Білім беру саласындаєы мемлекеттік саясаттыѕ негізгі принциптері мыналар болып табылады:

      1) баршаныѕ сапалы білім алуєа ќўќыќтарыныѕ теѕдігі;

      2) білім беру жїйесін дамытудыѕ басымдыєы;

      3) јрбір адамныѕ зияткерлік дамуы, психикалыќ-физиологиялыќ жјне жеке ерекшеліктері ескеріле отырып, халыќтыѕ барлыќ деѕгейдегі білімге ќолжетімділігі;

      4) білім берудіѕ зайырлы, гуманистік жјне дамытушылыќ сипаты, азаматтыќ ќўндылыќтардыѕ, адам ґмірі мен денсаулыєыныѕ, жеке адамныѕ еркін дамуыныѕ басымдыєы;

      5) адамныѕ ќўќыќтары мен бостандыќтарын ќўрметтеу;

      6) жеке адамныѕ білімдарлыєын ынталандыру жјне дарындылыєын дамыту;

      7) білім беру деѕгейлерініѕ сабаќтастыєын ќамтамасыз ететін білім беру процесініѕ їздіксіздігі;

      8) оќыту мен тјрбиеніѕ бірлігі;

      9) білім беруді басќарудыѕ демократиялыќ сипаты, білім беру жїйесі ќызметініѕ ашыќтыєы;

      10) білім беру ўйымдарыныѕ меншік нысандары, оќыту мен тјрбиеніѕ нысандары, білім беру баєыттары бойынша алуан тїрлі болуы.

      2. Білім беру ўйымдарында саяси партиялар мен діни ўйымдардыѕ (бірлестіктердіѕ) ўйымдыќ ќўрылымдарын ќўруєа жјне олардыѕ ќызметіне тыйым салынады.

2-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖЇЙЕСІН БАСЌАРУ

4-бап. Ќазаќстан Республикасы Їкіметініѕ білім беру
            саласындаєы ќўзыреті

      Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі:

      1) білім беруді дамыту жґніндегі мемлекеттік саясатты јзірлейді жјне іске асырады;

      2) білім беруді дамытудыѕ мемлекеттік баєдарламалары мен білім беру жїйесін дамытудыѕ стратегиялыќ жоспарларын јзірлейді жјне Ќазаќстан Республикасы Президентініѕ бекітуіне ўсынады, оларды іске асыру жґніндегі шараларды жїзеге асырады;

      3) еѕбек нарыєыныѕ кадрларєа аєымдаєы жјне келешектегі ќажеттігініѕ тўраќты мониторингі жїйесін ќалыптастырады;

      4) јлеуметтік јріптестердіѕ кјсіптік білім беру проблемаларын шешуге ќатысуын ќамтамасыз етеді жјне республикалыќ бюджеттен ќаржыландырылатын білім беру ўйымдарында (Ќазаќстан Республикасыныѕ Ўлттыќ ќауіпсіздік комитетініѕ білім беру ўйымдарындаєы мамандар даярлауды ќоспаєанда) жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі, сондай-аќ техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандар даярлауєа мемлекеттік білім беру тапсырысын бекітеді;

      5) білім беру грантын беру ережелерін бекітеді;

      6) білім берудіѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті стандарттарын јзірлеу, бекіту тјртібін жјне оныѕ ќолданылу мерзімдерін айќындайды;

      7) Білім беру ўйымдарын мемлекеттік аттестаттау ережелерін жјне Білім беру ўйымдарын аккредиттеу ережелерін бекітеді;

      8) біліктілік талаптарын жјне Білім беру ќызметін лицензиялау ережелерін бекітеді;

      9) мемлекеттік їлгідегі білім беру туралы ќўжаттардыѕ тїрлері мен нысандарын жјне оларды беру тјртібін аныќтайды;

      10) халыќтыѕ тыєыздыєына жјне елді мекендердіѕ ќашыќтыєына ќарай білім беру ўйымдары желісініѕ кепілдік берілген мемлекеттік нормативін бекітеді;

      11) мемлекеттік білім беру ўйымдары ќызметкерлерініѕ їлгілік штаттарын, сондай-аќ педагог ќызметкерлер мен оларєа теѕестірілген адамдар лауазымдарыныѕ тізбесін айќындайды;

      12) Ќазаќстан Республикасыныѕ Президентіне жеке адамныѕ тјрбиесіне, оќуына жјне кјсіптік ќалыптасуына аса зор їлес ќосќан жекелеген білім беру ўйымдарына ерекше мјртебе беру туралы ўсыныс енгізеді жјне Инновациялыќ университет туралы ережені бекітеді;

      13) мемлекеттік басќару органыныѕ ўсынысы бойынша бюджет ќаражаты есебінен ќаржыландырылатын мемлекеттік білім беру ўйымдарын ќўрады, ќайта ўйымдастырады жјне таратады;

      14) білім беру мониторингін жїзеге асырудыѕ тјртібін белгілейді;

      15) "Болашаќ" халыќаралыќ стипендиясын беруге арналєан Їміткерлерді іріктеу ережелерін бекітеді;

      16) мемлекеттік атаулы стипендияларды бекітеді;

      17) "Алтын белгі" белгісі туралы ережені бекітеді;

      18) "Жоєары оќу орныныѕ їздік оќытушысы" жјне "Їздік педагог" атаќтарын беру ережелерін бекітеді;

      19) тиісті їлгідегі білім беру ўйымдары, оныѕ ішінде балаларєа арналєан ќосымша білім беру баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдары ќызметініѕ їлгілік ережелерін бекітеді;

      20) Дарынды балаларєа арналєан мамандандырылєан білім беру ўйымдары ќызметініѕ ережелерін бекітеді;

      21) Јлеуметтік ќорєалмаєан білім алушылар мен кїнкґрісі тґмен отбасылардан шыќќан білім алушыларєа ќаржылай жјне материалдыќ кґмек кґрсетуге бґлінетін ќаражатты жўмсау ережелерін бекітеді;

      22) жўмыс кґрсеткіштері жоєары мемлекеттік білім беру мекемелеріне гранттар беруге арналєан мемлекеттік конкурстарды ґткізу ережелерін жјне оларды пайдалану тјртібін бекітеді;

      23) бірінші басшыларын Ќазаќстан Республикасыныѕ Президенті таєайындайтын жоєары оќу орындарыныѕ тізбесін жјне оларды таєайындау, аттестациядан ґткізу жјне ќызметтен босату тјртібі туралы ережелерді бекіту туралы Ќазаќстан Республикасыныѕ Президентіне ўсыныс енгізеді.

5-бап. Білім беру саласындаєы ујкілетті органныѕ
             ќўзыреті

      Білім беру саласындаєы ујкілетті орган мынадай функцияларды орындайды:

      1) азаматтардыѕ білім беру саласындаєы конституциялыќ ќўќыќтары мен бостандыќтарын саќтауды ќамтамасыз етеді;

      2) білім беру саласындаєы бірыѕєай мемлекеттік саясатты іске асырады, салааралыќ їйлестіруді жїзеге асырады, білім беру жјне єылым саласындаєы маќсатты жјне халыќаралыќ баєдарламаларды јзірлейді жјне іске асырады;

      3) білім беруді дамытудыѕ жай-кїйі туралы жыл сайын баяндама јзірлеу жјне жариялау арќылы ќоєам мен мемлекетті білім беру жїйесініѕ жай-кїйі жјне оныѕ ќызметініѕ тиімділігі туралы наќты аќпаратпен ќамтамасыз етеді;

      4) білім беруді басќару жїйесініѕ білім беру мониторингін жјне оны аќпараттыќ ќамтамасыз етуді жїзеге асырады, білім берудіѕ бірыѕєай аќпараттыќ жїйесін ўйымдастыру жјне оныѕ жўмыс істеу ережелерін бекітеді;

      5) білім беру сапасын басќаруды, білім беру ўйымдары ўсынатын білім беру ќызметін јдістемелік жјне јдіснамалыќ ќамтамасыз етуді жїзеге асырады;

      6) білім берудіѕ тиісті деѕгейлерініѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру (медициналыќ жјне фармацевтік білім беруден басќа) стандарттарын јзірлеуді ўйымдастырады жјне бекітеді, білім берудіѕ барлыќ деѕгейініѕ їлгілік білім беретін оќу баєдарламаларын жјне їлгілік оќу жоспарларын бекітеді;

      7) конкурстыќ іріктеу тјртібі мен критерийлерін бекітеді жјне инновациялыќ білім беру баєдарламаларын енгізетін университеттердіѕ конкурсын ґткізеді;

      8) білім беру ќызметін жїзеге асыру ќўќыєына лицензияны жјне (немесе) ќосымшаларды:
      жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын заѕды тўлєаларєа;
      білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын жјне республикалыќ бюджет ќаражаты есебінен ќаржыландырылатын заѕды тўлєаларєа;
      рухани білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын заѕды тўлєаларєа (діни оќу орындары);
      Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында ќызметін жїзеге асыратын жјне білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын халыќаралыќ жјне шетелдік заѕды тўлєаларєа береді;

      9) меншік нысандары мен ведомстволыќ баєыныстылыєына ќарамастан, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарын (медициналыќ жјне фармацевтік білім беруді ќоспаєанда), сондай-аќ республикалыќ бюджеттен ќаржыландырылатын білім беру ўйымдарын мемлекеттік аттестаттаудан ґткізеді;

      10) жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарын аккредиттеуді ўйымдастырады;

      11) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарына оќуєа ќабылдаудыѕ їлгілік ережелерін бекітеді;

      12) ўлттыќ бірыѕєай тестілеуді, сондай-аќ кешенді тестілеуді ґткізу технологиясын јзірлейді жјне бекітеді;

      13) мїдделі министрліктермен, ґзге де орталыќ атќарушы органдармен, жўмыс берушілермен жјне басќа да јлеуметтік јріптестермен ґзара іс-ќимыл жасай отырып, кјсіптік оќу баєдарламаларыныѕ деѕгейі бойынша кадрлар даярлау їшін кјсіптер мен мамандыќтар тізбесін айќындайды жјне кјсіптер мен мамандыќтардыѕ сыныптауыштарын бекітеді;

      14) меншік нысандарына жјне ведомостволыќ баєыныстылыєына ќарамастан, білім беру ўйымдарында оќу жылыныѕ басталу жјне аяќталу уаќытын айќындайды;

      15) сырттай, кешкі нысандарда жјне экстернат нысанында білім алуєа жол берілмейтін кјсіптер мен мамандыќтардыѕ тізбесін белгілейді жјне жоєары білім беретін білім беру ўйымдарында экстернат нысанында оќытуєа рўќсат береді;

      16) білім алушыларды білім беру ўйымдарыныѕ їлгісі бойынша ауыстырудыѕ жјне ќайта ќабылдаудыѕ ережелерін бекітеді;

      17) білім беру ўйымдарында білім алушыларєа академиялыќ демалыстар берудіѕ тјртібін бекітеді;

      18) мемлекеттік аралыќ баќылауды жїргізу ережелерін жјне саныныѕ асып кетуі кезектен тыс мемлекеттік аттестаттауєа јкеп соєатын мемлекеттік аралыќ баќылаудан ґтпеген білім беру ўйымдарында білім алушылардыѕ шекті санын бекітеді;

      19) білім алушылардыѕ їлгеріміне аєымдыќ баќылау, аралыќ жјне ќорытынды аттестаттау ґткізудіѕ їлгілік ережелерін бекітеді;

      20) кјсіптік даярлыќ деѕгейін растаудыѕ жјне техникалыќ жјне ќызмет кґрсететін еѕбек кјсіптері (мамандыќтар) бойынша біліктілікті берудіѕ тјртібін јзірлейді жјне бекітеді;

      21) білім туралы ќўжаттарды тану жјне нострификациялау тјртібін белгілейді;

      22) білім жјне (немесе) біліктілік туралы мемлекеттік їлгідегі ќўжаттардыѕ бланкілеріне тапсырыс беруді жјне олармен жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарын, ведомстволыќ баєыныстаєы білім беру ўйымдарын ќамтамасыз етуді ўйымдастырады жјне олардыѕ пайдаланылуына баќылауды жїзеге асырады;

      23) білім беру ўйымдары білім беру ќызметінде пайдаланатын ќатаѕ есептіліктегі ќўжаттардыѕ нысанын јзірлейді жјне бекітеді, білім туралы ќўжаттарды ресімдеуге ќойылатын талаптарды айќындайды; білім алуды аяќтамаєан адамдарєа берілетін аныќтама нысанын бекітеді;

      24) білім беру ќызметтерін кґрсетудіѕ їлгілік шартыныѕ жјне кјсіптік практикадан ґткізуге арналєан їлгілік шарт нысандарын бекітеді;

      25) оќу-јдістемелік жўмысќа басшылыќты жїзеге асырады жјне жїргізуді їйлестіреді, оќу-јдістемелік жўмысты ўйымдастырудыѕ жјне жїзеге асырудыѕ ережелерін, оќытудыѕ кредиттік технологиясы жјне ќашыќтыќтан білім беру технологиялары бойынша оќу процесін
ўйымдастырудыѕ ережелерін бекітеді;

      26) республикалыќ орта білім беру ўйымдарын, сондай-аќ халыќаралыќ келісімдерге сјйкес шетелдік мектептерде оќитын отандастарды оќулыќтармен жјне оќу-јдістемелік кешендермен ќамтамасыз етеді;

      27) оќулыќтарды, оќу-јдістемелік кешендері мен оќу-јдістемелік ќўралдарын јзірлеу, сараптама жасау жјне басып шыєару жґніндегі жўмысты ўйымдастыру ережелерін бекітеді жјне осы жўмысты ўйымдастырады; білім беру ўйымдарына арналєан оќулыќтарды, оќу ќўралдары мен басќа да јдебиеттерді, оныѕ ішінде электрондыќ жеткізгіштегілерін пайдалануєа рўќсат етеді;

      28) республикалыќ маѕызы бар мектептен тыс іс-шаралар ґткізуді ўйымдастырады;

      29) жалпы білім беретін пјндер бойынша республикалыќ олимпиадалар мен єылыми жарыстарды, орындаушылар мен кјсіби шеберліктіѕ республикалыќ конкурстарын ўйымдастыру ережелерін бекітеді жјне ґткізуді ўйымдастырады;

      30) ведомостволыќ баєынысты ўйымдарды белгіленген тјртіппен бюджет ќаражаты есебінен ќаржыландыруды жїзеге асырады;

      31) ведомстволыќ баєыныстаєы білім беру мекемелерініѕ жарєыларын бекітеді;

      32) білім беру ўйымдарында меншік нысандарына жјне ведомстволыќ баєыныстылыєына ќарамастан, Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру саласындаєы заѕнамасыныѕ жјне нормативтік ќўќыќтыќ актілерініѕ, мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарыныѕ, сондай-аќ ведомстволыќ баєыныстаєы ўйымдардаєы бюджеттік жјне ќаржылыќ тјртіптіѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес орындалуына мемлекеттік баќылау жасауды жїзеге асырады;

      33) Ќазаќстан Республикасыныѕ Президенті лауазымєа таєайындайтын жјне лауазымнан босататын жекелеген мемлекеттік жоєары оќу орындарыныѕ басшыларын ќоспаєанда, ведомстволыќ баєыныстаєы білім беру ўйымдарыныѕ бірінші басшыларын лауазымєа таєайындайды жјне лауазымнан босатады. Білім беретін ведомстволыќ баєыныстаєы ўйым басшысыныѕ орынбасарларын жјне бас бухгалтерін таєайындауєа келісім береді;

      34) педагог ќызметкерлер мен оларєа теѕестірілген адамдар лауазымдарыныѕ їлгілік біліктілік сипаттамаларын јзірлейді жјне бекітеді;

      35) мемлекеттік мекеме ўйымдыќ-ќўќыќтыќ нысанындаєы мемлекеттік орта білім беретін ўйымдардыѕ басшыларын конкурстыќ таєайындау ережелерін бекітеді;

      36) жоєары оќу орындарыныѕ профессор-оќытушылар ќўрамы мен єылыми ќызметкерлерін лауазымдарєа конкурстыќ таєайындау ережелерін бекітеді;

      37) педагог ќызметкерлерді аттестаттау ережелерін бекітеді;

      38) педагог кадрларды ќайта даярлау мен олардыѕ біліктілігін арттыруды ўйымдастырады;

      39) салалыќ кґтермелеу жїйесін јзірлейді жјне бекітеді;

      40) шетелдік јріптестермен келіссґздер жїргізеді жјне ґз ќўзыреті шегінде білім беру саласында, сондай-аќ єылыми ќызметте халыќаралыќ шарттарєа (келісімдерге) жјне баєдарламаларєа ќол ќояды; білім беру ўйымдары жїзеге асыратын халыќаралыќ ынтымаќтастыќ ўйымдарыныѕ ережелерін белгілейді жјне осы жўмысты їйлестіреді;

      41) шетелге оќытуєа жіберу тјртібін белгілейді;

      42) білім беру ўйымдарын мемлекеттік аттестаттауды жјне аккредиттеуді ўйымдастыру жјне оларды жїргізу жґніндегі нормативтік ќўќыќтыќ актілерді бекітеді;

      43) жоєары оќу орнынан кейінгі білімі бар, сондай-аќ республикалыќ бюджеттен ќаржыландырылатын білім беру ўйымдарында техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлауєа мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастырады;

      44) Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру саласындаєы заѕнамасыныѕ аныќталєан бўзушылыќтарын нўсќамада белгіленген мерзімде жою туралы орындалуы міндетті жазбаша нўсќамалар береді.

6-бап. Білім беру саласындаєы жергілікті ґкілді жјне
             атќарушы органдардыѕ ќўзыреті

      1. Жергілікті ґкілді органдар:

      1) тиісті јкімшілік-аумаќтыќ бірлік аумаєындаєы жергілікті атќарушы органдар ўсынєан білім беруді дамыту баєдарламаларын бекітеді, олардыѕ орындалуы туралы есептерді тыѕдайды;

      2) білім алушылардыѕ ќоєамдыќ кґлікте жеѕілдікпен жол жїруі туралы шешім ќабылдайды.

      2. Облыстыѕ жергілікті атќарушы органы:

      1) білім беруді дамыту баєдарламаларын јзірлейді жјне мјслихаттыѕ бекітуіне енгізеді;

      2) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім беруді ќамтамасыз етеді;

      3) балаларды арнайы жалпы білім беретін оќу баєдарламалары бойынша оќытуды ќамтамасыз етеді;

      4) мамандандырылєан білім беру ўйымдарында дарынды балаларды оќытуды ќамтамасыз етеді;

      5) білім туралы мемлекеттік їлгідегі ќўжаттардыѕ бланкілеріне тапсырыс беруді жјне негізгі орта, жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын жјне техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарын солармен ќамтамасыз етуді ўйымдастырады жјне олардыѕ пайдаланылуына баќылауды жїзеге асырады;

      6) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын, мамандандырылєан жјне арнайы жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ўйымдарын, сондай-аќ балалар мен жасґспірімдердіѕ спорт мектептерін Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен ќўрады, ќайта ўйымдастырады жјне таратады;

      7) білім беру ќызметін лицензиялауды, сондай-аќ техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ оќу баєдарламаларын, сондай-аќ мамандандырылєан жјне арнайы жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын жјне балалар мен жасґспірімдерге арналєан спорт бойынша ќосымша білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын заѕды тўлєаларды мемлекеттік аттестаттаудан ґткізуді ўйымдастырады;

      8) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлауєа арналєан мемлекеттік білім беру тапсырысын бекітеді;

      9) білім алушылардыѕ ўлттыќ бірыѕєай тестілеуге ќатысуын ўйымдастырады;

      10) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын, сондай-аќ арнайы жјне мамандандырылєан жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын (ќылмыстыќ-атќару жїйесініѕ тїзеу мекемелеріндегі білім беру ўйымдарын ќоспаєанда) іске асыратын мемлекеттік білім беру ўйымдарын материалдыќ-техникалыќ ќамтамасыз етуді жїзеге асырады;

      11) јлеуметтік ќорєалмаєан білім алушыларєа жјне кїнкґрісі тґмен отбасылардан шыќќан білім алушыларєа жалпы білім беретін мектептерді аєымдаєы ўстауєа бґлінетін бюджеттік ќаражаттыѕ бір процентінен кем емес мґлшерде ќаржылыќ жјне материалдыќ жјрдем кґрсетуге ќаражат баєыттайды;

      12) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын, сондай-аќ арнайы жјне мамандандырылєан жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдары їшін оќулыќтар мен оќу-јдістемелік кешендерін сатып алуды жјне жеткізуді ќамтамасыз етеді;

      13) облыс ауќымында мектеп олимпиадаларын ґткізуді ќамтамасыз етеді;

      14) спорт бойынша балаларєа ќосымша білім беруді ќамтамасыз етеді;

      15) бюджет ќаражаты есебінен ќаржыландырылатын мемлекеттік білім беру ўйымдарыныѕ кадрларын ќайта даярлауды жјне ќызметкерлердіѕ біліктілігін арттыруды ўйымдастырады;

      16) балалар мен жасґспірімдердіѕ психикалыќ денсаулыєын тексеруді жјне халыќќа психологиялыќ-медициналыќ-педагогтік консультациялыќ кґмек кґрсетуді ќамтамасыз етеді; Z020343

      17) дамуында проблемалары бар балалар мен жасґспірімдерді оѕалтуды жјне јлеуметтік бейімдеуді ќамтамасыз етеді;

      18) жетім балаларды, ата-аналарыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалєан балаларды белгіленген тјртіппен мемлекеттік ќамтамасыз етуді, оларды міндетті жўмысќа орналастыруды жјне тўрєын їймен ќамтамасыз етуді жїзеге асырады;

      19) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында кґзделген тјртіппен білім алушылардыѕ жекелеген санаттарын тегін жјне жеѕілдікпен тамаќтандыруды ўйымдастырады;

      20) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарын мемлекеттік білім беру тапсырысыныѕ негізінде бітірген адамдарды жўмысќа орналастыруды ќамтамасыз етеді;

      21) білім алушылардыѕ ќоєамдыќ кґлікте жеѕілдікпен жол жїруі туралы мјслихатќа ўсыныс енгізеді; P080064

      22) білім беру саласындаєы ујкілетті органмен келісім бойынша облыстыќ білім департаментініѕ бірінші басшысын таєайындайды.

      3. Республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ жјне астананыѕ жергілікті атќарушы органы:

      1) білім беруді дамыту баєдарламаларын јзірлейді жјне мјслихаттыѕ бекітуіне енгізеді;

      2) мектеп жасына дейінгі жјне мектеп жасындаєы балаларды есепке алуды, оларды міндетті орта білім алєанєа дейін оќытуды ўйымдастырады;

      3) кешкі (ауысымды) оќыту нысанын жјне интернат їлгісіндегі ўйымдар арќылы ўсынылатын жалпы орта білім беруді ќоса алєанда, міндетті жалпы орта білім беруді ўйымдастырады жјне ќамтамасыз етеді;

      4) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды ќамтамасыз етеді;

      5) мектепке дейінгі тјрбие мен оќытудыѕ, бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ, балаларєа ќосымша білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ўйымдарын, сондай-аќ арнайы жјне мамандандырылєан жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ўйымдарын Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен ќўрады, ќайта ўйымдастырады жјне таратады;

      6) білім беру ќызметін лицензиялауды, сондай-аќ мектепке дейінгі тјрбие мен оќытуды, бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ, балаларєа ќосымша білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын заѕды тўлєаларды, сондай-аќ арнайы жјне мамандандырылєан жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарын мемлекеттік аттестаттаудан ґткізуді ўйымдастырады;

      7) мектепке дейінгі тјрбие мен оќытуєа, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлауєа арналєан мемлекеттік білім беру тапсырысын бекітеді;

      8) білім алушылардыѕ ўлттыќ бірыѕєай тестілеуге ќатысуын ўйымдастырады;

      9) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын, техникалыќ жјне кјсіптік білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын, сондай-аќ мамандандырылєан жјне арнайы жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ўйымдары їшін оќулыќтар мен оќу-јдістемелік кешендерін сатып алуды жјне жеткізуді ўйымдастырады;

      10) балаларєа арналєан ќосымша білім беруді ќамтамасыз етеді;

      11) јлеуметтік ќорєалмаєан білім алушыларєа жјне кїнкґрісі тґмен отбасылардан шыќќан білім алушыларєа жалпы білім беретін мектептерді аєымдаєы ўстауєа бґлінетін бюджеттік ќаражаттыѕ бір процентінен кем емес мґлшерде ќаржылыќ жјне материалдыќ жјрдем кґрсетуге ќаражат баєыттайды;

      12) мемлекеттік білім беру ўйымдарыныѕ (ќылмыстыќ-атќару жїйесініѕ тїзеу мекемелеріндегі білім беру ўйымдарын ќоспаєанда) жјне мектепке дейінгі тјрбие жјне оќыту ўйымдарыныѕ материалдыќ-техникалыќ ќамтамасыз етілуін жїзеге асырады;

      13) арнайы жалпы білім беретін оќу баєдарламалары бойынша оќытуды ўйымдастырады;

      14) дарынды балаларды мамандандырылєан білім беру ўйымдарында оќытуды ќамтамасыз етеді;

      15) республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ ауќымында мектеп олимпиадаларын ґткізуді ќамтамасыз етеді;

      16) балалар мен жасґспірімдердіѕ психикалыќ денсаулыєын тексеруді жјне халыќќа психологиялыќ-медициналыќ-педагогтік консультациялыќ кґмек кґрсетуді ќамтамасыз етеді;

      17) дамуында проблемалары бар балалар мен жасґспірімдерді оѕалтуды жјне јлеуметтік бейімдеуді ќамтамасыз етеді;

      18) кадрларды ќайта даярлауды жјне бюджет ќаражаты есебінен ќаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер ќызметкерлерініѕ біліктілігін арттыруды ќамтамасыз етеді;

      19) жетім балаларды, ата-аналарыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалєан балаларды белгіленген тјртіппен мемлекеттік ќамтамасыз етуді, оларды міндетті жўмысќа орналастыруды жјне тўрєын їймен ќамтамасыз етуді жїзеге асырады;

      20) мектепке дейінгі білім беру ўйымдарын ќоспаєанда, Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен білім беру ўйымдарыныѕ білім алушылары мен тјрбиеленушілеріне медициналыќ ќызмет кґрсетуді ўйымдастырады;

      21) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен білім алушылар мен тјрбиеленушілердіѕ жекелеген санаттарын тегін жјне жеѕілдікпен тамаќтандыруды ўйымдастырады;

      22) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарын мемлекеттік білім беру тапсырысыныѕ негізінде бітірген адамдарды жўмысќа орналастыруєа жјрдемдеседі;

      23) білім алушылардыѕ ќоєамдыќ кґлікте жеѕілдікпен жол жїруі туралы мјслихатќа ўсыныс енгізеді;

      24) мектепке дейінгі тјрбие жјне оќыту ўйымдарына ќажетті јдістемелік жјне консультациялыќ кґмек кґрсетеді;

      25) білім беру саласындаєы ујкілетті органмен келісім бойынша білім департаменттерініѕ бірінші басшыларын таєайындайды.

      4. Ауданныѕ (облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ) жергілікті атќарушы органы:

      1) білім беруді дамыту баєдарламаларын іске асырады;

      2) кешкі (ауысымды) оќу нысанын жјне интернат їлгісіндегі ўйымдар арќылы ўсынылатын жалпы орта білім беруді ќоса алєанда, бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім беруді ќамтамасыз етеді;

      3) білім алушылардыѕ ўлттыќ бірыѕєай тестілеуге ќатысуын ўйымдастырады;

      4) мектеп жасына дейінгі жјне мектеп жасындаєы балаларды есепке алуды, оларды міндетті орта білім алєанєа дейін оќытуды ўйымдастырады;

      5) арнайы жјне мамандандырылєан жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын, сондай-аќ мектепке дейінгі тјрбие мен оќыту жјне балаларєа арналєан ќосымша білім беру баєдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ўйымдарын ќоспаєанда, бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ўйымдарын Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен ќўрады, ќайта ўйымдастырады жјне таратады;

      6) білім беру ќызметін лицензиялауды, сондай-аќ мектепке дейінгі тјрбие мен оќытуды, бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім берудіѕ (арнайы жјне мамандандырылєан жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарын ќоспаєанда) жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын, сондай-аќ балаларєа арналєан ќосымша білім беру баєдарламаларын (спорт бойынша балалар мен жасґспірімдерге арналєан ќосымша білім беру баєдарламаларын ќоспаєанда) іске асыратын заѕды тўлєаларды мемлекеттік аттестаттаудан ґткізуді ўйымдастырады;

      7) бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ўйымдарыныѕ (ќылмыстыќ-атќару жїйесініѕ тїзеу мекемелеріндегі білім беру ўйымдарын ќоспаєанда) материалдыќ-техникалыќ ќамтамасыз етілуін жїзеге асырады;

      8) мектепалды даярлыќтыѕ, бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарына оќулыќтар мен оќу-јдістемелік кешендерді сатып алуды жјне жеткізуді ўйымдастырады;

      9) балаларєа ќосымша білім беруді ќамтамасыз етеді;

      10) аудан (ќала) ауќымында мектеп олимпиадаларын ґткізуді ўйымдастырады;

      11) јлеуметтік ќорєалмаєан білім алушыларєа жјне кїнкґрісі тґмен отбасылардан шыќќан білім алушыларєа жалпы білім беретін мектептерді аєымдаєы ўстауєа бґлінетін бюджеттік ќаражаттыѕ бір процентінен кем емес мґлшерде ќаржылыќ жјне материалдыќ жјрдем кґрсетуге ќаражат баєыттайды;

      12) жетім балаларды, ата-аналарыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалєан балаларды белгіленген тјртіппен мемлекеттік ќамтамасыз етуді, оларды міндетті жўмысќа орналастыруды жјне тўрєын їймен ќамтамасыз етуді жїзеге асырады;

      13) мектепке дейінгі білім беру ўйымдарын ќоспаєанда, Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен білім беру ўйымдарыныѕ білім алушылары мен тјрбиеленушілеріне медициналыќ ќызмет кґрсетуді ўйымдастырады;

      14) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында кґзделген тјртіппен білім алушылар мен тјрбиеленушілердіѕ жекелеген санаттарын тегін жјне жеѕілдікпен тамаќтандыруды ўйымдастырады;

      15) білім беру ўйымдарында оќу бітірген адамдарды жўмысќа орналастыруєа жјрдемдеседі;

      16) ауылдыќ жердегі білім беру ўйымдарына жўмыс істеуге келген жас мамандарды тўрєын їй-тўрмыстыќ жаєдайлармен ќамтамасыз етуге жјрдемдеседі;

      17) білім алушылардыѕ ќоєамдыќ кґлікте жеѕілдікпен жол жїруі туралы мјслихатќа ўсыныс енгізеді;

      18) мектепке дейінгі тјрбие жјне оќыту ўйымдарына жјне отбасыларына ќажетті јдістемелік жјне консультациялыќ кґмек кґрсетеді;

      19) білім беру саласындаєы ујкілетті органмен келісім бойынша аудандыќ (ќалалыќ) білім бґлімдерініѕ бірінші басшыларын таєайындайды.

      5. Ќаладаєы ауданныѕ, облыстыќ, аудандыќ маѕызы бар ќаланыѕ, кенттіѕ, ауылдыѕ (селоныѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтіѕ јкімі:

      1) мектеп жасына дейінгі жјне мектеп жасындаєы балаларды есепке алуды ўйымдастырады;

      2) мектепке дейінгі тјрбие мен оќытуды ќамтамасыз етеді, оныѕ ішінде Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен мектепке дейінгі тјрбие жјне оќыту ўйымдарына медициналыќ ќызмет кґрсетуді ўйымдастырады.
      Кенттіѕ, ауылдыѕ (селоныѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтіѕ јкімі елді мекенде мектеп болмаєан жаєдайда білім алушыларды таяудаєы мектепке дейін жјне кері ќарай тегін жеткізіп салуды ўйымдастырады.

7-бап. Білім беру жїйесін басќару органдарын аќпараттыќ
             ќамтамасыз ету

      1. Білім беру жїйесін басќару органдарын толыќ, дўрыс, салыстырмалы аќпаратпен уаќтылы ќамтамасыз ету маќсатында Ќазаќстан Республикасында білім беруді тиімді басќарудыѕ мїмкіндіктерін ќамтамасыз ететін білім берудіѕ бірыѕєай аќпараттыќ жїйесі ќўрылады жјне жўмыс істейді.

      2. Білім берудіѕ бірыѕєай аќпараттыќ жїйесі білім беру мониторингініѕ деректерін, оныѕ ішінде ведомстволыќ статистикалыќ байќауларды жјне білім беру саласындаєы ујкілетті орган, жергілікті атќарушы органдар, білім беру ўйымдары ґз міндеттерін жїзеге асыру кезінде алєан ґзге де деректерді ќамтиды.

8-бап. Білім беру саласындаєы мемлекеттік кепілдіктер

      1. Мемлекет білім алу ќўќыєын білім беру жїйесін дамыту, оныѕ жўмыс істеуініѕ ќўќыќтыќ негізін жетілдіру жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясына сјйкес білім алу їшін ќажетті јлеуметтік-экономикалыќ жаєдайлар жасау арќылы ќамтамасыз етеді.
      Білім беру сапасын мемлекеттік баќылау білім беру сапасын баєалаудыѕ ўлттыќ жїйесін жасау жјне оныѕ жўмыс істеуін ќамтамасыз ету арќылы жїзеге асырылады.

      2. Мемлекет Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ тегін мектепалды, бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім алуын, сондай-аќ егер азамат осы деѕгейлердіѕ јр ќайсысында бірінші рет білім алатын болса, мемлекеттік білім беру тапсырысына сјйкес конкурстыќ негізде тегін техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім алуын ќамтамасыз етеді.
      Ќазаќстан Республикасында тўраќты тўратын шетелдіктердіѕ жјне азаматтыєы жоќ адамдардыѕ білім беру саласындаєы ујкілетті орган белгілеген тјртіппен Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтарымен бірдей мектепалды, бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім алуєа ќўќыєы бар.
      Ќазаќстан Республикасында тўраќты тўратын азаматтыєы жоќ адамдарєа, егер олар осы деѕгейлердіѕ јрќайсысында бірінші рет білім алатын болса, мемлекеттік білім беру тапсырысына сјйкес конкурстыќ негізде тегін техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім алуєа ќўќыќ беріледі.
      Шетелдіктердіѕ мемлекеттік білім беру тапсырысына сјйкес конкурстыќ негізде тегін техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім алуєа ќўќыєы Ќазаќстан Республикасыныѕ халыќаралыќ шарттарымен айќындалады.

      3. Техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім алуєа ќолжетімділікті ќамтамасыз ету маќсатында мемлекеттік емес білім беру кредиттерін дамыту їшін жаєдайлар жасалады.
      Мемлекет екінші деѕгейдегі банктер беретін білім беру кредиттерініѕ кепілдік жїйесін ќўру жјне білім беру кредиттері бойынша талап ету ќўќыќтарын иелену арќылы екінші деѕгейдегі банктерді ќайта ќаржыландыру жґнінде шаралар ќабылдайды.

      4. Мемлекет јлеуметтік кґмекке мўќтаж Ќазаќстан Республикасы азаматтарын олардыѕ білім алуы кезеѕінде ќаржылау шыєыстарын толыќ немесе ішінара ґтейді.
      Јлеуметтік кґмек кґрсетілетін Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ санатына:

      1) жетім балалар, ата-анасыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалєан балалар;

      2) даму мїмкіндіктері шектеулі балалар, мїгедектер жјне бала кезінен мїгедектер, мїгедек балалар;

      3) кґп балалы отбасылардыѕ балалары;

      4) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарымен айќындалатын азаматтардыѕ ґзге де санаттары жатады.
      Јлеуметтік кґмектіѕ мґлшерін, кґздерін жјне беру тјртібін Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі айќындайды.

      5. Денсаулыќ жаєдайына ќарай ўзаќ уаќыт бойы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беретін ўйымдарєа бара алмайтын азаматтар їшін їйде немесе емдеу ўйымдарында тегін жеке оќыту ўйымдастырылады.

      6. Мемлекет даму мїмкіндіктері шектеулі азаматтардыѕ білім алуына, дамуындаєы ауытќуды тїзетуіне жјне јлеуметтік бейімделуіне жаєдай жасауды ќамтамасыз етеді.

      7. Мемлекет тўрєындар саны аз елді мекендерде тўратын балалардыѕ бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім алу ќўќыќтарын ќамтамасыз ету їшін шаєын жинаќты мектептер мен интернат ўйымдарыныѕ жўмыс істеуіне кепілдік береді.

      8. Мемлекет Ќазаќстан Республикасыныѕ дарынды азаматтарыныѕ элиталыќ білім, оныѕ ішінде шетелде білім алуына ќажетті жаєдай жасайды.

9-бап. Оќыту жјне тјрбиелеу тілі

      1. Білім беру ўйымдарындаєы тіл саясаты Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясына жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ тіл туралы заѕнамасына сјйкес жїзеге асырылады.

      2. Меншік нысандарына ќарамастан барлыќ білім беру ўйымдары білім алушылардыѕ мемлекеттік тіл ретінде ќазаќ тілін білуін, сондай-аќ білім берудіѕ тиісті деѕгейініѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті стандартына сјйкес орыс тілін жјне шет тілдерініѕ біреуін оќып-їйренуін ќамтамасыз етуге тиіс.

      3. Ана тілінде білім алу ќўќыєы тиісті білім беру ўйымдарыныѕ мїмкіндіктері болєан жаєдайда сыныптар, топтар ќўрумен, сондай-аќ олардыѕ жўмыс істеуіне жаєдай жасаумен ќамтамасыз етіледі.

      4. Мемлекеттік тіл жјне орыс тілі бірыѕєай ўлттыќ тестілеу баєдарламасына енгізілетін міндетті пјндер болып табылады.

3-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖЇЙЕСІ

10-бап. Білім беру жїйесі ўєымы

      Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру жїйесі ґзара іс-ќимыл жасайтын:

      1) білім беру деѕгейініѕ сабаќтастыєын ќамтамасыз ететін мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарыныѕ жјне білім беретін оќу баєдарламаларыныѕ;

      2) меншік нысандарына, їлгілері мен тїрлеріне ќарамастан, білім беру баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарыныѕ;

      3) білім беруді басќару органдары жјне тиісті инфраќўрылымдар, оныѕ ішінде білім сапасы мониторингін жїзеге асыратын єылыми жјне оќу-јдістемелік ќамтамасыз ету ўйымдарыныѕ жиынтыєын білдіреді.

11-бап. Білім беру жїйесініѕ міндеттері

      1. Білім беру жїйесініѕ міндеттері:

      1) ўлттыќ жјне жалпы адамзаттыќ ќўндылыќтар, єылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды ќалыптастыруєа, дамытуєа жјне кјсіптік шыѕдауєа баєытталєан сапалы білім алу їшін ќажетті жаєдайлар жасау;

      2) жеке адамныѕ шыєармашылыќ, рухани жјне кїш-ќуат
мїмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты ґмір салтыныѕ берік негіздерін ќалыптастыру, даралыќты дамыту їшін жаєдай жасау арќылы ой-ґрісін байыту;

      3) азаматтыќ пен патриотизмге, ґз Отаны - Ќазаќстан Республикасына сїйіспеншілікке, мемлекеттік рјміздерді ќўрметтеуге, халыќ дјстїрлерін ќастерлеуге, Конституцияєа ќайшы жјне ќоєамєа жат кез келген кґріністерге тґзбеуге тјрбиелеу;

      4) белсенді азаматтыќ ўстанымы бар жеке адамды тјрбиелеу, республиканыѕ ќоєамдыќ-саяси, экономикалыќ жјне мјдени ґміріне ќатысу ќажеттігін, жеке адамныѕ ґз ќўќыќтары мен міндеттеріне саналы кґзќарасын ќалыптастыру;

      5) отандыќ жјне јлемдік мјдениеттіѕ жетістіктеріне баулу; ќазаќ халќы мен республиканыѕ басќа да халыќтарыныѕ тарихын, јдет-єўрпы мен дјстїрлерін зерделеу; мемлекеттік тілді, орыс, шетел тілдерін меѕгерту;

      6) педагог ќызметкерлердіѕ јлеуметтік мјртебесін арттыруды ќамтамасыз ету;

      7) білім беру ўйымдарыныѕ еріктілігін, дербестігін кеѕейту, білім беру ісін басќаруды демократияландыру;

      8) ќоєам мен экономиканыѕ ќажеттеріне жауап беретін білім беру сапасын баєалаудыѕ ўлттыќ жїйесініѕ жўмыс істеуі;

      9) оќытудыѕ жаѕа технологияларын, оныѕ ішінде кјсіптік білім беру баєдарламаларыныѕ ќоєам мен еѕбек нарыєыныѕ ґзгеріп отыратын ќажеттеріне тез бейімделуіне ыќпал ететін кредиттік, ќашыќтан оќыту, аќпараттыќ-коммуникациялыќ технологияларды енгізу жјне тиімді
пайдалану;

      10) жалпы оќытудыѕ, жўмыс орны бойынша оќытудыѕ жјне еѕбек нарыєыныѕ ќажеттері арасындаєы ґзара байланысты ќамтамасыз ететін жјне јркімге ґзініѕ білімге негізделген жеке јлеуетін ќоєамда барынша пайдалануєа кґмектесетін оќыту жїйесін ґмір бойы дамыту;

      11) білімніѕ, єылымныѕ жјне ґндірістіѕ интеграциясы;

      12) білім алушылардыѕ кјсіптік баєдарлануын ќамтамасыз ету;

      13) жўмыс берушілермен жјне басќа да јлеуметтік јріптестермен белсенді ґзара іс-ќимыл арќылы техникалыќ жјне кјсіптік білім берудіѕ озыќ ќарќынмен дамытылуын ќамтамасыз ету болып табылады.

12-бап. Білім беру деѕгейлері

      Ќазаќстан Республикасындаєы білім беру жїйесі білім беретін оќу баєдарламаларыныѕ їздіксіздігі жјне сабаќтастыєы принципі негізінде мынадай білім беру деѕгейлерін:

      1) мектепке дейінгі тјрбие мен оќытуды;

      2) бастауыш білім беруді;

      3) негізгі орта білім беруді;

      4) орта білім беруді (жалпы орта білім беруді, техникалыќ жјне
кјсіптік білім беруді);

      5) орта білімнен кейінгі білім беруді;

      6) жоєары білім беруді;

      7) жоєары оќу орнынан кейінгі білім беруді ќамтиды.

4-тарау. БІЛІМ БЕРУ МАЗМЎНЫ

13-бап. Білім беру мазмўныныѕ ўєымы

      Білім беру мазмўны - жеке адамныѕ біліктілігі мен жан-жаќты дамуын ќалыптастыру їшін негіз болып табылатын білім берудіѕ јрбір деѕгейі бойынша білімдер жїйесі (кешені).
      Білім беру мазмўны білім берудіѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті стандарттары негізінде јзірленетін білім беретін оќу баєдарламаларымен айќындалады.

14-бап. Білім беретін оќу баєдарламалары

      1. Білім беретін оќу баєдарламалары мазмўны мен баєыттарына (міндеттеріне) ќатысты:

      1) жалпы білім беретін (їлгілік, жўмыстыќ);

      2) кјсіптік (їлгілік, жўмыстыќ);

      3) ќосымша болып бґлінеді.
      Їлгілік жалпы білім беретін жјне кјсіптік оќу баєдарламалары мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарыныѕ талаптарына сјйкес јзірленеді.
      Жўмыстыќ жалпы білім беретін жјне кјсіптік оќу баєдарламалары тиісті їлгілік оќу баєдарламаларыныѕ негізінде јзірленеді.

      2. Жалпы білім беретін оќу баєдарламалары жеке адамныѕ жалпы мјдениетін ќалыптастырудыѕ, жеке адамды ќоєамдаєы ґмірге бейімдеудіѕ міндеттерін шешуге, кјсіпті, мамандыќты саналы тїрде таѕдау мен меѕгеру їшін негіз жасауєа баєытталєан.
      Жалпы білім беретін оќу баєдарламалары мазмўнына ќарай мынадай оќу баєдарламаларына:

      1) мектепке дейінгі тјрбие мен оќыту;

      2) бастауыш білім беру;

      3) негізгі орта білім беру;

      4) жалпы орта білім беру болып бґлінеді.
      Дарынды адамдардыѕ јлеуетті мїмкіндіктерін неєўрлым толыќ дамыту їшін оќу баєдарламасыныѕ жекелеген пјндерін тереѕдетіп оќытуды кґздейтін мамандандырылєан білім беретін оќу баєдарламалары јзірленеді.
      Адамдардыѕ жекелеген санаттары їшін психологиялыќ-медициналыќ-педагогтік консультациялардыѕ ўсынымдары ескеріле отырып айќындалатын, білім алушылар мен тјрбиеленушілердіѕ даму жјне јлеуеттік мїмкіндіктерініѕ ерекшеліктері ескерілетін арнайы білім беретін оќу баєдарламалары јзірленеді.

      3. Кјсіптік оќу баєдарламалары экономика салаларындаєы кјсіптік ќызметтердіѕ баєыттары бойынша техникалыќ, ќызмет кґрсету жјне басќару еѕбегі мамандарын даярлауєа, жеке адамныѕ кјсіптік жјне жалпы білім деѕгейін жїйелі арттыруєа баєытталєан.
      Кјсіптік оќу баєдарламалары мазмўнына ќарай:

      1) техникалыќ жјне кјсіптік білім беретін;

      2) орта білімнен кейінгі білім беретін;

      3) жоєары білім беретін;

      4) жоєары оќу орнынан кейінгі білім беретін оќу баєдарламаларына бґлінеді.

      4. Ќосымша білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламалары білім алушылардыѕ ґзін-ґзі билеуін, шыєармашылыєын дамыту, олардыѕ ќабілеттерін іске асыру, ќоєам ґміріне бейімделуі, азаматтыќ сана-сезімін, жалпы мјдениетін, салауатты ґмір салтын ќалыптастыру, бос уаќытын мазмўнды ўйымдастыру їшін жаєдайлар жасауды кґздейді.

      5. Оќытудыѕ жаѕа технологияларын сынаќтан ґткізу, білім берудіѕ жаѕа мазмўнын енгізу їшін эксперимент режимінде (эксперименттік алаѕдарда) жўмыс істейтін білім беру ўйымдарында іске асырылатын эксперименттік білім беретін оќу баєдарламалары јзірленеді.

      6. Интеграцияланєан білім беретін оќу баєдарламаларын білім беру ўйымдары білім беру саласындаєы ујкілетті органмен келісім бойынша јзірлейді. Интеграцияланєан білім беретін оќу баєдарламалары пјнаралыќ жјне деѕгейаралыќ, жоєары оќу орындары аралыќ жјне халыќаралыќ болуы мїмкін.

      7. Јскери мамандыќтар бойынша кјсіптік оќу баєдарламаларын білім беру саласындаєы ујкілетті органмен келісім бойынша Ќазаќстан Республикасыныѕ Ќорєаныс министрлігі бекітеді.

      8. Медициналыќ жјне фармацевтік мамандыќтар бойынша їлгілік кјсіптік оќу баєдарламаларын денсаулыќ саќтау саласындаєы ујкілетті орган бекітеді.

      9. Білім беру ўйымы лицензиясы болєан жаєдайда јртїрлі деѕгейдегі оќыту баєдарламаларын іске асыруєа ќўќылы.

15-бап. Мектепке дейінгі тјрбие мен оќытудыѕ жалпы білім
              беретін оќу баєдарламалары

      1. Мектепке дейінгі тјрбие мен оќытудыѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламалары іс-јрекет тїрлерініѕ мектеп жасына дейінгі балалар їшін ерекшеліктерін ескере отырып, мектепке дейінгі тјрбие мен оќытудыѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті стандартыныѕ негізінде јзірленеді.

      2. Мектепке дейінгі тјрбие мен оќытудыѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламалары:

      1) балаларды тјрбиелеу, оќыту, дамыту жјне сауыќтыру тўтастыєы принциптерін ескере отырып, мектепке дейінгі жјне бастауыш білім берудіѕ сабаќтастыєы мен їздіксіздігін ќамтамасыз етеді;

      2) јр баланыѕ талабын, бейімділігін, ќабілеттілігін, дарындылыєын іске асыруєа жјне оныѕ даму ерекшеліктері мен денсаулыќ жаєдайын ескере отырып, дара јдіс негізінде оны бастауыш білім берудіѕ білім беру баєдарламасын меѕгеруге даярлауєа баєдарланады.

      3. Мектепке дейінгі оќытудыѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламалары оќудыѕ, жазудыѕ, есептеудіѕ жјне тілдік ќатынас тјжірибесініѕ ќарапайым даєдыларын ќалыптастырады жјне бастауыш білім беруді меѕгеру їшін бірдей бастапќы жаєдайларды жасауды кґздейді.

16-бап. Бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім
              берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламалары

      1. Бастауыш білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламалары баланыѕ жеке басын ќалыптастыруєа, оныѕ жеке ќабілеттерін, оќу ісіндегі оѕ талпынысы мен алєырлыєын: негізгі мектептіѕ білім беру баєдарламаларын кейіннен меѕгеру їшін оќудыѕ, жазудыѕ, есептеудіѕ, тілдік ќатынастыѕ, шыєармашылыќ тўрєыдан ґзін-ґзі кґрсетудіѕ, мінез-ќўлыќ мјдениетініѕ берік даєдыларын дамытуєа баєытталєан.
      Бастауыш білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламасын игеру мерзімі - тґрт жыл.
      Жалпы білім беретін оќу баєдарламасын игеру білім алушылар біліміне аралыќ баќылаумен жјне білім алушылардыѕ оќу жетістіктерін іріктемелі мониторингтік баєалаумен аяќталады.

      2. Негізгі орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламалары білім алушылардыѕ єылым жїйесініѕ базалыќ негіздерін меѕгеруге, олардыѕ бойында тўлєааралыќ жјне этносаралыќ ќатынастыѕ жоєары мјдениетін ќалыптастыруєа, жеке адамныѕ ґзін-ґзі билеуіне жјне кјсіптік баєдарлануына баєытталады.
      Жалпы білім беретін оќу баєдарламасы білім алушылардыѕ бейін алды даярлыєын ќамтиды.
      Јрбір пјнніѕ мазмўнын зерделеу негізгі орта білім беру деѕгейінде аяќталады.
      Негізгі орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламасын игеру мерзімі - алты жыл.

      3. Жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламалары білім алушылардыѕ баєдарланатын кјсіпке дейінгі даярлыєын жїзеге асыру їшін јлеуметтік-гуманитарлыќ, жаратылыстану-єылыми, технологиялыќ жјне басќа да баєыттар бойынша бейіндік оќытуды енгізе отырып саралау, интеграциялау жјне білім беру мазмўнын кјсіптік баєдарлау негізінде јзірленеді.
      Жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламасын игеру мерзімі - екі жыл.

17-бап. Техникалыќ жјне кјсіптік білім берудіѕ білім
              беретін оќу баєдарламалары

      1. Техникалыќ жјне кјсіптік білім беру орта білім беру деѕгейініѕ ќўрамдас бґлігі болып табылады жјне ќоєамдыќ пайдалы кјсіптік ќызметтердіѕ негізгі баєыттары бойынша техникалыќ жјне ќызмет кґрсету еѕбегініѕ білікті мамандарын даярлауєа баєытталєан.

      2. Техникалыќ жјне кјсіптік білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламалары баєдарлама мазмўнына жјне білім алушылардыѕ даярлыќ біліктілігініѕ деѕгейіне ќатысты:

      1) техникалыќ жјне ќызмет кґрсету еѕбегініѕ жаппай кјсіптері бойынша кадрлар даярлауды кґздейтін техникалыќ жјне кјсіптік білім беретін оќу баєдарламалары болып бґлінеді.
      Білім беретін оќу баєдарламаларыныѕ мазмўны:
      жалпы кјсіптік жјне арнайы пјндерді табысты игеру, кјсіптік даєдыларды иелену жґнінде ґндірістік оќудан ґту їшін бейіндеуші болып табылатын жалпы білім беретін пјндер бойынша интеграцияланєан курстарды зерделеуді;
      білім алушыларєа наќты мамандыќ бойынша кјсіптік біліктіліктіѕ ќол жеткізілген деѕгейін (разряд, сынып, санат) беруді кґздейді.

      2) жоєары технологиялармен жјне кјсіптік ќызметпен байланысты экономиканыѕ барлыќ салаларында техникалыќ жјне ќызмет кґрсету еѕбегініѕ жўмыстарын орындаудыѕ неєўрлым кїрделі (аралас) кјсіптерін, мамандыќтары мен практикалыќ даєдыларын игеруді кґздейтін техникалыќ жјне кјсіптік білім беру баєдарламаларын беруді кґздейді.
      Білім беретін оќу баєдарламаларыныѕ мазмўны:
      жалпы гуманитарлыќ, экономикалыќ, жалпы кјсіптік, арнайы пјндерді зерделеуді, кјсіптік даєдыларды иемдену жјне бекіту жґнінде ґндірістік оќудан жјне кјсіптік практикадан ґтуді;
      білім алушыларєа наќты мамандыќ бойынша кјсіптік біліктіліктіѕ жоєары деѕгейін беруді кґздейді.

      3) техникалыќ еѕбектіѕ жоєары білікті мамандарын даярлауды, оларды ќайта даярлауды жјне біліктілігін арттыруды ќамтамасыз ететін техникалыќ жјне кјсіптік білім беруді кґздейді.
      Білім беретін оќу баєдарламаларыныѕ мазмўны:
      техникалыќ жјне кјсіптік білім берудіѕ интеграцияланєан білім беру баєдарламаларын жоєары оќу орындарыныѕ 1-2-курстарыныѕ білім беру баєдарламаларымен ќоса зерделеуді кґздейді.
      Екі жылдыќ оќыту аяќтаєаннан жјне аралыќ аттестаттаудан ґткеннен кейін білім алушыларєа наќты мамандыќ бойынша кјсіптік біліктіліктіѕ ќол жеткізген деѕгейі (разряды, сыныбы, санаты) беріледі.
      Їш жылдыќ оќытуды аяќтаєаннан жјне аралыќ аттестаттаудан ґткеннен кейін білім алушыларєа наќты мамандыќ бойынша кјсіптік біліктіліктіѕ жоєары деѕгейі беріледі.
      Оќытудыѕ толыќ курсын аяќтаєаннан жјне ќорытынды аттестаттаудан ґткеннен кейін білім алушыларєа орта буын маманы біліктілігі беріледі.

      3. Техникалыќ жјне кјсіптік білім берудіѕ мјдениет жјне ґнер мамандыќтары бойынша кјсіптік оќу баєдарламалары кґрсетілген мамандыќтар бойынша білім алушылардыѕ ерте мамандануын жјне даярлау ерекшеліктерін ескере отырып јзірленеді. Оќыту ўзаќтыєы оќу баєдарламаларыныѕ кїрделілігі мен берілетін біліктілік деѕгейіне ќатысты жјне тиісті мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандартымен айќындалады.

      4. Жалпы орта білімі бар азаматтар їшін техникалыќ жјне кјсіптік білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламалары жалпы кјсіптік, экономикалыќ, арнайы пјндерді зерделеуді жјне таѕдаєан мамандыєы бойынша болашаќ кјсіптік ќызметін айќындайтын оќу-ґндірістік жўмыстарды орындауды кґздейді.

      5. Техникалыќ жјне кјсіптік білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламалары теориялыќ жјне ґндірістік оќыту баєдарламаларынан тўрады.

18-бап. Мамандандырылєан жалпы білім беретін оќу
              баєдарламалары

      Мамандандырылєан жалпы білім беретін оќу баєдарламалары негізгі орта, жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламалары негізінде јзірленеді жјне білім алушылардыѕ єылым, мјдениет, ґнер, спорт, јскери іс негіздерін тереѕ игеруіне, олардыѕ шыєармашылыќ јлеуеттері мен дарын-ќабілеттерін дамытуєа баєытталєан.
      Мамандандырылєан жалпы білім беретін оќу баєдарламалары дарынды балаларєа арналєан мамандандырылєан білім беру ўйымдарында, сондай-аќ Ќазаќстан Республикасы Ќорєаныс министрлігініѕ јскер ќатарына шаќыруєа дейінгі тереѕ даярлыќты мамандандырылєан мектептерінде іске асырылады.

19-бап. Арнайы жалпы білім беретін оќу баєдарламалары

      1. Арнайы жалпы білім беретін оќу баєдарламалары жалпы білім беретін оќу баєдарламалары негізінде јзірленеді жјне мїмкіндігі шектеулі балаларды оќытуєа жјне дамытуєа баєытталєан, білім алушылар мен тјрбиеленушілердіѕ психологиялыќ-медициналыќ-педагогтік консультациялар ўсыныстарын ескере отырып айќындалатын психикалыќ-физикалыќ ерекшеліктерін жјне танымдыќ мїмкіндіктерін ескереді.

      2. Ўзаќ уаќыт емделуді ќажет ететін адамдар їшін, сондай-аќ даму мїмкіндіктері шектеулі балалар мен жасґспірімдер їшін жалпы білім беретін арнайы тїзеу оќу баєдарламалары јзірленеді жјне енгізіледі.

      3. Арнайы жалпы білім беретін оќу баєдарламалары Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында кґзделген арнайы білім беру ўйымдарында немесе їйде іске асырылады. Z050039 Z040591

20-бап. Орта білім беруден кейінгі кјсіптік оќу
              баєдарламалары

      1. Орта білім беруден кейінгі кјсіптік оќу баєдарламалары орта білімі бар (жалпы орта немесе техникалыќ жјне кјсіптік) азаматтар ќатарынан гуманитарлыќ мамандыќтар бойынша ќызмет кґрсету жјне басќару еѕбегініѕ кіші мамандарын даярлауєа баєытталєан.
      Жалпы орта білімі бар азаматтардыѕ орта білім беруден кейінгі кјсіптік оќу баєдарламаларын (медицина мамандыќтарынан басќа) игеру мерзімі кемінде екі жыл, ал техникалыќ жјне кјсіптік білімі бар адамдар їшін - кемінде бір жыл.

      2. Орта білім беруден кейінгі кјсіптік оќу баєдарламаларыныѕ мазмўны:

      1) кјсіптік пјндермен ќатар жоєары білім берудіѕ 1-2 курстарыныѕ кјсіптік оќу баєдарламаларымен интеграцияланєан, јлеуметтік-гуманитарлыќ жјне єылыми жаратылыстану пјндерін оќуды;

      2) оќыту аяќталєаннан кейін ќызмет кґрсету жјне басќару еѕбегініѕ кіші маманы біліктілігін беруді кґздейді.

21-бап. Жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламалары

      1. Жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламалары біліктілікті жјне (немесе) "бакалавр" академиялыќ дјрежесін бере отырып мамандар даярлауєа, олардыѕ кјсіптік даярлыєыныѕ деѕгейін дјйектілікпен арттыруєа баєытталєан.
      Жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламасы бойынша оќуды аяќтап, "бакалавр" академиялыќ дјрежесі берілген адамдар біліктілік талаптары жоєары білімі болуды кґздейтін лауазымдарды атќара алады.

      2. Жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларыныѕ мазмўны
жалпы білім беретін пјндер циклін, базалыќ пјндердіѕ циклін, бейіндеуші пјндердіѕ циклін зерделеуді, сондай-аќ тиісті мамандыќтар бойынша кјсіптік практикадан ґтуді кґздейді.
      Пјндердіѕ јрбір циклі міндетті ќўрамдас бґлікті пјндерден жјне таѕдау бойынша ќўрамдас бґлікті пјндерден тўрады. Білім алушылардыѕ таѕдауы бойынша ќўрамдас бґліктен тўратын пјндер јрбір циклде міндетті ќўрамдас бґлікті пјндерді мазмўндыќ толыќтыруы тиіс.
      Университеттер конкурстыќ негізде оќытудыѕ жаѕа сапалыќ жетілдірілген технологиялары, јдістері мен нысандары бар инновациялыќ білім беру баєдарламаларын јзірлеуге жјне енгізуге ќўќылы.

      3. Жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын игеру мерзімі мемлекеттік жалпыєа міндетті жоєары білім беру стандартымен айќындалады жјне кемінде 4 жыл болуєа тиіс.

      4. Техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі немесе жоєары білімі бар азаматтар їшін жоєары оќу орындары оќыту мерзімін ќысќартуды кґздейтін кјсіптік оќу баєдарламаларын јзірлейді жјне іске асырады.

      5. Јскери жоєары оќу орындары білім беру саласындаєы ујкілетті органмен келісім бойынша јзірлеген жјне олардыѕ мемлекеттік басќару органдары бекіткен јскери мамандыќтар бойынша жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асырады.

      6. Интернатураныѕ кјсіптік оќу баєдарламасын игеру денсаулыќ саќтау саласындаєы ујкілетті орган тізбесін бекітетін клиникалыќ мамандыќтар бойынша жоєары медициналыќ білім алєан азаматтарды клиникалыќ практикаєа жіберудіѕ міндетті шарты болып табылады.
      Интернатура туралы ережені денсаулыќ саќтау саласындаєы ујкілетті орган бекітеді.

22-бап. Жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ
             кјсіптік оќу баєдарламалары

      1. Жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламалары жоєары білікті єылыми жјне педагог кадрлар даярлауєа, олардыѕ єылыми жјне педагогтік даярлыќ деѕгейін дјйектілікпен арттыруєа баєытталєан.

      2. Жоєары оќу орнынан кейінгі білім беретін кјсіптік оќу баєдарламаларыныѕ мазмўны: базалыќ жјне бейіндік пјндерді ќамтитын теориялыќ оќытуды; практиканы; диссертация жаза отырып єылыми-зерттеу жўмыстарын жїргізуді кґздейді.

      3. Резидентураныѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын игеру денсаулыќ саќтау саласындаєы ујкілетті орган тізбесін бекіткен клиникалыќ мамандыќтар бойынша жоєары медициналыќ білім алєан азаматтарды клиникалыќ практикаєа жіберудіѕ міндетті шарты болып табылады.

23-бап. Ќосымша білім берудіѕ білім беретін
              оќу баєдарламалары

      1. Ќосымша білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламалары білім алушылардыѕ жјне тјрбиеленушілердіѕ білім алу жјне мјдени ќажеттіліктерін жан-жаќты ќанаєаттандыруєа баєытталєан.

      2. Ќосымша білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламалары мазмўнына жјне баєытына ќатысты:

      1) білім алушылар мен тјрбиеленушілерге ќосымша білім беру;

      2) мамандарды ќайта даярлау жјне біліктіліктерін арттыру оќу баєдарламалары болып бґлінеді.

      3. Мемлекеттік білім беру ўйымдары іске асыратын ќосымша білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламаларын оларєа ќатысты мемлекеттік басќару органыныѕ функцияларын атќаратын органдар бекітеді.

24-бап. Ересектерге білім беру

      Ересектерге (он сегіз жасќа толєан адамдарєа) білім беру ќоєамда болып жатќан јлеуметтік-экономикалыќ ґзгерістерге сјйкес білімдер мен даєдылардыѕ ќосымша кґлемін алу ушін олардыѕ ґмір бойы білім алу ќажеттіліктерін ќанаєаттандыруєа баєытталєан.
      Ересектерге білім беруді білім беру ўйымдары, сондай-аќ ќосымша білім беру баєдарламаларын іске асыратын ќўрылымдыќ бґлімшелері бар заѕды тўлєалар іске асырады.

25-бап. Эксперименттік білім беретін оќу баєдарламалары

      Эксперименттік білім беретін оќу баєдарламалары оќытудыѕ жаѕа технологияларын сынаќтан ґткізуге, білім берудіѕ жаѕа мазмўнын енгізуге баєытталєан.

5-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЌЫЗМЕТІН ЎЙЫМДАСТЫРУ

26-бап. Білім алушылар мен тјрбиеленушілерді білім беру
              ўйымдарына ќабылдауєа ќойылатын жалпы талаптар

      1. Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім беру ўйымдарына оќуєа ќабылдау тјртібі тиісті їлгідегі оќу орындарына ќабылдаудыѕ їлгілік ережесімен белгіленеді.

      2. Білім беру ўйымдарыныѕ ќызмет кґрсету аумаќтарында тўратын барлыќ балаларды ќабылдауды ќамтамасыз ететін мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім беру ўйымдарына оќуєа ќабылдау тјртібі їлгілік ќабылдау ережелерініѕ негізінде жергілікті атќарушы органдары бекіткен ќабылдау ережесімен белгіленеді.

      3. Техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары, жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарына оќуєа ќабылдау конкурстыќ негізде азаматтардыѕ ґтініші бойынша жїзеге асырылады. Конкурстыѕ шарттары білім алу ќўќыќтарын саќтауєа кепілдік беруге жјне неєўрлым ќабілетті жјне тиісті деѕгейдегі кјсіптік оќу баєдарламаларын меѕгеруге даярлыєы бар азаматтарды ќабылдауды ќамтамасыз етуге тиіс.

      4. Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен жыл сайын бекітілетін мамандыќтар тізбесіне сјйкес оќытудыѕ кїндізгі нысаны бойынша шетелдік жоєары оќу орындарында жоєары білім алу їшін Ќазаќстан Республикасы азаматыныѕ конкурстыќ негізде "Болашаќ" халыќаралыќ стипендиясын алу ќўќыєы бар.

      5. Білім беру гранттарын алуєа, сондай-аќ техникалыќ жјне кјсіптік, орта білім беруден кейінгі жјне жоєары білімді кадрлар даярлауєа мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алушылардыѕ ќўрамына алуєа конкурс ґткізу кезінде:

      1) "Алтын белгі" белгімен марапатталєан адамдардыѕ;

      2) білім беру саласындаєы ујкілетті орган тізбесін айќындайтын жалпы білім беретін пјндер бойынша халыќаралыќ олимпиадалар мен єылыми жарыстардыѕ (бірінші, екінші жјне їшінші дјрежелі дипломдармен марапатталєан), орындаушылардыѕ республикалыќ жјне халыќаралыќ конкурстары мен спорттыќ жарыстардыѕ (бірінші, екінші жјне їшінші дјрежелі дипломдармен марапатталєан) соѕєы їш жылдаєы жеѕімпаздарыныѕ, сондай-аќ ґздері таѕдаєан мамандыќтары олимпиадалардыѕ, конкурстыѕ немесе спорттыќ жарыстыѕ пјніне сјйкес келген жаєдайда, аєымдаєы жылєы жалпы білім беретін пјндер бойынша республикалыќ олимпиадалар мен єылыми жарыстардыѕ (бірінші, екінші жјне їшінші дјрежелі дипломдармен марапатталєан) жеѕімпаздарыныѕ басым ќўќыєы бар.
      Білім беру гранттарын алуєа арналєан конкурсты ґткізу кезінде кґрсеткіштер бірдей болєан жаєдайда жетім балалар мен ата-анасыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалєан балалардыѕ, медициналыќ-јлеуметтік сараптаманыѕ ќорытындысына сјйкес тиісті білім беру ўйымдарында оќуєа болатын жаєдайда I жјне II топтаєы мїгедектердіѕ, жеѕілдіктер мен кепілдіктер бойынша соєысќа ќатысушылар мен соєыс мїгедектеріне теѕестірілген адамдардыѕ, бала кезінен мїгедектердіѕ, мїгедек-балалардыѕ жјне їздік білімі туралы ќўжаттары (кујліктері, аттестаттары, дипломдары) бар адамдардыѕ басым ќўќыєы бар.

      6. Техникалыќ жјне кјсіптік білім алу їшін жоєары техникалыќ мектептерге оќуєа ќабылдау білім беру саласындаєы ујкілетті орган айќындаєан шарттармен жїзеге асырылады.

      7. Жоєары оќу орнынан кейінгі кјсіптік білім алу їшін жоєары оќу орындарына жјне єылыми-зерттеу ўйымдарына оќуєа ќабылдау білім беру саласындаєы ујкілетті орган белгілеген тјртіппен конкурстыќ негізде азаматтардыѕ ґтініштері бойынша жїзеге асырылады.

      8. Техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі жјне жоєары білім беретін кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарына оќуєа тїсу кезінде:

      1) I, II топтаєы мїгедектер, бала кезінен мїгедектер, мїгедек-балалар арасынан шыќќан азаматтар їшін;

      2) жеѕілдіктер мен кепілдіктер бойынша соєысќа ќатысушылар мен соєыс мїгедектеріне теѕестірілген адамдар їшін;

      3) ауылдыѕ (селоныѕ) јлеуметтік-экономикалыќ дамуын айќындайтын мамандыќтар бойынша ауыл (село) жастары арасынан шыќќан азаматтар їшін;

      4) Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтары болып табылмайтын ўлты ќазаќ адамдар їшін;

      5) жетім балалар жјне ата-аналарыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалєан балаларды ќабылдау їшін квота кґзделеді.

      9. Арнаулы немесе шыєармашылыќ дайындыќты ќажет ететін мамандыќтарєа оќуєа ќабылдау арнаулы немесе шыєармашылыќ емтихандар нјтижелерін ескере отырып жїзеге асырылады. Мамандыќтар тізбесі жјне арнаулы немесе шыєармашылыќ емтихандарды ґткізу тјртібі їлгілік ќабылдау ережелерімен белгіленеді.

      10. Рухани (діни) білім беру ўйымдарына оќуєа ќабылдау орта білімі бар адамдар арасынан ќўрылтайшы белгілеген тјртіппен жїзеге асырылады.

      11. Мемлекеттік ќўпиялармен жўмыс істеу талап етілетін техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі жјне жоєары білім берудіѕ жекелеген мамандыќтары бойынша мемлекеттік білім беру тапсырыстарымен оќуєа ќабылдау Ќазаќстан Республикасыныѕ мемлекеттік ќўпиялар туралы заѕнамасына сјйкес ўлттыќ ќауіпсіздік органдарыныѕ рўќсаты бар білім беру ўйымдарында жїзеге асырылады.

      12. Білім беру ўйымдарына оќуєа ќабылдау тјртібін осы Заѕмен жјне ќабылдаудыѕ тиісті їлгілік ережелерімен реттелмеген бґлігінде білім беру ўйымдарыныѕ ќўрылтайшысы немесе ќўрылтайшылары (мемлекеттік басќару органы) белгілейді.

      13. Оќуєа тїскен адамдармен техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары білімнен кейінгі білім беру ўйымдары їлгі нысанын білім беру саласындаєы ујкілетті орган бекітетін шарт жасасады.

27-бап. Білім алу нысандары

      Жеке адамныѕ ќажеттіліктері мен мїмкіндіктері ескеріле отырып, білім беретін оќу баєдарламаларыныѕ мазмўнына, білім берудіѕ јрбір деѕгейін алуєа ќол жеткізу жаєдайларыныѕ жасалуына ќарай оќыту кїндізгі, кешкі, сырттай оќу жјне экстернат нысанында жїзеге асырылады.

28-бап. Оќу жјне тјрбие процесін ўйымдастыру

      1. Білім беру ўйымдарындаєы оќу жјне тјрбие процесі жўмыстыќ оќу баєдарламалары мен жўмыстыќ оќу жоспарларына сјйкес жїзеге асырылады.

      2. Білім беру ўйымдары жїзеге асыратын оќу жјне тјрбие жўмысын жоспарлау мен есепке алу оќу жјне тјрбие процесін ўйымдастырудыѕ негізі болып табылады.
      Оќу жјне тјрбие жўмыстарын жоспарлау оќу жоспарлары мен баєдарламаларыныѕ толыќ кґлемде уаќтылы жјне сапалы орындалуын ќамтамасыз етуге тиіс.
      Білім беру ўйымдарындаєы оќу жјне тјрбие жўмыстарын жоспарлау оќу жылына арналєан оќу-тјрбие процесініѕ графигі мен теориялыќ жјне практикалыќ сабаќтардыѕ кестесін бекіту арќылы жїзеге асырылады.
      Білім беру ўйымдарындаєы оќу жјне тјрбие жўмыстарыныѕ есебі теориялыќ жјне ґндірістік оќытудыѕ есепке алу журналдарын жјне оќу баєдарламаларыныѕ оќу саєаттарында орындалуын есепке алу табельдерін жїргізу арќылы жїзеге асырылады.

      3. Білім беру ўйымдарындаєы тјрбие баєдарламалары оќу процесініѕ ќўрамдас бґлігі болып табылады жјне білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ патриоттыќ, азаматтыќ, интернационалдыќ, жоєары моральдыќ жјне имандылыќ сезімін ќалыптастыруєа, сондай-аќ жан-жаќты ќызыєушылыќтары мен ќабілеттерін дамытуєа баєытталєан.
      Білім беру ўйымдарында нјсілдік, этностыќ, діни, јлеуметтік ымырасыздыќ пен айырыќшалыќты насихаттауєа, милитаристік жјне де халыќаралыќ ќўќыќ пен ізгіліктіѕ жалпыєа танылєан принциптеріне ќайшы келетін ґзге де идеяларды насихаттауєа тыйым салынады.

      4. Оќу жјне тјрбие процесі білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ, педагог ќызметкерлердіѕ адамгершілік ќадір-ќасиетін ґзара ќўрметтеу негізінде жїзеге асырылады.
      Білім алушылар мен тјрбиеленушілерге ќатысты кїш кґрсету, моральдыќ жјне психикалыќ ќысым жасау јдістерін ќолдануєа жол берілмейді.

      5. Азаматтарды кїндізгі бґлімдерінде оќыту уаќыты мерзімді јскери ќызметті ґткеруге теѕестірілетін білім беру ўйымдарындаєы білім беру ќызметін ўйымдастыру тјртібін олардыѕ мемлекеттік басќару органдары айќындайды.

      6. Јскерге шаќырылуєа дейінгі жјне шаќырылу жасындаєы білім алушылардыѕ негізгі орта білім беру базасындаєы алєашќы јскери даярлыєы - жалпы орта білім берудіѕ жалпы орта білім беретін оќу баєдарламаларын, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім беретін кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарында (арнаулы білім беру ўйымдарынан басќа), ал жоєары білім беретін кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарында Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен јскери кафедраларда жїзеге асырылады.

      7. Білім беру ўйымдары білім алушылардыѕ білім беретін оќу баєдарламаларын меѕгеруін баќылау маќсатында білім алушылардыѕ їлгерімін аєымдаєы баќылауды жјне білім алушыларды аралыќ аттестаттауды жїзеге асырады.
      Білім беру ўйымдары білім алушылардыѕ їлгеріміне аєымдаєы баќылауды жјне білім алушыларды аралыќ аттестаттауды жїргізудіѕ нысандарын, тјртібін жјне мерзімділігін таѕдауда дербес болады.

      8. Негізгі орта, жалпы орта, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламаларын меѕгеру білім алушыларды міндетті ќорытынды аттестаттаумен аяќталады.

      9. Жалпы орта білім беру ўйымдарында білім алушыларды жјне оќуын бітіретін жылы орта білімнен кейінгі немесе жоєары білім беретін ўйымдарєа оќуєа тїсуге ниет білдірушілерді ќорытынды аттестаттау ўлттыќ бірыѕєай тестілеу нысанында жїзеге асырылады.

      10. Техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ўйымдарыныѕ білім алушыларын ќорытынды аттестаттау:

      1) білім беру ўйымдарында білім алушыларды ќорытынды аттестаттауды;

      2) кјсіптік даярлыєыныѕ деѕгейін баєалауды жјне біліктілікті беруді ќамтиды.
      Жоєары білімнен кейінгі кјсіптік оќу баєдарламаларын меѕгерген білім алушыларды ќорытынды аттестаттау ерекшеліктерін білім беру саласындаєы ујкілетті орган айќындайды.

      11. Білім беру ўйымдары кјмелетке толмаєан білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ ата-аналарына жјне ґзге де заѕды ґкілдеріне оќу жјне тјрбие процесініѕ барысымен жјне мазмўнымен, сондай-аќ білім алушылардыѕ їлгерімімен танысу мїмкіндігін ќамтамасыз етеді.

29-бап. Єылыми жјне оќу-јдістемелік жўмысты ўйымдастыру

      1. Єылым мен білімді интеграциялау, оќу жјне тјрбие процесін ќамтамасыз ету жјне жетілдіру, оќытудыѕ жаѕа технологияларын јзірлеу жјне енгізу, білім беру ўйымдарында жјне тиісті инфраќўрылымда педагог ќызметкерлердіѕ біліктілігін арттыруды ќамтамасыз ету маќсатында єылыми жјне оќу-јдістемелік жўмыс жїзеге асырылады.

      2. Єылыми жјне оќу-јдістемелік жўмысќа басшылыќ жасау:
      жалпы орта білім беру ўйымдарында аудандыќ (ќалалыќ) білім бґлімдерініѕ јдістемелік кабинеттеріне;
      техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ўйымдарында облыстыќ (ќалалыќ) білім департаменттерініѕ јдістемелік кабинеттеріне жїктеледі.

      3. Білім беру ўйымдарында жјне тиісті инфраќўрылымда, оныѕ ішінде єылыми жјне оќу-јдістемелік ќамтамасыз ету ўйымдарында єылыми жјне оќу-јдістемелік ќызметті їйлестіру білім беру саласындаєы ујкілетті орган белгілеген тјртіппен жїзеге асырылады.

30-бап. Мектепке дейінгі тјрбие мен оќыту

      1. Бір жастан бес жасќа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тјрбиелеу отбасында жјне (немесе) мектепке дейінгі ўйымдарда жїзеге асырылады.

      2. Жергілікті атќарушы органдар отбасына жјне мектепке дейінгі ўйымдарєа ќажетті јдістемелік жјне консультациялыќ кґмек ўйымдастырады.

      3. Мектепке дейінгі оќыту балаларды мектепте оќуєа бес жастан бастап мектепалды даярлыќ тїрінде жїзеге асырылады.
      Мектепалды даярлыќ міндетті жјне отбасында, мектепке дейінгі ўйымдарда, жалпы білім беретін мектептердіѕ, лицейлердіѕ жјне гимназиялардыѕ мектепалды сыныптарында жїзеге асырылады.
      Мемлекеттік білім беру ўйымдарындаєы мектепалды даярлыќ тегін болып табылады.

31-бап. Бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта
             білім беру

      1. 1-сыныпќа оќуєа балалар алты жастан ќабылданады.

      2. Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын орта білім беретін ўйымдардыѕ негізгі тїрлері мектеп, гимназия, лицей, бейіндік мектеп болып табылады.

      3. Он алты жасќа дейінгі балаларды орта білім беретін мемлекеттік ўйымдардан шыєаруєа ќўќыќќа ќарсы јрекеттер жасаєаны, білім беру ўйымдарыныѕ жарєысын ґрескел жјне бірнеше рет бўзєаны їшін білім беру ўйымы мемлекеттік басќару органыныѕ шешімі бойынша ерекше жаєдайларда рўќсат етіледі.
      Жетім балаларды жјне ата-анасыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалєан балаларды шыєару туралы шешім ќорєаншы жјне ќамќоршы ўйымдардыѕ келісімімен ќабылданады.

32-бап. Техникалыќ жјне кјсіптік білім беру

      1. Техникалыќ жјне кјсіптік білім беру негізгі орта жјне (немесе) жалпы орта білім беру базасында кјсіптік лицейлерде, училищелерде, колледждерде жјне жоєары техникалыќ мектептерде жїзеге асырылады.
      Техникалыќ жјне кјсіптік білім беретін ўйымдардаєы оќу процесі оќу-ґндірістік шеберханаларында, оќу шаруашылыќтары мен оќу полигондарында ґндірістік оќыту шеберініѕ басшылыєымен орындалатын теориялыќ сабаќтарды жјне ґндірістік оќытуды ќамтиды.

      2. Кјсіптік оќыту тікелей ґндірісте, оќу-ґндірістік комбинаттарында, оќу орталыќтарында, курстарда, білім беру ќызметін жїзеге асыру ќўќыєына Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен берілген лицензиясы бар болєан кезде жјне жўмысшылар даярлауды жїзеге асыратын заѕды тўлєалардыѕ оќу-ґндірістік ќўрылымдарында жїзеге асырылуы мїмкін.

33-бап. Орта білімнен кейінгі білім беру

      Орта білімнен кейінгі кјсіптік оќу баєдарламалары негізгі тїрі колледж болып табылатын білім беру ўйымдарында іске асырылады.
      Орта білімнен кейінгі кјсіптік оќу баєдарламалары бойынша мамандарды даярлау, тізбесін білім беру саласындаєы ујкілетті орган бекітетін гуманитарлыќ мамандыќтар бойынша жїзеге асырылады.

34-бап. Жоєары техникалыќ мектептер

      Жоєары техникалыќ мектептер техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі интеграцияланєан білім беретін оќу баєдарламаларын іске асырады.

35-бап. Жоєары білім беру

      1. Жоєары білімді жалпы орта немесе техникалыќ жјне кјсіптік немесе орта білімнен кейінгі білімі бар азаматтар алады. Азаматтыѕ конкурстыќ негізде тегін жоєары білім алуєа ќўќыєы бар.

      2. Жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламалары негізгі тїрлері университет, академия, институт жјне оларєа теѕестірілгендер
(консерватория, жоєары мектеп, жоєары училище) болып табылатын жоєары оќу орындарында іске асырылады.
      Инновациялыќ білім беру баєдарламаларын енгізетін университеттер инновациялыќ университеттер болып табылады.
      Жоєары оќу орындарыныѕ филиалдары, лицензиялануєа жататын білім беру ќызметініѕ кіші тїрлерін ќоспаєанда, білім беру ќызметін жїзеге асыруєа ќўќылы.

      3. Жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын меѕгеру бойынша ќорытынды аттестаттаудан табысты ґткен білім алушыєа біліктілік жјне (немесе) "бакалавр" академиялыќ дјрежесі беріледі.

      4. Білім беру баєдарламаларын іске асыру жјне єылыми-ќолданбалы зерттеулерді жїргізу їшін жоєары оќу орындары инновациялыќ-білім беру консорциумын ќўруєа жјне (немесе) оєан кіруге ќўќылы.

36-бап. Жоєары оќу орнынан кейінгі білім беру

      1. Жоєары оќу орнынан кейінгі білімді жоєары білімі бар азаматтар алады.

      2. Єылыми жјне педагог кадрларды даярлау жоєары оќу орындарыныѕ жјне єылыми ўйымдардыѕ магистратурасы мен докторантурасында, сондай-аќ Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен жыл сайын бекітілетін мамандыќтар тізбесіне сјйкес кїндізгі оќыту нысаны бойынша шет елдердіѕ жоєары оќу орындарына "Болашаќ" халыќаралыќ стипендиясыныѕ стипендиаттарын оќуєа жіберу арќылы жїзеге асырылады.
      Јскери мамандыќтар бойынша магистратураныѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыру јскери жоєары оќу орындарыныѕ адъюнктурасында жїзеге асырылады.

      3. Кадрларды магистратурада даярлау жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламалары негізінде:

      1) екі жылдыќ оќу мерзімімен єылыми жјне педагогтік;

      2) кемінде бір жыл оќыту мерзімімен бейіндік болып екі баєытта жїзеге асырылады.
      Мемлекеттік ќорытынды аттестаттаудан табысты ґткен жјне магистрлік диссертациясын кґпшілік алдында ќорєаєан білім алушыєа тиісті мамандыєы бойынша магистр академиялыќ дјрежесі беріледі.

      4. Докторантурада магистратураныѕ кјсіптік оќу баєдарламалары негізінде кемінде їш жыл оќу мерзімімен философия докторлары (РhD) мен бейіні бойынша докторлар даярлау жїзеге асырылады.

      5. Жоєары оќу орнынан кейінгі медициналыќ жјне фармацевтік білім беру резидентураны, магистратура мен докторантураны ќамтиды.
      Резидентурада мамандануына ќарай оќыту ўзаќтыєы екі жылдан тґрт жылєа дейін клиникалыќ мамандыќтар бойынша тереѕдетіле даярлау жїзеге асырылады. Резидентура туралы ережені денсаулыќ саќтау саласындаєы ујкілетті орган бекітеді.

37-бап. Ќосымша білім беру

      1. Білім алушылар мен тјрбиеленушілерге ќосымша білім беру, тїрлерін білім беру саласындаєы ујкілетті орган айќындайтын ќосымша білім беру ўйымдарында жїзеге асырылады.
      Ќосымша білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламалары бойынша білім алушыларєа білім беру ќызметтерін кґрсетуді бастауыш, негізгі орта жјне жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдары шарттыќ негізде береді.

      2. Кадрлардыѕ біліктілігін арттыру жјне ќайта даярлау ќосымша білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарында, єылыми ўйымдарда, ґндірісте жјне мемлекеттік єылым ўйымдары мен жоєары оќу орындарыныѕ єылыми ќызметкерлерініѕ "Болашаќ" халыќаралыќ стипендиясы бойынша јлемніѕ жетекші жоєары оќу орындарында, єылыми орталыќтары мен зертханаларында єылыми таєылымдамадан ґтуі кезінде жїзеге асырылады.

      3. Білім беру ўйымдарыныѕ педагог жјне єылыми ќызметкерлерініѕ біліктілігін арттыру бес жылда кемінде бір рет жїзеге асырылады.

38-бап. Білім алушылардыѕ кјсіптік практикасы

      1. Білім алушылардыѕ кјсіптік практикасы мамандар даярлайтын кјсіптік оќу баєдарламаларыныѕ ќўрамдас бґлігі болып табылады.
      Кјсіптік практика тиісті ўйымдарда жїргізіледі жјне оќыту процесінде алєан білімдерді бекітуге, практикалыќ даєдыларды игеруге жјне озыќ тјжірибені меѕгеруге баєытталєан.

      2. Кјсіптік практиканыѕ тїрлері, мерзімдері мен мазмўны жўмыстыќ оќу баєдарламаларымен жјне жўмыстыќ оќу жоспарларымен айќындалады.

      3. Кјсіптік практиканы ґткізу їшін білім беру ўйымдары шарттыќ негізде практиканыѕ базасы ретінде ўйымдары айќындайды, олармен практиканы ґткізудіѕ келісілген баєдарламалары мен кїнтізбелік кестелерін бекітеді.
      Шарттарда білім беру ўйымыныѕ, практиканыѕ базасы болып табылатын ўйымдардыѕ жјне білім алушылардыѕ міндеттері мен жауаптылыќтары айќындалады.

      4. Кјсіптік практикаєа кететін шыєындар білім беру ўйымдарында жјне практиканыѕ базасы болып табылатын ўйымдарда кґзделеді жјне жасасылєан шарттармен айќындалады.

      5. Практиканыѕ базалары болып табылатын ўйымдармен шарттар білім алушылардыѕ кјсіптік практикасын ґткізуге арналєан шарттардыѕ їлгілік нысаны негізінде жасасылады.

 39-бап. Білім беру туралы ќўжаттар

      1. Лицензиясы бар, мемлекеттік аттестаттаудан ґткен жјне негізгі орта, жалпы орта, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары, жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдары ќорытынды аттестаттаудан ґткен азаматтарєа білім туралы мемлекеттік їлгідегі ќўжаттар береді.
      Білім туралы мемлекеттік їлгідегі ќўжаттарды толтыруєа ќойылатын талаптарды білім беру саласындаєы ујкілетті орган айќындайды.

      2. Білім туралы мемлекеттік їлгідегі ќўжаттыѕ болуы келесі деѕгейдегі білім беру ўйымдарында білім алуды жалєастыру їшін ќажетті талап болып табылады.

      3. Білім алуды аяќтамаєан не ќорытынды аттестаттаудан ґтпеген азаматтарєа белгіленген їлгідегі аныќтама беріледі.

      4. Шетелдік білім беру ўйымдары берген білім туралы ќўжаттар Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында халыќаралыќ шарттар (келісімдер) негізінде танылады.
      Халыќаралыќ шарттар (келісімдер) болмаєан кезде азаматтардыѕ шетелдік білім беру ўйымдарында алєан білімі туралы ќўжаттарын нострификациялау жјне оларєа тиісті кујліктерді беру білім беру саласындаєы ујкілетті орган белгілеген тјртіппен жїзеге асырылады.

6-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЌЫЗМЕТІНІЅ СУБЪЕКТІЛЕРІ

40-бап. Білім беру ўйымдары

      1. Бір немесе бірнеше білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын жјне (немесе) білім алушыларды, тјрбиеленушілерді асырау мен тјрбиелеуді ќамтамасыз ететін заѕды тўлєалар білім беру ўйымдары болып табылады.
      Білім беру ўйымдарын Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жеке жјне заѕды тўлєалар (ќўрылтайшылар) ќўрады.
      Білім беру ўйымдарыныѕ ќызметі тиісті їлгідегі білім беру ўйымдары ќызметініѕ їлгілік ережелерімен жјне солардыѕ негізінде јзірленген жарєылармен реттеледі.

      2. Білім беру ўйымдарында білім беру ќызметін жїргізу ќўќыєы лицензия алєан кезден бастап туындайды жјне соттыѕ лицензиядан айыру туралы шешімі заѕды кїшіне енген немесе Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгіленген тјртіппен лицензия жарамсыз деп танылєан сјттен бастап тоќтатылады.

      3. Білім беру ўйымыныѕ мјртебесін (їлгісін, тїрін) оныѕ ќўрылтайшылары айќындайды жјне осы Заѕныѕ талаптары, білім беру ќызметін лицензиялау кезіндегі біліктілік талаптары, тиісті їлгідегі білім беру ўйымдары ќызметініѕ їлгілік ережелері ескеріле отырып, оныѕ жарєыларында кґрсетіледі.

      4. Білім беру ўйымдары їлгілері мен тїрлерініѕ номенклатурасын білім беру саласындаєы ујкілетті орган бекітеді.

      5. Медициналыќ білім беру ўйымдары ќаржыландырылуы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында тыйым салынбаєан кґздерден жїзеге асырылатын клиникалыќ базасы бар болєан кезде єана жўмыс істеуі мїмкін.
      Клиникалыќ базалар туралы ережені денсаулыќ саќтау саласындаєы ујкілетті орган бекітеді.

41-бап. Білім беру ўйымыныѕ жарєысы

      1. Білім беру ўйымыныѕ жарєысы Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыќ заѕнамасында кґзделген талаптардан басќа, мыналарды:

      1) іске асырылатын білім беретін оќу баєдарламаларыныѕ тізбесін;

      2) білім беру ўйымдарына ќабылдау тјртібін;

      3) білім беру процесін ўйымдастыру тјртібін (оныѕ ішінде оќыту жјне тјрбиелеу тілін (тілдерін), білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ сабаќ режимін);

      4) білімдерді аєымдаєы баќылау, білім алушыларды аралыќ жјне ќорытынды аттестаттау жїйесін, оларды ґткізудіѕ нысандарын жјне тјртібін;

      5) аќылы ќызмет кґрсетудіѕ тізбесін жјне тјртібін;

      6) білім беру ўйымыныѕ білім алушылармен, тјрбиеленушілермен жјне (немесе) олардыѕ ата-аналарымен жјне ґзге де заѕды ґкілдерімен ќатынастарын ресімдеу тјртібін ќамтуєа тиіс.

      2. Білім беру ўйымыныѕ жарєысында оныѕ ќызметіне ќатысты жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына ќайшы келмейтін ґзге де ережелер ќамтылуы мїмкін.

      3. Білім беру ўйымыныѕ жарєысы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен бекітіледі.

42-бап. Білім беру ўйымдарын ќўру, ќайта ўйымдастыру
              жјне тарату

      1. Білім беру ўйымдарын ќўру, ќайта ўйымдастыру жјне тарату Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жїзеге асырылады.

      2. Білім беру ўйымы лицензиясынан айырылєан немесе таратылєан жаєдайда оныѕ ќўрылтайшысы (ќўрылтайшылары) білім алушыларды оќуын жалєастыру їшін басќа білім беру ўйымдарына ауыстыруєа шаралар ќолданады.

43-бап. Білім беру ўйымдарыныѕ ќўзыреті

      1. Білім беру ўйымдары Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында, тиісті їлгідегі білім беру ўйымдарыныѕ ќызметі туралы їлгілік ережелер мен білім беру ўйымдарыныѕ жарєыларында белгіленген шектерде оќу жјне тјрбие процесін жїзеге асыруда, кадрларды іріктеу мен орналастыруда єылыми, ќаржы-шаруашылыќ жјне ґзге де ќызметте дербес болады.

      2. Білім беру ўйымдары ґз ќызметін жария тїрде жїзеге асырады, жўртшылыќты оќу, єылыми-зерттеу жјне ќаржы ќызметі туралы хабардар етеді.

      3. Білім беру ўйымдарыныѕ ќўзыретіне мынадай функциялар:

      1) ішкі тјртіп ережелерін јзірлеу жјне бекіту;

      2) јскери мамандыќтар бойынша жўмыстыќ оќу баєдарламалары мен жўмыстыќ оќу жоспарларынан басќа, жўмыстыќ оќу баєдарламалары мен жўмыстыќ оќу жоспарларын јзірлеу жјне бекіту;

      3) егер осы Заѕда жјне ќабылдаудыѕ Їлгілік ережесінде ґзгеше кґзделмесе білім беру ќызметін жїргізу ќўќыєына берілген лицензияєа сјйкес білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ контингентін ќалыптастыру;

      4) оќытудыѕ жаѕа технологияларын, оныѕ ішінде оќытудыѕ кредиттік технологиясын жјне ќашыќтыќтан білім беру технологияларын енгізу;

      5) ўлттыќ бірыѕєай тестілеу мен техникалыќ жјне ќызмет кґрсету еѕбегініѕ кјсіптері (мамандыќтары) бойынша біліктілікті беруді ќоспаєанда, білім алушылардыѕ їлгерімін аєымдыќ баќылауды, аралыќ жјне ќорытынды аттестатталуын жїргізу;

      6) ґз ќаржы ќаражаттары шектерінде мемлекеттік білім беру ўйымдарындаєы ќызметкерлерге Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен лауазымдыќ айлыќаќылар (ставкалар), ќосымша аќылар, їстеме аќылар жјне ґзге де ынталандыратын тґлемдер белгілеу;

      7) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен кадрлардыѕ біліктілігін арттыруды жјне оларды ќайта даярлауды ќамтамасыз ету;

      8) білім беру ўйымдарын материалдыќ-техникалыќ ќамтамасыз ету, жараќтандыру мен жабдыќтау;

      9) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен аќылы негізде тауарларды (жўмыстарды, ќызметтер кґрсетуді) ўсыну;

      10) жарєылыќ ќызметті жїзеге асыру їшін Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен ќосымша ќаржылыќ жјне материалдыќ ќаражат кґздерін тарту;

      11) білім алушыларды тамаќпен жјне медициналыќ ќызмет кґрсетумен ќамтамасыз ету, білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ денсаулыєын саќтау мен ныєайтуды ќамтамасыз ету;

      12) білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ жекелеген санаттарына Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында кґзделген ќосымша жеѕілдіктер материалдыќ ќамсыздандыру тїрлерініѕ уаќтылы берілуін ќамтамасыз ету;

      13) білім алушылар мен тјрбиеленушілерді асырау жјне олардыѕ тіршілік ету жаєдайларыныѕ белгіленген нормалардан тґмен болмауын ќамтамасыз ету;

      14) ќоєамдыќ ґзін-ґзі басќару органдарыныѕ, ќоєамдыќ бірлестіктердіѕ ќызметіне жјрдемдесу;

      15) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгіленген тјртіппен ќаржылыќ есептілікті табыс ету;

      16) жоєары оќу орындарыныѕ єылыми жјне педагог ќызметкерлеріне оќу орныныѕ доценті жјне профессоры академиялыќ атаќтарын беру;

      17) "магистр" академиялыќ дјрежесін беру жатады.

44-бап. Білім беру ўйымдарын басќару

      1. Білім беру ўйымдарын басќару Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына, тиісті їлгідегі білім беру ўйымы ќызметініѕ їлгілік ережелері мен білім беру ўйымыныѕ жарєысына сјйкес жеке-дара басќару жјне алќалылыќ принциптерімен жїзеге асырылады.

      2. Білім беру ўйымын тікелей басќаруды оныѕ басшысы жїзеге асырады.

      3. Лауазымєа таєайындау жјне лауазымнан босату тјртібін Ќазаќстан Республикасыныѕ Президенті айќындайтын жекелеген мемлекеттік жоєары оќу орындарыныѕ бірінші басшыларын ќоспаєанда, білім беру ўйымыныѕ басшысы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен лауазымєа таєайындалады жјне лауазымнан босатылады.
      Бірінші басшыларын Ќазаќстан Республикасыныѕ Президенті лауазымєа таєайындайтын жјне лауазымнан босататын мемлекеттік жоєары оќу орындарыныѕ тізбесін Ќазаќстан Республикасыныѕ Президенті бекітеді.
      Мемлекеттік мекеме ўйымдыќ-ќўќыќтыќ нысанындаєы мемлекеттік орта білім беру ўйымыныѕ басшысы лауазымєа конкурстыќ негізде таєайындалады.

      4. Білім беру ўйымы басшысы лауазымыныѕ атауы, білім беру ўйымыныѕ алќалы органдарыныѕ ќўзыреті, ќўрылу жјне ќызметініѕ тјртібі, олардыѕ арасындаєы ґкілеттіктердіѕ аражігін ажырату тиісті їлгідегі білім беру ўйымдары ќызметініѕ їлгілік ережелерімен айќындалады жјне олардыѕ жарєыларымен бекітіледі.

      5. Мемлекеттік білім беру ўйымыныѕ басшысы їш жылда бір рет Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі белгілеген тјртіппен аттестаттаудан ґтеді.
      Ќазаќстан Республикасыныѕ Президенті лауазымєа таєайындайтын жјне лауазымнан босататын жекелеген мемлекеттік жоєары оќу орындарыныѕ бірінші басшыларыныѕ аттестаттаудан ґту тјртібін Ќазаќстан Республикасыныѕ Президенті айќындайды.

      6. Мемлекеттік білім беру ўйымыныѕ (медициналыќ жјне фармацевтік білім беру ўйымдарынан басќа) басшысы мемлекеттік басќару органымен келісім бойынша ґзініѕ орынбасарларын жјне бас бухгалтерді лауазымєа таєайындайды жјне лауазымнан босатады.

      7. Мемлекеттік білім беру ўйымдарыныѕ басшыларына ґздерініѕ лауазымдарын білім беру ўйымдары ішіндегі немесе одан тыс жерлердегі басќа да басшылыќ (єылыми жјне єылыми-јдістемелік басшылыќтан басќа) лауазымдармен ќоса атќаруєа тыйым салынады.

      8. Мемлекеттік білім беру ўйымдары басшыларыныѕ лауазымдыќ міндеттерін ќоса атќаруєа болмайды.

      9. Білім беру ўйымдарында алќалы басќару органдары ќўрылады.
      Білім беру ўйымын алќалы басќарудыѕ нысандары, оларды сайлау тјртібімен ќоса, жўмысты ўйымдастырудыѕ їлгілік ережелерін білім беру саласындаєы ујкілетті орган бекітетін білім беру ўйымыныѕ кеѕесі (єылыми кеѕес), ќамќоршылыќ кеѕес, педагогтік, јдістемелік (оќу-јдістемелік, єылыми јдістемелік), кеѕестер жјне басќа да нысандар бола алады.

45-бап. Еѕбек ќатынастары жјне білім беру ўйымы
              басшысыныѕ жауапкершілігі

      1. Ќызметкер мен білім беру ўйымыныѕ еѕбек ќатынастары Ќазаќстан Республикасыныѕ еѕбек заѕнамасымен реттеледі.
      Жоєары оќу орындарындаєы єылыми-педагогтік ќызметкерлердіѕ (профессорлыќ-оќытушылыќ ќўрамныѕ, єылыми ќызметкерлердіѕ) лауазымдарєа орналасуы конкурстыќ негізде жїзеге асырылады.

      2. Азаматтарды кїндізгі бґлімдерінде оќыту уаќыты јскери ќызметті ґткеруге теѕестірілетін білім беру ўйымдарыныѕ басшылары мен профессорлыќ-оќытушылыќ ќўрамын лауазымєа таєайындау тјртібін жјне олардыѕ еѕбек жаєдайларын Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына
сјйкес олардыѕ мемлекеттік басќару органдары айќындайды.

      3. Білім беру ўйымыныѕ басшысы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгіленген тјртіппен:

      1) білім беру ўйымы білім алушыларыныѕ, тјрбиеленушілерініѕ, ќызметкерлерініѕ ќўќыќтары мен бостандыќтарын бўзєаны;

      2) ґзініѕ ќўзыретіне жатќызылєан функцияларды орындамаєаны;

      3) мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандартыныѕ талаптарын бўзєаны;

      4) білім беру ўйымы білім алушыларыныѕ жјне тјрбиеленушілерініѕ, ќызметкерлерініѕ оќу жјне тјрбие процесі кезіндегі ґмірі мен денсаулыєы;

      5) ќаржы-шаруашылыќ ќызметтіѕ жай-кїйі, оныѕ ішінде материалдыќ жјне аќша ќаражаттарын нысаналы пайдаланбаєаны;

      6) нормативтік ќўќыќтыќ актілерде жјне еѕбек шартыныѕ талаптарында кґзделген талаптарды ґзге де бўзєаны їшін жауаптылыќта болады.

46-бап. Білім беру жїйесіндегі бірлестіктер

      Білім беру жїйесіндегі білім беру ќызметі субъектілерініѕ мїдделерін олардыѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес ќўрылєан жјне јрекет ететін бірлестіктері білдіре алады.

47-бап. Білім алушылар мен тјрбиеленушілердіѕ ќўќыќтары,
              міндеттері мен жауапкершілігі

      1. Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ, Ќазаќстан Республикасында тўраќты тўратын шетелдіктер мен азаматтыєы жоќ адамдардыѕ ќабылдау талаптарына сјйкес білім беру ўйымдарын жјне білім алу нысандарын таѕдауєа ќўќыєы бар.

      2. Білім алатын адамдар білім алушылар немесе тјрбиеленушілер болып табылады.
      Білім алушыларєа оќушылар, студенттер, магистранттар, адъюнкттар, курсанттар, тыѕдаушылар жјне докторанттар жатады.
      Тјрбиеленушілерге мектепке дейінгі, интернаттыќ ўйымдарда білім алушы жјне тјрбиеленуші адамдар жатады.

      3. Білім алушылар мен тјрбиеленушілердіѕ:

      1) мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарына сјйкес сапалы білім алуєа;

      2) білім беру ўйымы кеѕесініѕ шешімі бойынша жалпыєа міндетті мемлекеттік білім беру стандарттары шеѕберінде жеке оќу жоспарлары, ќысќартылєан білім беретін оќу баєдарламалары бойынша оќуєа;

      3) оќу жоспарларына сјйкес баламалы курстарды таѕдауєа;

      4) ґзініѕ бейімділігі мен ќажеттеріне ќарай ќосымша білім беру ќызметтерін, білімдерді аќылы негізде алуєа;

      5) білім беру ўйымдарын басќаруєа ќатысуєа;

      6) ќайта ќабылдануєа жјне бір оќу орнынан басќасына, бір мамандыќтан басќасына немесе оќудыѕ бір нысанынан басќасына ауысуєа;

      7) Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі белгілеген тјртіппен білім беру ўйымдарында аќпараттыќ ресурстарды тегін пайдалануєа, оќулыќтармен, оќу-јдістемелік кешендермен жјне оќу-јдістемелік ќўралдармен ќамтамасыз етілуге;

      8) спорт, оќу, акт залдарын, кітапхананы тегін пайдалануєа;

      9) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес халыќты жўмыспен ќамту саласындаєы жаєдай туралы аќпарат алуєа;

      10) ґзініѕ пікірі мен сенімін еркін білдіруге;

      11) ґзініѕ адамдыќ ќадір-ќасиетініѕ ќўрметтелуіне;

      12) оќудаєы, єылыми жјне шыєармашылыќ ќызметтегі табыстары їшін кґтермеленуге жјне сыйаќы алуєа ќўќыєы бар.

      4. Меншік нысаны мен ведомстволыќ баєыныстылыєына ќарамастан, барлыќ білім беру ўйымдарыныѕ кїндізгі оќу нысаны бойынша білім алушылары мен тјрбиеленушілерініѕ:

      1) жергілікті ґкілді органдардыѕ шешімі бойынша ќоєамдыќ кґлікте (таксиден басќа) жеѕілдікпен жол жїруге;

      2) оќудан бос уаќытта оќуды жўмыспен ўштастыруєа;

      3) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес јскери ќызметке шаќырылу мерзімін кейінге ќалдыруєа ќўќыєы бар.

      5. Медициналыќ айєаќтар бойынша жјне ґзге де ерекше жаєдайларды білім алушыєа академиялыќ демалыс берілуі мїмкін.

      6. Азаматтар бітірген білім беру ўйымдарыныѕ меншік нысандарын ќарамастан, келесі деѕгейдегі білім беру ўйымына тїсу кезінде бірдей ќўќыќтарєа ие болады.

      7. Білім беру ўйымдарында білім алушылардыѕ жекелеген санаттарына Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі белгілеген тјртіппен мемлекетті стипендиялар тґленеді.
      Мемлекеттік атаулы стипендия жоєары оќу орындары мен єылыми-зерттеу ўйымдарыныѕ неєўрлым дарынды магистранттарына жјне Ќазаќстан Республикасы жоєары оќу орындарыныѕ кїндізгі оќу нысаны бойынша білім алушыларына жоєарєы оќу орындары мен єылыми-зерттеу институттары єылыми кеѕестерініѕ шешімдері негізінде тґленеді.
      Жеке жјне заѕды тўлєалар таєайындайтын атаулы стипендиялар техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім беру ўйымдарында оќытудыѕ кїндізгі нысаны бойынша білім алушыларєа таєайындалады.
      Атаулы стипендиялардыѕ мґлшерін жјне оларды тґлеу тјртібін оларды таєайындаєан органдар мен тўлєалар айќындайды.

      8. Жўмыстарыныѕ жоєары кґрсеткіштері їшін мемлекеттік конкурс негізінде грант алєан мемлекеттік білім беру мекемелері соныѕ есебінен табысы аз отбасыларынан шыќќан білім алушыларєа стипендия тґлейді. Стипендияны тґлеу тјртібін жјне оныѕ мґлшерін Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі белгілейді.

      9. Мемлекеттік білім беру тапсырысына сјйкес оќуєа ќабылданєан білім алушыларды білім беру ўйымдары ґздері белгілеген тјртіппен жатаќханалардаєы орындармен ќамтамасыз етеді.

      10. Білім алушылар мен тјрбиеленушілерді оќу процесінен алаѕдатуєа жол берілмейді.

      11. Жетім балалар мен ата-анасыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалєан балаларєа арналєан білім беру ўйымдарында білім алушы жјне (немесе) тјрбиеленуші жетім балалар мен ата-анасыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалєан балалар толыќ мемлекет ќамќорлыєында ўсталады.

      12. Білім алушылар мен тјрбиеленушілердіѕ жекелеген санаттарына Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес басќа да жеѕілдіктер беріледі.

      13. Техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі жјне жоєары білім беретін ўйымдарда мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушылардыѕ ќысќы жјне жазєы каникул кезінде ќалааралыќ теміржол жјне автомобиль (таксиден басќа) кґлігінде жеѕілдікпен жол жїруге ќўќыєы бар. Z070005

      14. Білім алушылар мен тјрбиеленушілер мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарыныѕ талаптарына сјйкес білімді, шеберлікті, практикалыќ даєдылар мен біліктілікті меѕгеруге, ішкі тјртіп ережелерін саќтауєа, білім беру ўйымыныѕ жарєысында жјне білім беру ќызметтерін кґрсету туралы шартта кґзделген басќа да талаптарды орындауєа міндетті.

      15. Білім алушылар мен тјрбиеленушілер ґздерініѕ денсаулыєы їшін ќам жеуге, рухани жјне тјн саулыєын ґздігінен жетілдіруге ўмтылуєа міндетті.

      16. Білім алушылар мен тјрбиеленушілер педагог ќызметкердіѕ ар-намысы мен ќадір-ќасиетін, ґздері білім алатын оќу орныныѕ дјстїрлерін ќўрметтеуге міндетті.

      17. Осы Заѕныѕ 26-бабы 8-тармаєыныѕ 3) тармаќшасында белгіленген квота шегінде педагогтік жјне медициналыќ мамандыќтар бойынша оќуєа тїскен ауыл (село) жастары ќатарынан шыќќан азаматтар білім беру грантын беру ережелерінде жјне білім беру ќызметтерін кґрсету туралы шарт талаптарында кґзделген тјртіппен жоєары оќу орнын аяќтаєаннан кейін кемінде їш жыл ауылдыќ жерлерде орналасќан білім беру ўйымдары мен медициналыќ ўйымдарда жўмысты ґтеуге міндетті.
      Маманды жўмысќа жіберу, ґз бетімен жўмысќа орналасу ќўќыєын беру тјртібі білім беру грантын беру ережелерімен айќындалады.

      18. Білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ міндеттерін бўзєаны їшін оларєа білім беру ўйымыныѕ ішкі тјртібініѕ ережелерімен жјне жарєысымен кґзделген тјртіптік ыќпал ету шаралары не білім беру ќызметтерін кґрсету туралы шартта кґзделген ґзге де шаралар ќолданылуы мїмкін.

48-бап. Білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ
              денсаулыєын саќтау

      1. Білім беру ўйымдарында білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ науќастануын болдырмау, денсаулыєын ныєайту, тјн саулыєын жетілдіру, салауатты ґмір салтына ынталандыру жґніндегі ќажетті шаралардыѕ орындалуы ќамтамасыз етіледі.

      2. Білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ оќу жїктемесі, сабаќ режимі мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттары, санитарлыќ-эпидемиологиялыќ ережелер мен нормалар, оќу жоспарлары мен денсаулыќ саќтау жјне білім беру органдарыныѕ ўсынымдары негізінде јзірленген білім беру ўйымдары бекітетін ережелермен айќындалады.

      3. Денсаулыќ саќтау жїйесініѕ ўйымдары білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ денсаулыќ жаєдайына їнемі баќылау жасауды, оларєа медициналыќ ќызмет кґрсетуді жїзеге асырады. Білім беру ўйымдары медициналыќ пункттер їшін їй-жайлар ўсынады.
      Білім алушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ денсаулыєын саќтауды ќамтамасыз ету маќсатында білім беру ўйымдары білім алушыларєа жјне тјрбиеленушілерге медициналыќ ќызмет кґрсетуді ќамтамасыз ететін ќўрылымдыќ бґлімшелер ќўруєа ќўќылы.

      4. Мектепке дейінгі, орта, техникалыќ жјне кјсіптік білім беретін ўйымдардыѕ педагог ќызметкерлері Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен жыл сайын тегін медициналыќ тексеруден ґтіп тўруєа міндетті.

      5. Білім беру ўйымдарындаєы сабаќ кестесінде білім алушылар мен тјрбиеленушілердіѕ тамаќтануы жјне белсенді тыныєуы їшін ўзаќтыєы жеткілікті їзіліс жасалуы кґзделуге тиіс.
      Білім беру ўйымдарында білім алушылардыѕ тамаќтануын ўйымдастыру їшін жаєдай жасалады. Тамаќ сапасын баќылау денсаулыќ саќтау органдарына жїктеледі.

      6. Білім беру ўйымдарында оќытудыѕ, тјрбиелеудіѕ, еѕбек пен тыныєудыѕ салауатты жјне ќауіпсіз жаєдайларын жасау їшін жауапкершілік олардыѕ басшыларына жїктеледі.

49-бап. Ата-аналардыѕ жјне ґзге де заѕды ґкілдердіѕ
              ќўќыќтары мен міндеттері

      1. Кјмелетке толмаєан балалардыѕ ата-аналары мен ґзге де заѕды ґкілдерініѕ:

      1) баланыѕ тілегін, жеке бейімділігі мен ерекшеліктерін ескере отырып білім беру ўйымын таѕдауєа;

      2) ата-аналар комитеттері арќылы білім беру ўйымдарын басќару органдарыныѕ жўмысына ќатысуєа;

      3) білім беру ўйымдарынан ґз балаларыныѕ їлгеріміне, мінез-ќўлќына жјне оќу жаєдайларына ќатысты аќпарат алуєа;

      4) ґз балаларын оќыту мен тјрбиелеу проблемалары жґнінде психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялардан консультациялыќ кґмек алуєа;

      5) балаларыныѕ шарттыќ негізде ќосымша ќызмет кґрсетулер алуына ќўќыєы бар.

      2. Ата-аналар мен ґзге де заѕды ґкілдер:

      1) балаларєа ґмірі мен оќуы їшін салауатты жјне ќауіпсіз жаєдайлар жасауєа, олардыѕ ой-ґрісі мен дене кїшін дамытуды, имандылыќ тўрєысынан ќалыптасуын ќамтамасыз етуге;

      2) бес жастаєы балалардыѕ мектепалды даярлыєын ќамтамасыз етуге, ал алты жастан бастап жалпы білім беретін мектепке беруге;

      3) балаларды оќыту мен тјрбиелеуде білім беру ўйымдарына жјрдем кґрсетуге;

      4) балалардыѕ оќу орнындаєы сабаќќа баруын ќамтамасыз етуге міндетті.

7-тарау. ПЕДАГОГ ЌЫЗМЕТКЕРДІЅ МЈРТЕБЕСІ

50-бап. Педагог ќызметкердіѕ мјртебесі

      1. Білім беру ўйымдарында, сондай-аќ білім беру баєдарламаларын іске асыратын басќа да ўйымдарда білім алушылар мен тјрбиеленушілерді оќытуєа жјне тјрбиелеуге байланысты білім беру ќызметімен айналысатын адамдар педагог ќызметкерлерге жатады.
      Мемлекеттік білім беру ўйымдарыныѕ педагог ќызметкерлері азаматтыќ ќызметшілер болып табылады.

      2. Мемлекет ќоєамдаєы педагог ќызметкерлердіѕ ерекше мјртебесін таниды жјне кјсіптік ќызметін жїзеге асыруы їшін жаєдайлар жасайды.

51-бап. Педагог ќызметкердіѕ ќўќыќтары, міндеттері мен
              жауапкершілігі

      1. Тиісті бейіні бойынша арнайы педагогтік немесе кјсіптік білімі бар адамдар педагогтік ќызметпен айналысуєа жіберіледі.

      2. Педагог ќызметкердіѕ:

      1) кјсіби ќызметіне арналєан жаєдаймен ќамтамасыз етіле отырып, педагогтік ќызметпен айналысуєа;

      2) єылыми-зерттеу, тјжірибелік-эксперименттік жўмыспен айналысуєа, педагогтік практикаєа жаѕа јдістемелер мен технологияларды енгізуге;

      3) жеке педагогтік ќызметке;

      4) тиісті білім беру деѕгейіндегі мемлекеттік жалпыєа міндетті стандарт талаптары саќталєан кезде педагогтік ќызметті ўйымдастырудыѕ јдістері мен нысандарын еркін таѕдауєа;

      5) білім беру ўйымдарын басќарудыѕ алќалы органдарыныѕ жўмысына ќатысуєа;

      6) ўзаќтыєы тґрт айдан аспайтын, бес жылда кем дегенде бір рет біліктілігін арттыруєа;

      7) санатын арттыру маќсатында мерзімінен бўрын аттестатталуєа;

      8) педагогтік ќызметтегі табыстары їшін мемлекеттік наградалар, ќўрметті атаќтар, сыйлыќтар мен атаулы стипендиялар тїріндегі моральдыќ жјне материалдыќ кґтермеленуге;

      9) ґзініѕ кјсіптік ар-намысы мен ќадір-ќасиетініѕ ќорєалуына;

      10) јскери ќызметке шаќырылу мерзімініѕ кейінге ќалдырылуына;

      11) єылыми ќызметпен айналысу їшін педагогтік стажы саќтала отырып, шыєармашылыќ демалыс алуєа;

      12) білім беру ўйымы јкімшілігініѕ бўйрыќтары мен ґкімдеріне шаєымдануєа ќўќыєы бар.

      3. Педагог ќызметкер:

      1) ґзініѕ кјсіптік ќўзыреті саласында тиісті теориялыќ жјне практикалыќ білімді жјне оќыту даєдыларын меѕгеруге;

      2) мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарыныѕ талаптарына сјйкес кґрсетілетін білім беру ќызметтерініѕ сапасын ќамтамасыз етуге;

      3) білім алушыларды жоєары имандылыќ, ата-аналарына, этномјдени ќўндылыќтарєа ќўрмет кґрсету рухында, ќоршаєан дїниеге ўќыпты ќарауєа тјрбиелеуге;

      4) білім алушылардыѕ ґмірлік даєдыларын, біліктіліктерін, ґздігінен жўмыс істеуін, шыєармашылыќ ќабілеттерін дамытуєа;

      5) ґзініѕ кјсіптік шеберлігін, зияткерлік, шыєармашылыќ жјне жалпы єылыми деѕгейін ўдайы жетілдіріп отыруєа;

      6) бес жылда кемінде бір рет аттестаттаудан ґтуге;

      7) педагогтік јдеп нормаларын саќтауєа;

      8) оќушылардыѕ, тјрбиеленушілердіѕ жјне олардыѕ ата-аналарыныѕ абыройы мен ќадір-ќасиетін ќўрметтеуге міндетті.
      Міндеттері мен педагогтік јдеп нормаларын бўзєаны їшін педагог ќызметкер Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында жјне еѕбек шартында кґзделген жауаптылыќќа тартылуы мїмкін.

      4. Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында кґзделген жаєдайларды
ќоспаєанда, педагог ќызметкерлерді ґздерініѕ кјсіптік міндеттерін орындаумен байланысы жоќ жўмыс тїрлеріне тартуєа жол берілмейді.

      5. Білім беру ўйымдарында жўмыс істеуге педагогтік ќызметіне сот їкімімен немесе медициналыќ ќорытындымен тыйым салынєан адамдар, сондай-аќ заѕда белгіленген тјртіппен ґтелмеген немесе алынбаєан соттылыєы бар адамдар жіберілмейді.

52-бап. Білім беру ўйымдары ќызметкерлерініѕ еѕбегіне
              аќы тґлеу жїйесі

      1. Мемлекеттік білім беру ўйымдары ќызметкерлерініѕ еѕбегіне аќы тґлеу жїйесі Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен айќындалады.
      Мемлекеттік емес білім беру ўйымдары ќызметкерлерініѕ еѕбегіне аќы тґлеуді Ќазаќстан Республикасыныѕ ќолданыстаєы заѕнамасына сјйкес олардыѕ ќўрылтайшылары немесе оєан ујкілетті адам айќындайды.

      2. Бюджет ќаражаты есебінен ќаржыландырылатын мемлекеттік білім беру ўйымдары ќызметкерлеріне жалаќыны есептеу ережесін еѕбек саласындаєы ујкілетті органмен келісім бойынша білім беру саласындаєы ујкілетті орган бекітеді.

      3. Білім беретін мемлекеттік мекемелер мен ќазыналыќ кјсіпорындардыѕ педагог ќызметкерлерініѕ лауазымдыќ айлыќаќысы, ќосымша аќылар мен їстеме аќылар, сондай-аќ ынталандыру сипатындаєы басќа да тґлемдер Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасымен айќындалады.

      4. Білім беру ўйымдарыныѕ ќызметкерлеріне ауылдыќ жерде жўмыс істегені їшін, сынып жетекшілігі їшін, дјптерді, жазу жўмыстарын тексергені їшін, оќу кабинеттеріне меѕгерушілік еткені, пјндерді тереѕдетіп оќытќаны, эксперимент режимінде жўмыс істегені їшін Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен ќосымша аќы жјне басќа да тґлемдер тґлеу жїргізіледі.

      5. Ерекше мјртебесі бар жоєары оќу орындарыныѕ профессор-оќытушылар ќўрамы мен басшы ќызметкерлерініѕ лауазымдыќ айлыќаќысы арттырылып отыратын коэффициентті ескере отырып айќындалады.

      6. Мемлекеттік білім беру ўйымдарыныѕ педагог ќызметкерлеріне тиісті дипломы бар болєан кезде негізгі жўмыс орны бойынша:
      философия докторы (РhD) жјне бейіні бойынша доктор дјрежесі їшін бір айлыќ еѕ тґменгі жалаќы мґлшерінде;
      єылым кандидаты дјрежесі їшін бір айлыќ еѕ тґменгі жалаќы жјне єылым докторы дјрежесі їшін екі айлыќ еѕ тґменгі жалаќы мґлшерінде ќосымша аќы белгіленеді.

      7. Мемлекеттік білім беру ўйымдарыныѕ педагог ќызметкерлеріне айлыќ жалаќыны есептеу їшін аптасына нормативтік оќу жїктемесі:

      1) 18 саєаттан аспайтындай:
      бастауыш білім беру ўйымдары їшін;
      негізгі, жалпы орта, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ўйымдары їшін;
      білім алушылар мен тјрбиеленушілерге ќосымша білім беру ўйымдары їшін;
      мамандандырылєан жјне арнайы білім беру ўйымдары їшін;

      2) 24 саєаттан аспайтындай:
      мектепке дейінгі ўйымдар жјне мектепке дейінгі тјрбие берудіѕ мектепалды топтары жјне білім беру ўйымдарыныѕ мектеп алды сыныптары їшін;
      балалар мен жасґспірімдердіѕ спорттыќ білім беру ўйымдары їшін;

      3) 30 саєаттан аспайтындай интернаттыќ ўйымдардыѕ, демалыс
лагерьлерініѕ, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ўйымдары жатаќханаларыныѕ тјрбиешілері їшін белгіленеді.
      Жоєары оќу орындарын ќоспаєанда, мемлекеттік білім беру ўйымдарында педагог ќызметкерлердіѕ лауазымдыќ міндеттеріне (біліктілік талаптарына) ќатысты нормативтік оќу жїктемесін білім беру саласындаєы ујкілетті органныѕ ўсынысы бойынша Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі белгілейді.
      Жоєары оќу орындары профессор-оќытушылар ќўрамыныѕ жылдыќ оќу жїктемесі жўмыс уаќытыныѕ жылдыќ нормасыныѕ шегінде белгіленеді жјне єылыми кеѕестіѕ шешімі негізінде жоєары оќу орныныѕ басшысы бекітеді.

      8. Мемлекеттік тапсырысты айќындау кезінде мемлекеттік жоєары оќу орындары профессор-оќытушылар ќўрамыныѕ жалпы саны мынадай орташа араќатынасты негізге ала отырып есептеледі:

      1) студенттер мен оќытушылар (бір оќытушыєа шаќќандаєы студенттердіѕ орташа саны) тиісінше:
      кїндізгі оќу нысаны їшін - 8:1 (медициналыќ жоєары оќу орындары їшін - 6:1);
      кешкі оќу нысаны їшін - 16:1;
      сырттай оќу нысаны їшін - 32:1;

      2) магистранттар жјне оќытушылар - 4:1;

      3) докторанттар жјне оќытушылар - 3:1.

53-бап. Јлеуметтік кепілдіктер

      1. Педагог ќызметкерлер мынадай:

      1) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес тўрєын їй, оныѕ ішінде ќызметтік їй жјне (немесе) жатаќхана;

      2) жалпы орта, техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім беру ўйымдарыныѕ педагог ќызметкерлері їшін ўзаќтыєы кїнтізбелік 56  кїн; оќу-јдістемелік ќызметкерлері ќамтамасыз ету, мектепке дейінгі жјне ќосымша білім беру ўйымдарыныѕ педагог ќызметкерлері їшін - кїнтізбелік 42 кїн аќы тґленетін жыл сайынєы демалыс алудыѕ јлеуметтік кепілдіктерін иеленеді.

      2. Ауылдыќ жерде жўмыс істейтін білім берудіѕ педагог ќызметкерлері жергілікті ґкілді органдардыѕ шешімі бойынша:

      1) ќала жаєдайында педагогтік ќызметпен айналысатын педагог ќызметкерлердіѕ ставкаларымен салыстырєанда айлыќаќылар мен тарифтік ставкалар кемінде жиырма бес процентке арттырылып белгіленеді;

      2) коммуналдыќ ќызмет кґрсетулерге шыєыстарды жабуєа жјне тўрєын їй-жайларды жылыту їшін отын сатып алуєа жергілікті ґкілді органдардыѕ шешімі бойынша белгіленетін мґлшерде бюджет ќаражаты есебінен біржолєы аќшалай ґтемаќы тґленеді;

      3) жеке меншігінде малы барларєа ауыл шаруашылыќ ўйымдарыныѕ ќызметкерлерімен бірдей, жемшґп, малын жаю жјне шґп шабу їшін жер учаскелері беріледі.

      3. Білім беру ўйымдарыныѕ педагог ќызметкерлеріне жыл сайын тиісті бюджет ќаражаты есебінен:

      1) оларєа кезекті еѕбек демалысын беру кезінде мемлекеттік білім беру ўйымдарында Ќазаќстан Республикасыныѕ еѕбек туралы заѕнамасымен айќындалєан мґлшерде кїнтізбелік жылда бір рет сауыќтыруєа жјрдемаќы;

      2) "Жоєары оќу орныныѕ їздік оќытушысы" атаєын иеленушіге айлыќ есептік кґрсеткіштіѕ 2000 еселенген мґлшерінде мемлекеттік грант;

      3) "Їздік педагог" атаєын иеленушіге айлыќ есептік кґрсеткіштіѕ 1000 еселенген мґлшерінде мемлекеттік грант тґленеді.

8-тарау. БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАЄЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

54-бап. Білім беру саласындаєы мемлекеттік реттеудіѕ
              маќсаты мен нысандары

      1. Білім беру саласындаєы мемлекеттік реттеу білім алуєа конституциялыќ ќўќыќтарды іске асыруды ќамтамасыз ететін жаєдайларды жасауєа жјне білім беру ўйымдары ўсынатын білім беру ќызметтерін кґрсетудіѕ жоєары сапасын ќамтамасыз етуге баєытталєан.

      2. Білім беру саласындаєы мемлекеттік реттеу ќўќыќтыќ ќамтамасыз ету, білім сапасын басќару, стандарттау, баќылау жїргізу арќылы жїзеге асырылады.

55-бап. Білім беру сапасын басќару

      1. Білім беру сапасын басќару білім беру саласындаєы бірыѕєай мемлекеттік саясатты іске асыруєа баєытталєан жјне білім сапасын баєалаудыѕ бірыѕєай ўлттыќ жїйесін ќўрайтын мемлекеттік жјне институционалдыќ ќўрылымдарын, білім беруді ќаржыландыруєа бґлінетін ќаражатты пайдалану ўтымдылыєын жјне білім беру жїйесі жўмыс істеуініѕ тўтастай тиімділігін ќамтиды.

      2. Білім беру сапасын басќару білім беру мониторингініѕ нјтижелері, негізінде барлыќ деѕгейлерде басќарушылыќ шешімдерді ќабылдау арќылы жїзеге асырылады.

      3. Білім беру мониторингі білім сапасын сырттай жјне ішкі баєалау јдістері арќылы ґткізіледі.
      Білім беру сапасын сырттай баєалау білім беру ўйымдарын лицензиялаудыѕ, мемлекеттік аттестаттаудыѕ, білім беру ўйымдарын аккредиттеудіѕ рјсімдерін, ўлттыќ бірыѕєай тестілеудіѕ, мемлекеттік аралыќ баќылаудыѕ, сондай-аќ барлыќ їлгідегі жјне тїрдегі білім беру ўйымдарын саралау мен техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі ўйымдарда білім алушыларєа біліктілік берудіѕ рјсімдерін ќамтиды.
      Білім беру сапасын ішкі баєалау сапа менеджменті жїйесін, білім беру; ўйымдары ќызметініѕ барлыќ тїрлерініѕ ґзін-ґзі баєалауыныѕ јртїрлі рјсімдерін, їлгерімді аєымдаєы баќылауды, білім алушылардыѕ білім алу-жетістіктерін баєалауды ќамтиды.
      Жоєары оќу орындарыныѕ ќызметін баєалау осы оќу орнындаєы оќыту сапасы туралы студенттердіѕ пікірін ќамтиды.

56-бап. Білім берудіѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті
              стандарттары

      1. Ќазаќстан Республикасында јрбір білім беру деѕгейі бойынша:

      1) білімніѕ мазмўнына;

      2) білім алушылар мен тјрбиеленушілердіѕ оќу жїктемесініѕ еѕ кґп кґлеміне;

      3) білім алушылардыѕ даярлыќ деѕгейіне ќойылатын жалпы талаптардыѕ жиынтыєын айќындайтын білім берудіѕ мемлекеттік жалпыда міндетті стандарттары белгіленеді.

      2. Тиісті білім беру деѕгейлерініѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті стандарттары, меншік нысандарына, їлгілері мен тїрлеріне ќарамастан, барлыќ білім беру ўйымдары їшін міндетті.

57-бап. Білім беру ќызметін лицензиялау

      1. Заѕды тўлєалардыѕ (бўдан јрі - лицензиат) білім беру ќызметі Ќазаќстан Республикасыныѕ лицензиялау туралы заѕнамасына сјйкес лицензиялануєа жатады.

      2. Техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары, жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын заѕды тўлєалардыѕ ќызметін олар їшін жаѕа кјсіптер мен мамандыќтар бойынша лицензиялау, оларда
лицензиялардыѕ болуына ќарамастан, жалпы негіздерде жїргізіледі.

      3. Лицензиар лицензияны беру, оныѕ ќолданысын тоќтата тўру мјселелерін алќалы жјне жария ќарау їшін консультациялыќ-кеѕесші орган ќўрады.

      4. Лицензиардыѕ білім беру ќызметімен айналысуєа ќўќыќ беретін лицензияныѕ ќолданысын алты ай мерзімге дейін Ќазаќстан Республикасыныѕ јкімшілік ќўќыќ бўзушылыќ туралы заѕнамасында кґзделген тјртіппен тоќтата тўруєа ќўќыєы бар.

      5. Білім беру ќызметімен айналысуєа ќўќыќ беретін лицензиядан айыруды Ќазаќстан Республикасыныѕ јкімшілік ќўќыќ бўзушылыќ туралы заѕнамасында кґзделген тјртіппен сот жїзеге асырады.

 58-бап. Білім беру ўйымдарын аккредиттеу

      1. Аккредиттеуді білім беру ўйымдарыныѕ ґтініші негізінде, олардыѕ ведомстволыќ баєыныстылыєына жјне меншік нысандарына ќарамастан, аккредиттеу органы бес жыл мерзімге жїзеге асырады.
      Аккредиттеу институционалдыќ жјне мамандандырылєан тїрде жїзеге асырылады.

      2. Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында ќўрылєан халыќаралыќ жјне шетелдік білім беру ўйымдары немесе олардыѕ филиалдары аккредиттеуден Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру ўйымдары сияќты шарттармен жјне тјртіппен ґткізіледі.

      3. Білім беру ўйымдарын аккредиттеу білім беру ўйымдарыныѕ ґз ќаражаттары есебінен ґткізіледі.

      4. Жоєары оќу орындары халыќаралыќ дјрежеде танылєан шетел агенттігі жїзеге асыратын халыќаралыќ аккредиттеуден ґтуге ќўќылы.

59-бап. Білім беру жїйесіндегі мемлекеттік баќылау

      1. Білім беру жїйесіндегі мемлекеттік баќылау мемлекеттіѕ білім алуєа деген ќўќыќты ќамтамасыз етуге жјне білім беру баєдарламаларын іске асыратын заѕды тўлєалардыѕ ґздері жїзеге асыратын білім беру ќызметініѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру саласындаєы заѕнамасыныѕ талаптарына жјне білім беру ќызметін лицензиялау ережелеріне сјйкестігін саќтауєа баєытталєан жјне оны білім беру саласындаєы ујкілетті орган мен жергілікті атќарушы органдар ґз ќўзыреті шегінде жїзеге асырады.

      2. Білім беру жїйесіндегі мемлекеттік баќылау объектілері:

      1) білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын заѕды тўлєалардыѕ білім беру ќызметі;

      2) білім алушылардыѕ тиісті білім беретін оќу баєдарламаларын меѕгеру деѕгейі болып табылады.

      3. Мемлекеттік баќылаудыѕ негізгі тїрлері:

      1) білім беру ўйымдарын мемлекеттік аттестаттау;

      2) мемлекеттік аралыќ баќылау;

      3) Ќазаќстан Республикасыныѕ білім туралы заѕнамасын жјне білім беру ќызметін лицензиялау ережелерініѕ саќталуын баќылау болып табылады.

      4. Білім беру ўйымдарын мемлекеттік аттестаттауды, олардыѕ ведомстволыќ баєыныстылыєы мен меншік нысандарына ќарамастан, білім беруді мемлекеттік басќару органдары ґздерініѕ ќўзыретіне сјйкес жоспарлы тїрде бес жылда бір рет ґткізеді.
      Медициналыќ жјне фармацевтік білім беру ўйымдарын мемлекеттік аттестаттауды денсаулыќ саќтау саласындаєы ујкілетті орган жїзеге асырады.
      Бірінші мемлекеттік аттестаттау жаѕадан ќўрылєан:

      1) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарында тґрт жылдан кейін;

      2) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарында мамандардыѕ алєашќы бітіру жылынан кешіктірілмей;

      3) мектепке дейінгі ўйымдарда жјне ќосымша білім беру ўйымдарында їш жылдан кейін ґткізіледі.

      5. Шетелдік білім беру ўйымдары мен халыќаралыќ білім беру ўйымдарыныѕ филиалдарын аттестаттау, егер Ќазаќстан Республикасы ратификациялаєан халыќаралыќ шарттарда ґзгеше белгіленбесе, осы Заѕєа сјйкес жїзеге асырылады.

      6. Мемлекеттік аралыќ баќылау:

      1) білім беру ќызметтерін кґрсету сапасын баєалау жјне орта білім беретін ўйымдар білім алушыларыныѕ бастауыш жјне негізгі орта білім берудіѕ жалпы білім беретін оќу баєдарламаларын меѕгеру деѕгейін айќындау маќсатында;

      2) білім беру ќызметтерін кґрсету сапасын баєалау жјне білім алушылардыѕ оќытудыѕ екінші курсын аяќтаєаннан кейін (медициналыќ жоєары оќу орындарында - їшінші курсты аяќтаєаннан кейін) жоєары білім берудіѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті стандартыныѕ жалпы білім беретін жјне базалыќ пјндерініѕ циклына енетін жекелеген пјндерді меѕгеру деѕгейін айќындау маќсатында жїзеге асырылады.

      7. Аралыќ мемлекеттік баќылаудан ґтпеген білім алушылардыѕ саны білім беру саласындаєы ујкілетті орган белгілеген шекті саннан асатын білім беру ўйымдары кезектен тыс мемлекеттік аттестаттауєа жатады.

      8. Білім беру ўйымдарыныѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ білім туралы заѕнамасын жјне білім беру ќызметін лицензиялау ережелерініѕ саќталуын баќылау тексерулер нысанында жїзеге асырылады.
      Ќазаќстан Республикасыныѕ білім туралы заѕнамасын жјне лицензиялыќ ережелердіѕ саќталуын тексеруге, меншік нысандары мен ведомстволыќ баєыныстылыєына ќарамастан, барлыќ білім беру ўйымдары жатады.

      9. Тексерулер мынадай тїрлерге бґлінеді:

      1) жоспарлы - алдыѕєы тексерулерге ќатысты Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген уаќыт аралыќтарын ескере отырып жїргізілетін білім беру саласындаєы ујкілетті орган немесе жергілікті атќарушы органдар ґз ќўзыреті шегінде жоспарлаєан тексеру;

      2) жоспардан тыс - жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтініштеріне дереу ден ќою маќсатында таєайындалатын тексеру;

      3) ќарсы - егер тексеру жїргізу кезінде баќылаушы органдарда їшінші тўлєаларєа байланысты ќосымша аќпарат алу ќажеттігі туындаса, аталєан адамдарєа ќатысты жїргізілетін тексеру.

      10. Жоспарлы тексеру мемлекеттік аттестаттаулар аралыєында бір рет жїргізіледі.

      11. Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында ќўрылєан халыќаралыќ жјне шетелдік білім беру ўйымдары мен олардыѕ филиалдары Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарына сјйкес тексеріледі.

      12. Білім беру ўйымдарын тексеру білім беру саласындаєы ујкілетті органныѕ немесе жергілікті атќарушы органныѕ тексеру жїргізу туралы шешімініѕ негізінде жїргізіледі.

      13. Тексеру жїргізу їшін комиссия ќўрылады. Комиссияныѕ ќўрамын, тексеру жїргізу мерзімін, объектісін, тексерудіѕ нысанасын білім беру саласындаєы ујкілетті орган немесе жергілікті атќарушы орган бекітеді. Тексеруге білім жјне єылым ўйымдарыныѕ мамандары тартылуы мїмкін.

      14. Тексерулер ўзаќтыєы жеті кїннен аспауєа тиіс. Тексерудіѕ елеулі кґлемі болуына не тексеру кезінде аныќталєан фактілерді ќосымша зерттеу ќажеттілігіне байланысты тексеру ґткізу мерзімі ўзартылуы мїмкін, біраќ ол їш кїннен аспауєа тиіс.

      15. Тексеру жїргізу тексеру ќорытындылары туралы аныќтама жазумен аяќталады. Тексеру ќорытындылары туралы аныќтамаєа жазылєан фактілердіѕ дўрыстыєын растайтын ќўжаттардыѕ кґшірмесі ќоса беріледі.

      16. Комиссия дайындаєан тексерудіѕ ќорытындылары туралы аныќтамамен тексерілген ўйымныѕ басшысы танысуєа, оєан ґз ќолын ќойып, ўйымныѕ мґрін басуєа тиіс. Бўл ретте ол тексеру нјтижелерімен тўтастай немесе жекелеген позициялары бойынша келіспейтіні туралы жазба жасауєа ќўќылы.
      Білім беру ўйымыныѕ басшысы немесе басшыныѕ міндетін атќарушы адам аныќтамаєа ќол ќоюдан бас тартќан немесе басшыныѕ немесе оныѕ міндетін атќарушы адамныѕ ќолын ќойєызу мїмкіндігі болмаєан жаєдайларда комиссия тґраєасы аныќтамада тиісті жазба жасайды.
      Аныќтаманыѕ бір данасы тексерілген ўйымда ќалады.

60-бап. Мемлекеттік баќылауды жїзеге асыратын лауазымды
              адамдардыѕ ќўќыќтары мен міндеттері

      1. Білім беру саласындаєы мемлекеттік баќылауды жїзеге асыратын лауазымды адамдар ќажетті біліктілікке ие болуы жјне ќосымша білім беруі жїйесінде кемінде бес жылда бір рет тиісті оќытудан ґтуі тиіс.

      2. Білім беру саласындаєы мемлекеттік баќылауды жїзеге асыратын лауазымды адамдардыѕ:

      1) білім беру ўйымдарына, мекемелеріне жјне кјсіпорындарына, тексеру маќсатында ќызметтік кујлікті кґрсету арќылы кедергісіз кіруге, ал ведомстволыќ білім беру ўйымдарына - оларєа кірудіѕ белгіленген режимін ескере отырып кіруге;

      2) тексеруді жїргізу кезінде кез келген ќажетті аќпаратты сўратып алуєа, тексеру нысанасына жататын ќўжаттардыѕ тїпнўсќаларымен танысуєа ќўќыєы бар.

      3. Білім беру саласындаєы мемлекеттік баќылауды жїзеге асыратын лауазымды адамдар:

      1) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамаларын, білім беру ќызметі субъектілерініѕ ќўќыќтары мен заѕды мїдделерін саќтауєа;

      2) тексерулерді осы Заѕ жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ ґзге де нормативтік ќўќыќтыќ актілері негізінде жјне оларда белгіленген тјртіпке ќатаѕ сјйкестікте жїргізуге;

      3) тексеру жїргізу кезеѕінде білім беру ўйымдарыныѕ белгіленген жўмыс режиміне кедергі келтірмеуге;

      4) Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру саласындаєы заѕнамаларымен белгіленген талаптарын бўзушылыќтардыѕ алдын алу оларды аныќтау жјне болдырмау жґніндегі Ќазаќстан Республикасы заѕдарына сјйкес берілген ґкілеттілікті уаќтылы жјне толыќ кґлемде
орындауєа;

      5) білім беру ўйымына тексеру ќорытындылары туралы аныќтаманы оны аяќтаєан кїні беруге;

      6) алынєан ќўжаттар мен тексеру нјтижесінде алынєан мјліметтердіѕ саќталуын ќамтамасыз етуге міндетті.

      4. Білім беру саласындаєы мемлекеттік баќылауды жїзеге асыратын лауазымды адамдардыѕ іс-јрекетіне (шешімдеріне) жјне іс-јрекеттер жасау (шешімдерді ќабылдау) їшін негіздеме болєан аќпаратќа мїдделі адамдар жоєары тўрєан лауазымды адамєа жјне (немесе) сотќа шаєымдануы мїмкін.

9-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖЇЙЕСІН ЌАРЖЫЛЫЌ ЌАМТАМАСЫЗ ЕТУ

61-бап. Ќаржыландыру жїйесі, принциптері мен кґздері

      1. Білім беруді ќаржыландыру жїйесі - республикалыќ жјне жергілікті бюджеттердіѕ, басќа да кіріс кґздерініѕ жиынтыєы.

      2. Білім беруді ќаржыландыру жїйесі:

      1) тиімділік пен нјтижелілік;

      2) басымдыќ;

      3) айќындылыќ;

      4) жауаптылыќ;

      5) бюджеттердіѕ барлыќ деѕгейлерініѕ ара жігін ажырату мен дербестік принциптеріне негізделеді.

      3. Білім беру жїйесі ќаржыландыру кґздері:

      1) мемлекеттік білім беру мекемелерін ўстауды бюджеттік ќаржыландыру;

      2) мемлекеттік білім беру тапсырысын бюджеттік ќаржыландыру;

      3) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына ќайшы келмейтін аќылы ќызметтер кґрсетуден тїскен кірістер;

      4) екінші деѕгейдегі банктер кредиттері;

      5) демеушілік жјне ќайырымдылыќ кґмек, ґтемсіз аударымдар мен ќайырмалдыќтар, гранттар болып табылады.

62-бап. Білім беру ўйымдарын мемлекеттік ќаржыландыру

      1. Мемлекет білім берудіѕ басымдыєын ескере отырып оєан бюджеттік ќаражаттардыѕ бґлінуін ќамтамасыз етеді.

      2. Мемлекеттік білім беру ўйымдарын ќаржыландыру білім беру деѕгейлері бойынша мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарымен белгіленген талаптар жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасымен айќындалатын нормалар негізінде бюджеттік ќаражаттар есебінен жїзеге асырылады.

      3. Мемлекеттік білім беру мекемелерін бюджеттік ќаражаттар есебінен ќаржыландыру мекемелердіѕ мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарына сјйкес ўсталуын жјне функцияларды орындауын ќамтамасыз етеді.
      Мемлекеттік білім беру мекемелеріне жўмыстан жоєары кґрсеткіштері їшін конкурстыќ негізде грант берілуі мїмкін.

      4. Мемлекеттік білім беру кјсіпорындарын, басќа да ўйымдыќ-ќўќыќтыќ нысандаєы білім беру ўйымдарын ќаржыландыру мемлекеттік білім тапсырысы негізінде жїзеге асырылады.

      5. Білікті жўмысшылар мен мамандарды даярлауєа, біліктілігін арттыруєа жјне ќайта даярлауєа мемлекеттік білім беру тапсырысы:

      1) мамандарды даярлау баєыттарын;

      2) оќыту нысандары бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысыныѕ кґлемін (орындар, гранттар санын);

      3) бір маманды оќытуєа жўмсалатын шыєыстардыѕ орташа ќўнын ќамтуєа тиіс.
      Мемлекеттік білім беру мекемелерінде техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білімі бар мамандарды даярлауєа мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру кезінде бюджеттік баєдарламаныѕ јкімшісі жјне білім беру ўйымыныѕ атауы кґрсетіледі.
      Мемлекеттік білім беру тапсырысына сонымен ќатар Ќазаќстан Республикасы жасасќан халыќаралыќ шарттармен кґзделген оќу орындарында мамандарды даярлау, сондай-аќ жоєары оќу орындарыныѕ дайындыќ бґлімдерінде шетелдіктер мен азаматтыєы жоќ адамдарды оќыту енеді.

      6. Мектепке дейінгі тјрбие мен оќыту ўйымдарында орналастырылатын мемлекеттік білім беру тапсырысы тјрбиеленушілер санын жјне бір тјрбиеленушіге жўмсалатын шыєыстардыѕ орташа ќўнын ќамтуєа тиіс.

      7. Білім беру жїйесін оќу-јдістемелік ќамтамасыз ету бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысын ўстауєа ќойылатын талаптарды білім беру саласындаєы ујкілетті орган айќындайды.

      8. Жоєары білім беруді ќаржыландыруєа мемлекеттік білім беру тапсырысы білім беру гранттары тїрінде мамандыќќа, оќу орныныѕ тїрі мен мјртебесіне ќарай саралана отырып орналастырылады.
      Орта білімнен кейінгі, жоєары жјне жоєары оќу орнынан кейінгі білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарыныѕ ґтемді білім беру ќызметтерін кґрсету шарты бойынша бір білім алушыєа жўмсалатын шыєындары білім беру грантыныѕ мґлшерінен кем болмайды.

63-бап. Білім беру ўйымдарыныѕ аќылы негізде тауарлар
              (жўмыстар, ќызметтер кґрсету) ўсынуы

      1. Білім алушылар мен тјрбиеленушілерге білім беру ўйымдары бюджет ќаражаттары есебінен кґрсететін білім беру ќызметтері тегін ўсынылады.

      2. Мемлекеттік білім беру мекемелеріне білім алушылар мен тјрбиеленушілерге мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттары шеѕберінде аќылы негізде білім беру ќызметтерін кґрсетуге тыйым салынады.
      Ґнер мамандыєы бойынша жоєары білім берудіѕ кјсіптік оќу баєдарламаларын, сондай-аќ бўќаралыќ кјсіптердіѕ ќызметкерлерін даярлау жґніндегі кјсіптік оќытудыѕ оќу баєдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру мекемелері бюджеттік ќаражаттар есебінен кґрсетілетін білім беру ќызметтерініѕ кґлемдерінен тыс аќылы негізде білім беру ќызметтерін ўсынуєа ќўќылы.

      3. Мемлекеттік білім беру мекемелері білім берудіѕ мемлекеттік жалпы білім беру стандарттарыныѕ талаптарынан тыс аќылы негізде мынадай:

      1) ќосымша білім беру баєдарламаларын (балалар жјне жасґспірімдер шыєармашылыєын, спорт, мјдениет жјне ґнер саласындаєы бейімділіктер мен ќызыєушылыќтарды дамыту, мамандардыѕ біліктілігін арттыру) іске асыру;

      2) оќу жоспары мен баєдарламалары бойынша бґлінген оќу уаќытынан пјндер (сабаќтар жјне сабаќтардыѕ циклдері) бойынша жекелеген білім алушылармен ќосымша сабаќтар ўйымдастыру;

      3) пјндер (сабаќтар жјне сабаќтардыѕ циклдері) бойынша білім алушылармен єылым негіздерін тереѕдетіп оќып їйренуді ўйымдастыру;

      4) білім алушылар мен тјрбиеленушілер, педагог ќызметкерлер мен ересек жўртшылыќ арасында јр тїрлі: спорт жарыстарын, семинарлар, кеѕестер, конференциялар, сондай-аќ оќу-јдістемелік јдебиетті јзірлеу мен ґткізу жґніндегі іс-шаралар ўйымдастыру жјне ґткізу;

      5) музыка аспаптарын пайдалануєа беру жјне Интернет-байланыстыѕ ќосымша ќызметтерін ўсыну;

      6) жазєы демалысты ўйымдастыру, білім алушылар мен тјрбиеленушілердіѕ, білім беру ўйымында ґткізілетін тїрлі іс-шараларєа ќатысушылардыѕ тамаќтануын ќамтамасыз ету;

      7) энергия ќондырєылары мен ќазандыќтар беретін жылу энергиясын жіберу;

      8) кјсіптік оќытуды ўйымдастыру (техникалыќ жјне ќызмет кґрсетуші еѕбек мамандарын ќайта даярлау жјне олардыѕ біліктілігін арттыру);

      9) оќу-ґндірістік шеберханалардыѕ, оќу шаруашылыќтарыныѕ, оќу-тјжірибе учаскелерініѕ ґнімдерін ґндіру мен ґткізуді ўйымдастыру бойынша тауарларды (жўмыстарды, ќызметтер кґрсетуді) беруге ќўќылы.

      4. Мемлекеттік білім беру мекемелері аќылы негізде ўсынатын тауарларєа (жўмыстарєа жјне ќызметтер кґрсетуге) баєалар Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен бекітілуге жатады.

      5. Жеке меншік білім беру ўйымдары аќылы негізде тауарларды (жўмыстарды жјне ќызметтер кґрсетуді) ґткізуден, оныѕ ішінде мемлекеттік жалпыєа міндетті білім беру стандарттарыныѕ шеѕберінде оќытудан тїскен кірістерді, ќўрылтайшылардыѕ ќаражаттарын жјне заѕнамамен тыйым салынбаєан басќа да ќаржыландыру кґздерін дербес пайдаланады.

      6. Аќылы негізде ќызметтер кґрсететін білім беру ўйымдарыныѕ жјне білім алушыныѕ (тјрбиеленушініѕ), оныѕ ата-анасыныѕ немесе ґзге де заѕды ґкілдердіѕ ґзара ќатынастары шартпен реттеледі. Аќылы негізде тауарлар (жўмыстар жјне ќызметтер кґрсету) ўсынуєа арналєан їлгілік шарттыѕ нысанын білім беру саласындаєы ујкілетті орган бекітеді.
      Білім алушы шарт жасасу кезінде бїкіл оќу кезеѕіне шыєыстарды бір мезгілде тґлеген жаєдайда тґлем сомасы оќу мерзімі аяќталєанєа дейін ґзгермейтін болады.
      Оќуєа тґлемді кезеѕ-кезеѕмен тґлеген ретте тґлем сомасы жалаќыныѕ ўлєаюы жаєдайында жјне инфляция индексі ескеріле отырып, жылына бір реттен жиі емес ґзгертілуі мїмкін.

64-бап. Білім беру ўйымдарыныѕ материалдыќ-техникалыќ
              базасын дамыту

      1. Мемлекеттік білім беру ўйымдарыныѕ материалдыќ-техникалыќ базасын жасау жјне дамыту бюджет ќаражаттары, аќылы негізде кґрсетілетін ќызметтерден тїскен кірістер, Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасымен тыйым салынбаєан ґзге де кґздер есебінен жїзеге асырылады.

      2. Білім беру ўйымдарыныѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасымен айќындалатын тјртіппен мїліктерге иелік ету жјне пайдалану ќўќыєы бар. Білім беру ўйымыныѕ мемлекеттік мїлкі алып ќойылуєа немесе білім беру ўйымыныѕ негізгі міндеттеріне ќайшы келетін маќсаттарда пайдаланылуєа тиіс емес.

      3. Білім беру ўйымдарын жекешелендіру Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жјне білім беру саласындаєы ујкілетті органмен келісім бойынша жїзеге асырылады.

10-тарау. БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАЄЫ ХАЛЫЌАРАЛЫЌ ЌЫЗМЕТ

65-бап. Халыќаралыќ ынтымаќтастыќ жјне сыртќы
             экономикалыќ ќызмет

      1. Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру саласындаєы халыќаралыќ ынтымаќтастыєы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасы жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ халыќаралыќ шарттары негізінде жїзеге асырылады.

      2. Білім беру ўйымыныѕ білім беру саласындаєы ујкілетті органмен келісім бойынша ґз жўмысыныѕ ерекшеліктеріне сјйкес шетелдік білім беру, єылым жјне мјдениет ўйымдарымен, халыќаралыќ ўйымдармен жјне ќорлармен тікелей байланыстар орнатуєа, ынтымаќтастыќ туралы екі жаќтан жјне кґп жаќты шарттар жасасуєа, студенттер, магистранттар, докторанттар, педагог жјне єылыми ќызметкерлер алмасудыѕ халыќаралыќ баєдарламаларына ќатысуєа, білім беру саласындаєы халыќаралыќ їкіметтік емес ўйымдарєа (ќауымдастыќтарєа) кіруге ќўќыєы бар.
      Јскери оќу орындарыныѕ халыќаралыќ шарттар мен келісімшарттарєа сјйкес шетелдік азаматтардыѕ ќатарынан мамандар даярлауды жїзеге асыруєа ќўќыєы бар.
      Білім беру ўйымдары Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында жјне білім беру ўйымдарыныѕ жарєысында айќындалєан тјртіппен сыртќы экономикалыќ ќызметпен айналысуєа ќўќылы.

      3. Ќазаќстан Республикасы білім беру ўйымдарыныѕ халыќаралыќ
ынтымаќтастыќты жїзеге асыру тјртібін білім беру саласындаєы ујкілетті орган белгілейді.

      4. Ќазаќстан Республикасында халыќаралыќ жјне шетелдік оќу орындарын жјне (немесе) олардыѕ филиалдарын ќўру халыќаралыќ шарттардыѕ негізінде немесе Ќазаќстан Республикасы Їкіметініѕ шешімі бойынша жїзеге асырылады.

      5. Халыќаралыќ оќу орындарыныѕ жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында басќа мемлекеттер немесе олардыѕ заѕды жјне жеке тўлєалары оќу орындарыныѕ, олардыѕ филиалдарыныѕ білім беру ќызметін лицензиялау, сондай-аќ оларды мемлекеттік аттестаттау мен аккредиттеу, Ќазаќстан Республикасы ратификациялаєан халыќаралыќ шарттарда ґзгеше кґзделмесе, Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жїзеге асырылады.

66-бап. Шет елдегі ќазаќ диаспорасыныѕ білім алу
              ќажеттіліктерін ќанаєаттандыру

      1. Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтары болып табылмайтын ўлты ќазаќ адамдардыѕ Ќазаќстан Республикасында білім алуєа ќўќыєы бар.

      2. Мемлекет шет елдегі ќазаќ диаспорасыныѕ білім алу ќажеттіліктерін ќанаєаттандыруєа жјрдемдеседі.

      3. Шет елдегі ќазаќ диаспорасы їшін білім беру ўйымдарын ќўру жјне оєан ќаржылыќ-материалдыќ кґмек кґрсету халыќаралыќ шарттарда белгіленген тјртіппен жїзеге асырылады.

11-тарау. ЌАЗАЌСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫЅ БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАЄЫ
ЗАЅНАМАСЫН БЎЗЄАНЫ ЇШІН ЖАУАПТЫЛЫЌ

67-бап. Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру саласындаєы
              заѕнамасын бўзєаны їшін жауаптылыќ

      Ќазаќстан Республикасыныѕ білім беру саласындаєы заѕнамасын бўзу Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарына сјйкес жауаптылыќќа јкеп соєады.

12-тарау. ЌОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

68-бап. Осы Заѕныѕ ќолданысќа енгізілуі

      1. Осы Заѕ, 2008 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгізілетін 8-баптыѕ 2-тармаєыныѕ екінші бґлігін, 52-баптыѕ 6-тармаєыныѕ екінші абзацын, 7-тармаєы 1) тармаќшасыныѕ екінші жјне бесінші абзацтарын, 8-тармаєыныѕ 2), 3) тармаќшаларын жјне 53-баптыѕ 3-тармаєыныѕ 1), 3) тармаќшаларын ќоспаєанда, алєашќы ресми жарияланєан кїнінен бастап кїнтізбелік он кїн ґткеннен кейін ќолданысќа енгізіледі.

      2. Білім беру ўйымдарына осы Заѕ ќолданысќа енгізілгенге дейін оќуєа тїскен адамдар оќуєа тїскен кезде ќолданыста болєан білім беру баєдарламалары бойынша оќуын бітіріп, оларєа білім туралы белгіленген їлгідегі ќўжат беріледі.

      3. "Білім туралы" 1999 жылєы 7 маусымдаєы Ќазаќстан Республикасы Заѕыныѕ (Ќазаќстан Республикасы Парламентініѕ Жаршысы 1999 ж., N 13, 429-ќўжат; N 23, 927-ќўжат; 2001 ж., N 13-14, 173-ќўжат; N 24, 338-ќўжат; 2004 ж., N 18, 111-ќўжат; N 23, 142-ќўжат; 2006 ж., N 1, 5-ќўжат; N 3, 22-ќўжат; N 12, 71-ќўжат; N 15, 92-ќўжат; 2007 ж., N 2, 18-ќўжат; N 9, 67-ќўжат) кїші жойылды деп танылсын.

Ќазаќстан Республикасыныѕ
      Президенті