Z020343

Кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау туралы

Ќазаќстан Республикасыныѕ 2002 жылєы 11 шілдедегі N 343 Заѕы

Ќазаќстан Республикасы Парламентініѕ Жаршысы, 2002 ж., N 16, 152-ќўжат

МАЗМЎНЫ

Осы Заѕ кемтар балаларды јлеуметтiк, медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдаудыѕ нысандары мен јдiстерiн айќындайды, дамуында кемiстiгi бар балаларєа кґмек кґрсетудiѕ тиiмдi жїйесiн жасауєа, оларды тјрбиелеу, оќыту, еѕбекке жјне кјсiби даярлау iсiмен байланысты проблемаларды шешуге, балалар мїгедектiгiнiѕ алдын алуєа баєытталєан.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заѕда пайдаланылатын терминдер мен
аныќтамалар

Осы Заѕда мынадай негiзгi терминдер мен аныќтамалар пайдаланылады:

1) кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау - кемтар балаларєа тўрмыс-тiршiлiгiндегi шектелудi жою жјне оныѕ орнын толтыру їшiн жаєдай жасауды ќамтамасыз ететiн жјне оларєа басќа азаматтармен бiрдей ќоєам ґмiрiне ќатысу мїмкiндiктерiн жасауєа баєытталєан арнаулы јлеуметтiк, медициналыќ жјне бiлiм беру ќызметтерiн кґрсететiн бiлiм беру, халыќты јлеуметтiк ќорєау, денсаулыќ саќтау ўйымдарыныѕ ќызметi;

2) кемтар бала (балалар) - белгiленген тјртiппен расталєан, туа бiткен, тўќым ќуалаєан, жїре пайда болєан аурулардан немесе жараќаттардыѕ салдарынан тiршiлiк етуi шектелген, дене жјне (немесе) психикалыќ кемiстiгi бар он сегiз жасќа дейiнгi бала (балалар);

3) "ќатер" тобындаєы бала (балалар) - ерте ќолєа алынбаєандыќтан, јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау кґрсетiлмегендiктен, дене жјне (немесе) психикалыќ дамуында кенжелеп ќалу ыќтималдыєы жоєары болатын їш жасќа дейiнгi бала (балалар);

4) дене кемiстiгi - аєзасы (аєзалары) дамуыныѕ жјне (немесе) жўмыс iстеуiнiѕ ўзаќ уаќыт бойы јлеуметтiк, медициналыќ жјне педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдауды ќажет ететіндей созылмалы бўзылуы;

5) психикалыќ кемiстiк - адам психикасы дамуыныѕ жјне (немесе) жўмыс iстеуiнiѕ уаќытша немесе тўраќты кемiстiгi, соныѕ iшiнде: сенсорлыќ бўзылыстардыѕ салдары; сґйлеу бўзылыстары; эмоциялыќ-еркi жаєынан бўзылыстары; ми заќымдануыныѕ салдары; аќыл-ой дамуыныѕ бўзылыстары, соныѕ iшiнде аќыл-ой жаєынан кенжелеп ќалу; психикалыќ дамуыныѕ тежелуi жјне осыєан байланысты оќып-їйренудегі ґзiндік ќиындыќтар;

6) кїрделi кемiстiк - психикалыќ жјне дене кемiстiгiнiѕ кез келген ўштасуы;

7) ауыр кемiстiк - мемлекеттiк (оныѕ iшiнде арнаулы) бiлiм беру стандарттарына сјйкес бiлiм беру ќолжетiмдi болмайтын жјне оќыту мїмкiндiктерi ґзiне-ґзi ќызмет кґрсету даєдыларын, ќоршаєан дїние туралы ќарапайым бiлiмдердi жјне ќарапайым еѕбек даєдыларын, немесе аясы тар кјсiби даярлыќты меѕгерумен шектелетiн дјрежедегi психикалыќ жјне (немесе) дене кемiстiгi;

8) ерте ќолєа алу (ерте ќолдау) - психикалыќ-дене бўзылыстары скринингiн, медициналыќ психологиялыќ-педагогикалыќ диагностиканы, емдеудi, дамыта оќытуды ќамтитын, сјби жастаєы (їш жасќа дейiнгi) балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау;

9) јлеуметтiк бейiмдеу - нысаналы јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау процесiнде кемтар балалардыѕ ќоєамда ќабылданєан ќўндылыќтарды, мiнез-ќўлыќ ережелерi мен нормаларын игеруi мен ќабылдауы жјне еѕбекке даярлануы жолымен јлеуметтiк орта жаєдайларына белсендi тїрде икемделуi;

10) јлеуметтiк жўмыс - жекелеген адамдарєа, отбасыларына олардыѕ толыќ мјнді јлеуметтiк жўмыс істеуіне кедергі келтiретiн бўзылєан немесе жойылєан функцияларыныѕ орнын толтыра отырып јлеуметтiк ќўќыќтары мен кепiлдiктерiн iске асыруда кґмек кґрсету жґнiндегi ќызмет;

11) скрининг - "ќатер" тобындаєы балаларды аныќтау маќсатымен жаппай стандартталєан тексеру;

12) медициналыќ жјне психологиялыќ-педагогикалыќ диагностика - јр тїрлi кемiстiктердi аныќтау мен емдеудiѕ, оќыту мен тјрбиелеудiѕ сайма-сай жаєдайларын белгiлеу їшiн балалардыѕ психикалыќ-дене дамуын кешендi салааралыќ баєалау;

13) медициналыќ оѕалту - организмнiѕ бўзылєан немесе семiп ќалєан функцияларын емдеуге, ќалпына келтiруге баєытталєан медициналыќ iс-шаралар кешенi;

14) арнаулы бiлiм беру баєдарламалары - кемтар балаларды оќытуєа арналєан баєдарламалар;

15) арнаулы бiлiм беру - кемтар балаларєа арнайы жаєдайлар жасай отырып бiлiм беру;

16) арнаулы бiлiм беру жаєдайлары - техникалыќ жјне ґзге де кґмекшi ќўралдарды, сондай-аќ медициналыќ, јлеуметтiк жјне кемтар балалардыѕ бiлiм беру баєдарламаларын игеруi онсыз мїмкiн болмайтын ґзге де ќызметтердi ќоса алєанда, арнаулы бiлiм алу їшiн жасалатын жаєдайлар;

17) арнаулы бiлiм беру ўйымдары - кемтар балалардыѕ диагностикасы жјне консультациялар алуы, оларды оќыту мен тјрбиелеу їшiн ќўрылєан ўйымдар: психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялар, оѕалту орталыќтары, психологиялыќ-педагогикалыќ тїзеу кабинеттерi, балалар баќшалары, мектептер жанындаєы логопедтiк пункттер жјне басќа да ўйымдар;

      18) арнаулы тїзеу ўйымдары - дамуында кемтар болып ќалєан:
      есту ќабiлетi бўзылєан (естiмейтiн, нашар еститiн, кейiннен саѕырау болып ќалєан);
      кґру ќабiлетi бўзылєан (кґзi кґрмейтiн, нашар кґретiн, кейiннен соќыр болып ќалєан);
      жїрiп-тїру мїшелерiнiѕ функциялары бўзылєан;
      сґйлеу ќабiлетi бўзылєан;
      аќыл-ойы кенжелеп ќалєан;
      психикалыќ дамуы тежелген;
      эмоциялыќ-еркi жаєынан жјне мiнез-ќўлќы бўзылєан;
      кїрделi бўзылыстары бар, оныѕ iшiнде соќыр-саѕырау болып ќалєан балаларєа арналєан ўйымдар;

19) психологиялыќ тексеру - кемтар балалардыѕ психикалыќ жаєдайыныѕ ерекшелiктерi мен психикалыќ дамуындаєы јлеуеттiк мїмкіндіктерін аныќтау;

20) јлеуметтiк тексеру - тиiстi жастаєы балаларєа арналєан жас нормативтерiн ескере отырып, дене кiрiптарлыєына, жинаќылыєы, јдеттегi ќызметпен айналысу ќабiлетi, экономикалыќ дербестiгi мен ќоєамєа кiрiгу ќабiлетi шектелуiне байланысты болуы мїмкiн јлеуметтiк кемiстiктер дјрежесiн аныќтау;

21) медициналыќ тексеру - балалардыѕ тiршiлiк-јрекетiнiѕ шектелуiне себеп болатын жекелеген аєза немесе организм функциясыныѕ (функцияларыныѕ) бўзылу (болмау) тїрiн, ауырлыєын аныќтау;

22) педагогикалыќ тексеру - тиiстi жастаєы балаларєа арналєан жас нормативтерiн ескере отырып, балалардыѕ аќыл-ой жаєынан даму ерекшелiктерiн жјне олардыѕ ойын ойнауєа, бiлiм алу мен ќарым-ќатынас жасауєа јлеуеттiк мїмкiндiктерiн аныќтау;

23) кјсiби диагностика - бойындаєы психикалыќ жјне (немесе) дене кемiстiгiн ескере отырып балалардыѕ еѕбек ќызметiнiѕ немесе кјсiптiѕ даєдыларын меѕгеру мен орындауєа јлеуеттiк мїмкiндiктерiн аныќтау;

24) кемтар баланы оѕалтудыѕ жеке баєдарламасы - баланыѕ соматикалыќ жай-кїйi деѕгейiнiѕ болжамын, психикалыќ-дене тґзiмдiлiгiн, отбасыныѕ јлеуметтiк мјртебесi мен јлеуметтiк инфраќўрылым мїмкiндiктерiн ескере отырып, оныѕ ќажеттiлiктерiнiѕ ќўрылымына, ден ќоятын мјселелерiнiѕ шеѕберiне, ќўштарлыќтарыныѕ деѕгейiне сјйкес баланыѕ тўрмыстыќ, ќоєамдыќ, кјсiби ќызметке ќабiлетiн ќалпына келтiруге баєытталєан медициналыќ, психологиялыќ, педагогикалыќ жјне јлеуметтiк iс-шаралар тiзбесi;

25) ујкiлеттi мемлекеттiк орган (бўдан јрi - ујкiлеттi орган) - азаматтардыѕ денсаулыєын саќтау, бiлiм беру, халыќты јлеуметтiк ќорєау саласында басшылыќты жїзеге асыратын орталыќ атќарушы органдар.

      2-бап. Ќазаќстан Республикасыныѕ кемтар балаларды
             јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ жаєынан
             тїзеу арќылы ќолдау туралы заѕдары

      1. Ќазаќстан Республикасыныѕ кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау туралы заѕдары Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясына негiзделедi жјне осы Заѕ мен Ќазаќстан Республикасыныѕ ґзге де нормативтiк ќўќыќтыќ актiлерiнен тўрады.
      2. Егер Ќазаќстан Республикасы бекiткен халыќаралыќ шартта осы Заѕдаєыдан ґзгеше ережелер белгiленген болса, халыќаралыќ шарттыѕ ережелерi ќолданылады.
      3. Жетiм балаларды, психикалыќ аурулары бар балаларды, кїнкґрiсi тґмен отбасыларын жјне мемлекеттiѕ ќолдауын ќажет ететiн адамдардыѕ ґзге де санаттарын мемлекеттiк ќолдауєа байланысты ќатынастар кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдауєа байланысты бґлiгiнде єана осы Заѕмен реттеледi.

      3-бап. Кемтар балаларды јлеуметтiк жјне
             медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау,
             оныѕ маќсаттары, мiндеттерi мен принциптерi

      1. Кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау баланыѕ туєанынан басталып, ол кјмелеттiк жасќа толєанєа дейiн, жаппай кешендi медициналыќ, психологиялыќ, педагогикалыќ жјне јлеуметтiк тексеру мен кјсiби диагностика жїргiзу, оѕалтудыѕ жеке баєдарламасын јзiрлеу, медициналыќ, педагогикалыќ, психологиялыќ, јлеуметтiк ќызметтер кґрсету жјне еѕбекке баулу арќылы жїргiзiледi.
      2. Јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдаудыѕ маќсаттары:
      1) туа бiткен жјне тўќым ќуалайтын ауруларды, ќалыпты дамудан ауытќушылыќтарды ерте бастан (туєан кезден) аныќтау;
      2) балалардыѕ дамуындаєы кенжелеп ќалу мен бўзылыстардыѕ алдын алу, мїгедектiктiѕ ауыр тїрлерiнен саќтандыру;
      3) балалар мїгедектiгiнiѕ деѕгейiн тґмендету;
      4) кемтар балалардыѕ дене, психика жјне ґзге де ќабiлеттерiнiѕ орнын толтыру немесе оларды ќалпына келтiру, олардыѕ јлеуметтiк ќўќыќтарын iске асыру, неєўрлым толыќ јлеуметтiк бейiмделуiне жјрдемдесу болып табылады.
      3. Јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдаудыѕ мiндеттерi:
      1) кемтар балаларды аныќтау мен оларды есепке алудыѕ бiрыѕєай мемлекеттiк жїйесiн ќўру;
      2) арнаулы бiлiм берудi жјне арнаулы јлеуметтiк ќызмет кґрсетудi жїзуге асыратын ўйымдар желiсiн дамыту;
      3) кемтар балаларды јлеуметтiк бейiмдеу;
      4) кемтар балалары бар отбасыларын јлеуметтiк ќолдау;
      5) јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдауды жїзеге асыратын ўйымдарды кадр, єылыми жјне ўйымдастыру-јдiстемелiк жаєынан ќамтамасыз ету;
      6) халыќты јлеуметтiк ќорєау, денсаулыќ саќтау, бiлiм беру ўйымдарыныѕ кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау мјселелерi жґнiндегi ќызметiн сабаќтастыру болып табылады.
      4. Јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау мынадай принциптерге:
      1) кемтар балалар мен олардыѕ отбасыларына јлеуметтiк ќолдау жјне оѕалту кґмегiн кґрсету кепiлдiгiне;
      2) кемтар баласы бар отбасы мен јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ ќолдауды жїзеге асыратын ўйымдар мамандарыныѕ ынтымаќтастыєына;
      3) балалардыѕ ќабiлеттерiнiѕ шектелу дјрежесiне, жасына, јлеуметтiк мјртебесiне ќарамастан, ерте ќолдау мен бiлiм алуєа ќол жеткiзуiне жјне теѕ ќўќыќтылыєына;
      4) јрбiр балаєа жеке тўрєыдан келiп, јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау кґрсетудi саралауєа негiзделедi.

2-тарау. КЕМТАР БАЛАЛАРДЫ ЈЛЕУМЕТТIК ЖЈНЕ МЕДИЦИНАЛЫЌ-ПЕДАГОГИКАЛЫЌ ТЇЗЕУ АРЌЫЛЫ ЌОЛДАУ МЈСЕЛЕЛЕРIН МЕМЛЕКЕТТIК РЕТТЕУ

4-бап. Ќазаќстан Республикасы Їкiметiнiѕ ќўзыретi

      Ќазаќстан Республикасыныѕ Yкiметi:
      1) кемтар балаларды јлеуметтiк ќолдау баєдарламаларын бекiтедi;
      2) кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау саласындаєы јлеуметтiк ќызмет кґрсету мен јлеуметтiк ќамсыздандырудыѕ мемлекеттiк стандарттарын айќындайды;
      3) азаматтардыѕ денсаулыєын саќтау саласындаєы ујкiлеттi органныѕ ўсынуы бойынша кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау саласындаєы медициналыќ кґмектiѕ тегiн кепiлдiк берiлген кґлемiн бекiтедi;
      4) кемтар балаларєа арналєан мектепке дейiнгi арнаулы тјрбие мен оќытудыѕ жјне жалпы арнаулы бiлiм берудiѕ мемлекеттiк жалпыєа мiндеттi бiлiм беру стандарттарын јзiрлеу, бекiту тјртiбiн белгiлейдi.
      Ескерту. 4-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.07.27. N 320 (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз) Заѕымен.

5-бап. Азаматтардыѕ денсаулыєын саќтау саласындаєы
ујкiлеттi органныѕ ќўзыретi

      Азаматтардыѕ денсаулыєын саќтау саласындаєы ујкiлеттi орган:
      1) бала тууєа кґмектесетiн мекемелерде, балалар емханаларында, алєашќы медициналыќ-санитариялыќ кґмек кґрсету мекемелерiнде "ќатер" тобындаєы балаларды барынша ертерек аныќтау їшiн скрининг ўйымдастыру жјне аныќталєан "ќатер" тобындаєы жјне кемтар балаларды психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультацияларєа жiберу тјртiбiн белгiлейдi;
      2) дене жјне (немесе) психикалыќ кемiстiгi бар балалар патологияларыныѕ диагностикасын, јр алуан тїрлерiн емдеудi ўйымдастыру тјртiбiн белгiлейдi;
      3) бiлiм беру саласындаєы ујкiлеттi органмен бiрлесiп, "ќатер" тобындаєы балаларды ерте аныќтау мјселелерi бойынша жалпы практика дјрiгерлерiн, балалар дјрiгерлерiн жјне орта буындаєы медицина ќызметкерлерiн даярлауды ќамтамасыз етедi;
      4) кемтар балалардыѕ диагностикасы жјне оларды емдеу жґнiндегi халыќаралыќ тјжiрибенi пайдалануєа жјрдемдеседi.

6-бап. Бiлiм беру саласындаєы ујкiлеттi органныѕ
ќўзыретi

      Бiлiм беру саласындаєы ујкiлеттi орган:
      1) мектепке дейінгі арнаулы тјрбие мен оќытудыѕ жјне бастауыш, негізгі орта, жалпы орта бiлiм берудiѕ мемлекеттiк бiлiм беру стандарттарын белгiлейдi;
      2) барлыќ бiлiм беру ўйымдары їшiн арнаулы бiлiм беру шарттарыныѕ бiрыѕєай принциптерi мен нормативтерiн айќындайды;
      2-1) мемлекеттiк статистикалыќ есептiлiк негiзiнде халыќты јлеуметтiк ќорєау органдарымен бiрлесе отырып кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдаудыѕ республикалыќ, жергiлiктi баєдарламаларыныѕ мониторингiн жїргiзедi;
      3) кемтар балалар оќитын арнаулы сыныптардыѕ (топтардыѕ) шектi толымдылыєын айќындайды;
      4) арнаулы бiлiм беру ўйымдарыныѕ типтерi мен тїрлерiнiѕ тiзбесiн белгiлейдi; арнаулы бiлiм алуєа мўќтаж адамдар їшiн бiлiм беру ўйымдарында ќажеттi орын санын айќындайды;
      5) кемтар балаларды оќытуды жїзеге асыратын бiлiм беру ўйымдарыныѕ материалдыќ-техникалыќ жјне оќу-јдiстемелiк жараќтандырылуы мен ќамтамасыз етiлуiне ќойылатын еѕ тґменгi мiндеттi талаптарды белгiлейдi;
      6) оќушыларды аттестаттау јдiстемесiн айќындайды;
      7) азаматтардыѕ денсаулыєын саќтау, оларды јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi органдармен бiрлесiп, кемтар балаларды оќытуєа арналєан техникалыќ ќўралдарєа ќойылатын нормативтiк талаптарды јзiрлейдi жјне бекiтедi;
      8) бiлiм беру ўйымдарын єылыми-јдiстемелiк ќамтамасыз ету жґнiндегi ќызметтiѕ їйлестiрiлуiн жїзеге асырады;
      9) арнаулы бiлiм беру саласындаєы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдары мен нормативтiк-ќўќыќтыќ актiлердiѕ орындалуына мемлекеттiк баќылауды жїзеге асырады;
      10) басќа мїдделi мемлекеттiк органдармен бiрлесіп, кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау баєдарламаларын єылыми негiздемелеудi ўйымдастырады.
      11) <*>
      Ескерту. 6-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2004.12.20. N 13 Заѕымен (2005 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгiзiледi), 2007.07.27. N 320 (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз) Заѕдарымен.

7-бап. Халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi
органныѕ ќўзыретi

      Јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi орган:
      1) <*>
      2) кемтар балаларды јлеуметтiк ќолдаудыѕ баєдарламасын јзiрлейдi;
      3) јлеуметтiк ќызметкерлер ќызметiнiѕ функциялары мен сипатын айќындайды, мамандыќтардыѕ тiзбесi мен оларєа ќойылатын бiлiктiлiк талаптарын белгiлейдi, јлеуметтiк ќызметкерлерге јдiстемелiк кґмек кґрсетедi;
      4) арнаулы јлеуметтiк ќызмет кґрсетудiѕ јлеуметтiк нормативтерiн, тїрлерi мен нысандарын јзiрлейдi;
      5) <*>
      6) јлеуметтiк ќызметтердi єылыми-јдiстемелiк жаєынан ќамтамасыз ету жґнiндегi ќызметтiѕ їйлестiрiлуiн жїзеге асырады;
      7) јлеуметтiк ќызмет кґрсетудiѕ мемлекеттiк стандарттарын, тегiн јлеуметтiк ќызмет кґрсетудiѕ тјртiбiн јзiрлейдi;
      8) јлеуметтiк ќызметкерлердiѕ бiлiктiлiгiн арттыруды жјне оларды ќайта даярлауды ўйымдастырады.
      Ескерту. 7-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2004.12.20. N 13 Заѕымен (2005 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгiзiледi).

8-бап. Жергiлiктi мемлекеттiк басќару органдарыныѕ
ќўзыретi

      1. Облыстыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ) жергiлiктi ґкiлдi органдары:
      1) кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау жґнiндегi аймаќтыќ баєдарламаларды бекiтедi;
      1-1) їйде оќыту баєдарламаларын ќоса алєанда, кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау жґнiндегi баєдарламаларды бекiтедi;
      2) кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау жґнiндегi баєдарламалардыѕ орындалуына баќылау жасауды жїзуге асырады.
      2. Облыстыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ) жергiлiктi атќарушы органдары:
      1) їйде оќыту баєдарламаларын ќоса алєанда, кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау жґнiнде баєдарлама јзiрлеп, оны мјслихаттардыѕ бекiтуiне ўсынады; кемтар балаларєа їйде јлеуметтiк кґмек кґрсету бґлiмшесi туралы ереже јзiрлейдi; їйде јлеуметтiк кґмек кґрсету бґлiмшелерiн ќўрады;
      2) кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау мјселелерiмен айналысатын мемлекеттiк ўйымдарды материалдыќ-техникалыќ ќамтамасыз етудi жїзеге асырады;
      3) алєашќы медициналыќ-санитариялыќ кґмек кґрсету мекемелерiнде, балалар емханаларында, јйелдердi босандыру мекемелерiнде скрининг ўйымдастырады;
      4) скрининг нјтижесiнде аныќталєан "ќатер" тобындаєы балаларды ата-аналарыныѕ жјне ґзге де заѕды ґкілдерініѕ келiсiмiмен психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультацияларєа жiберудi ќамтамасыз етедi;
      5) кемтар балаларды арнаулы бiлiм беру ўйымдарында оќытуды ўйымдастырады жјне оларды басќа бiлiм беру ўйымдарында оќыту їшiн жаєдай жасайды;
      6) <*>
      7) арнаулы бiлiм беру ўйымдары мен психикалыќ жјне (немесе) дене кемiстiктерiн аныќтау, есепке алу мен тїзеу салаларында жўмыс iстейтiн кадрларды ќайта даярлауды, бiлiктiлiгiн арттыруды жјне аттестаттауды жоспарлайды жјне ўйымдастырады;
      8) ауыр кемiстiктерi бар балаларєа кїтiм жасау жґнiндегi јлеуметтiк кґмектi ўйымдастыру мен кґрсету жґнiндегi ќызметтi їйлестiредi;
      9) жалпы мемлекеттiк стандарттарды саќтай отырып, кепiлдiктi медициналыќ ќызмет кґрсетiлу жјне тегiн бiлiм алу ќўќыќтарын iске асыруды, сондай-аќ јлеуметтiк кґмек алуды жјне арнаулы јлеуметтiк ќызмет кґрсетiлудi ќамтамасыз етедi;
      10) кемтар балаларды тјрбиелеп отырєан отбасыларыныѕ ќўќыќтарын ќорєауды жјне оларєа консультациялыќ кґмек берудi ќамтамасыз етедi;
      11) кемтар балалардыѕ жўмысќа орналасуына жјрдемдеседi.
      3. Облыс (республикалыќ маѕызы бар ќала, астана) јкiмiнiѕ шешiмiмен кезеѕ-кезеѕiмен, їш жыл iшiнде алпыс мыѕ балаєа арналєан психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялар, республикалыќ жјне облыстыќ маѕызы бар ќалаларда - оѕалту орталыќтары, аудан орталыќтарында психологиялыќ-педагогикалыќ тїзеу кабинеттерi ќўрылады.
      Ескерту. 8-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2004.12.20. N 13 Заѕымен (2005 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгiзiледi).

3-тарау. КЕМТАР БАЛАЛАРFА ЈЛЕУМЕТТIК ЖЈНЕ МЕДИЦИНАЛЫЌ-ПЕДАГОГИКАЛЫЌ ТЇЗЕУ АРЌЫЛЫ ЌОЛДАУ КҐРСЕТУ ЖҐНIНДЕГI ЌЫЗМЕТ

      9-бап. Кемтар балаларєа медициналыќ, арнаулы бiлiм беру
             жјне арнаулы јлеуметтiк ќызметтердi кґрсететiн
             ўйымдар

      1. Медициналыќ ќызметтердi: ўйымдыќ-ќўќыќтыќ нысандарына ќарамастан, ана мен баланы ќорєау ўйымдары, алєашќы медициналыќ-санитариялыќ кґмек кґрсететiн ўйымдар, консультациялыќ-диагностикалыќ поликлиникалар, медициналыќ оѕалту орталыќтары жїзеге асырады.
      2. Медициналыќ ќызметтерге:
      1) "ќатер" (скрининг) тобындаєы балаларды аныќтау маќсатымен жас сјби балаларды жаппай стандартты тексеру;
      2) туа бiткен, тўќым ќуалаєан жјне жїре пайда болєан патологияныѕ тереѕдетiлген диагностикасы;
      3) психика-дене дамуында ауытќулары бар балаларды медициналыќ тїзеу жјне оѕалту;
      4) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарына сјйкес кґрсетiлетiн ґзге де ќызметтер жатады.
      3. Кемтар балаларєа арналєан арнаулы бiлiм беру ќызметтерiн Ќазаќстан Республикасыныѕ бiлiм беру туралы заѕдарында белгiленген тјртiппен арнаулы ўйымдар: психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялар, психологиялыќ-педагогикалыќ тїзеу кабинеттерi, оѕалту орталыќтары, логопедтiк пункттер, балалар баќшалары жјне басќа да арнаулы тїзеу ўйымдары кґрсетедi.
      4. Арнаулы бiлiм беру ќызметтерiн кґрсетуге:
      1) балалардыѕ аќыл-ой жаєынан даму ерекшелiктерiн аныќтау жјне оќыту мен тјрбие берудiѕ тїрi мен нысанын таѕдау їшiн олардыѕ мїмкiндiктерiн айќындау маќсатымен оларды тереѕдетiлген жјне кешенді тексеру;
      2) кемтар сјби, мектепке дейiнгi жастаєы жјне мектеп жасындаєы балаларды психологиялыќ-педагогикалыќ жаєынан тїзеу, оќыту мен тјрбиелеу;
      3) еѕбекке баулу, кјсiби диагностика;
      4) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары бiлiм беру;
      5) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарына сјйкес ґзге де ќызметтер кґрсету жатады.
      5. Арнаулы јлеуметтiк ќызметтер кґрсететiн ўйымдар: халыќты јлеуметтiк ќорєау мекемелерi, протез-ортопедия бўйымдарын шыєаратын, техникалыќ жјне кґмекшi ќўралдарды дайындайтын ўйымдар.
      6. Арнаулы јлеуметтiк ќызметтер кґрсетуге:
      1) Ќазаќстан Республикасыныѕ мїгедектердi јлеуметтiк ќорєау саласындаєы заѕдарында белгiленген тјртiппен јлеуметтiк кґмек кґрсету;
      2) протездеу жјне протез-ортопедия бўйымдарымен ќамтамасыз ету жґнiндегi ќызметтердi кґрсету;
      3) арнаулы техникалыќ жјне компенсаторлыќ ќўралдармен ќамтамасыз ету;
      4) кемтар балаларды тјрбиелеп отырєан отбасыларына консультациялыќ кґмек кґрсету;
      5) јлеуметтiк ќызметкерлердiѕ ќызметтер кґрсетуi жатады.
      Јлеуметтiк ќызметкерлердiѕ ќўќыќтыќ мјртебесi Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕ актiлерiмен белгiленедi.
      Ескерту. 9-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.07.27. N 320 (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз) Заѕымен.

10-бап. Психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ
консультациялар

      1. Психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялар кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдауды, айєаќтамаларын аныќтауды, оларєа білiм берудiѕ тїрi мен нысандарын айќындауды, оларды оѕалтудыѕ жеке баєдарламасын жасау маќсатында диагностика жјне психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ тексерудi жїзеге асыратын мемлекеттiк мекемелер болып табылады.
      Психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялардыѕ ќызметiн ўйымдастыру азаматтардыѕ денсаулыєын саќтау саласындаєы жјне халыќты јлеуметтiк ќорєау саласындаєы ујкiлеттi органдармен келiсе отырып бiлiм беру саласындаєы ујкiлеттi орган бекiтетiн ережелермен айќындалады.
      2. Психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялар кемтар балаларды арнаулы тїзеу ўйымдары мен басќа да ўйымдарєа медициналыќ, арнаулы бiлiм жјне арнаулы јлеуметтiк ќызметтердi алуы їшiн ата-аналарыныѕ жјне ґзге де заѕды ґкiлдерiнiѕ келiсiмiмен єана жiбередi.
      Ескерту. 10-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2004.12.20. N 13 Заѕымен (2005 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгiзiледi).

11-бап. Кемтар балаларєа бiлiм берудi ўйымдастыру

      1. Психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялардыѕ ќорытындысына жјне оќытудыѕ жеке жоспарына сјйкес кемтар балалар мектепке дейінгі тјрбие мен оќытуды - їш жастан бастап, бастауыш жјне негiзгi орта бiлiмдi жетi - он жастан бастап алуына болады. Бўл ретте мемлекеттiк бiлiм беру баєдарламаларына сјйкес бастауыш жјне негiзгi жалпы бiлiм берудiѕ ўзаќтыєы он жылдан кем болмауєа тиiс.
      Психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялардыѕ ќорытындысы бойынша айєаќтамалары болєан кезде кемтар балаларды тјрбиелеу мен оќыту їйде жеке жјне тегін жїзеге асырылуы мїмкiн.
      2. Кемтар балалардыѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ бiлiм туралы заѕдарында белгiленген тјртiппен бiлiм алуєа ќўќыєы бар.
      Мемлекет кемтар балаларды кјсiби даярлауєа жјрдемдеседi.
      Ескерту. 11-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.07.27. N 320 (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз) Заѕымен.

12-бап. Мемлекеттiк статистикалыќ есептiлiк

Кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау жґнiндегi мемлекеттiк статистикалыќ есептiлiктi Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарына сјйкес статистика жґнiндегi ујкiлеттi орган белгiлейдi.

13-бап. Јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу
арќылы ќолдау iсiн ќаржыландыру

Јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау iсiн ќаржыландыру бюджет ќаражаты есебiнен, сондай-аќ Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында тыйым салынбаєан ґзге де кґздерден жїзеге асырылады.
Ескерту. 13-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2004.12.20. N 13 Заѕымен (2005 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгiзiледi).

14-бап. Кемтар балаларды еѕбекке даярлау жјне оларєа
кјсiби бiлiм беру

      1. Кемтар балалар Ќазаќстан Республикасыныѕ бiлiм беру туралы заѕ актiлерiне сјйкес кјсiби бiлiм ала алады.
      2. Кемтар балаларды еѕбекке даярлау отбасында, арнаулы бiлiм беру ўйымдарында жїргiзiледi. Кемтар балалардыѕ болашаќ кјсiби ќызметiнiѕ мїмкiндiктерi мен сипатын айќындау їшiн кјсiби-консультациялыќ орталыќтарда, арнаулы бiлiм беру ўйымдарында кјсiби диагностика жїргiзiледi.
      3. Кемтар балаларєа техникалыќ жјне кјсіптік білім беру арнаулы білім беру ўйымдарында, арнаулы тїзеу ўйымдарында жїзеге асырылады.
      Ескерту. 14-бапќа ґзгеріс енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2004.12.20. N 13, 2007.07.27. N 320 (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз) Заѕдарымен.

4-тарау. КЕМТАР БАЛАЛАРДЫЅ ЌЎЌЫЌТАРЫ, ОЛАРДЫЅ АТА-АНАЛАРЫНЫЅ ЖЈНЕ ҐЗГЕ ДЕ ЗАЅДЫ ҐКIЛДЕРIНIЅ ЌЎЌЫЌТАРЫ МЕН МIНДЕТТЕРI

15-бап. Кемтар балалардыѕ ќўќыќтары

      1. Кемтар балалардыѕ:
      1) јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдауды кепiлдiктi тїрде тегiн алуєа;
      2) мемлекеттiк медициналыќ ўйымдарда, психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультацияларда немесе медициналыќ-јлеуметтiк сараптама бґлiмдерiнде Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгiленген тјртiппен тегiн тексерiлуге жјне тегін медициналыќ кґмек алуєа;
      3) дене немесе психикалыќ кемiстiктерi байќалєан сјттен бастап, оныѕ кґрiну дјрежесiне ќарамастан, психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультация ќорытындысына сјйкес тегiн медициналыќ-психологиялыќ-педагогикалыќ тїзеуге;
      4) медициналыќ айєаќтамалары бойынша Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгiленген тјртiппен протез-ортопедия бўйымдарымен жјне аяќ киiммен, арнайы ќарпi бар баспа басылымдарымен, дыбыс кїшейткiш аппаратурамен жјне сигнал бергiш ќўралдармен, компенсаторлыќ техникалыќ ќўралдармен тегiн ќамтамасыз етiлуге;
      5) психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультациялардыѕ ќорытындысына сјйкес арнаулы бiлiм беру ўйымдарында немесе мемлекеттiк жалпы бiлiм беретiн оќу орындарында тегiн мектепалды жјне жалпы орта бiлiм алуєа;
      6) мемлекеттiк оќу орындарында мемлекеттiк бiлiм беру баєдарламалары шегiнде конкурстыќ негiзде тегiн техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары бiлiм алуєа;
      7) оќу бiтiргеннен кейiн алєан бiлiмiне жјне (немесе) кјсiби даярлыєына сјйкес Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгiленген тјртiппен жўмысќа орналасуєа ќўќыєы бар.
      2. Бюджеттен ќаржыландыру арќылы мемлекеттiк тегiн бiлiм алу, бiлiм беру гранттарын алу конкурсына ќатысќан кезде кґрсеткiштерi басќалармен бiрдей болєан жаєдайда, медициналыќ-јлеуметтiк сараптау бґлiмдерiнiѕ ќорытындысына сјйкес тиiстi бiлiм беру ўйымдарында бiлiм алуына болатын I жјне II топтаєы мїгедектер, бала кезiнен мїгедектер басым ќўќыќќа ие болады.
      3. Жетiмдер ќатарындаєы жјне ата-анасыныѕ ќамќорлыєынсыз ќалып, толыќтай мемлекет ќамтамасыз ететiн кемтар балалар арнаулы бiлiм беру ўйымдарында болуын аяќтаєаннан кейiн жјне кјмелеттiк жасќа жеткен соѕ, жергiлiктi атќарушы органдар оларды заѕдарда белгiленген тјртiппен тўрєын їймен ќамтамасыз етедi.
      Ескерту. 15-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.07.27. N 320 (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз) Заѕымен.

16-бап. Кемтар балалардыѕ ата-аналары мен ґзге де заѕды
ґкілдерiнiѕ ќўќыќтары

      Кемтар балалардыѕ ата-аналарыныѕ жјне ґзге де заѕды ґкілдерiнiѕ:
      1) баланы психологиялыќ-медициналыќ-педагогикалыќ консультацияларда кујландыру кезiнде ќатысуєа;
      2) баланы тексерудiѕ нјтижелерi, жеке јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдаудыѕ маќсаттары мен нјтижелерi туралы дўрыс аќпарат алуєа, медициналыќ, арнаулы бiлiм берумен жјне арнаулы јлеуметтiк ќызметтер кґрсетумен айналысатын органдар мен ўйымдардан консультациялар алуєа;
      3) ґз балаларыныѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгiленген јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау алуына;
      4) Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкiметi белгiлейтiн тјртiппен жјне мґлшерде, мїгедектер ќатарындаєы кемтар балаларын жеке оќыту жоспарына сјйкес їйде тјрбиелеу мен оќытуєа жўмсаєан шыєындарыныѕ ґтемiн алуєа ќўќыєы бар.

17-бап. Кемтар балалардыѕ ата-аналары мен ґзге де заѕды
ґкілдерiнiѕ мiндеттерi

1. Кемтар балалардыѕ ата-аналары мен ґзге де заѕды ґкілдерi, заѕдарда белгiленген мiндеттерден басќа, ґздерiнiѕ балаларын асырауды, тјрбиелеудi, бiлiм берудi, медициналыќ байќаудан ґткiзудi, емдетудi ќамтамасыз етуге, оларєа кїтiм жасауєа, олардыѕ ќўќыќтары мен мїдделерiн ќорєауєа оѕалтудыѕ жеке баєдарламасын iске асыруєа ќатысуєа тиіс.
2. Кемтар балалардыѕ ата-аналары мен ґзге де заѕды ґкілдерi балаларына кїтiм жасау мен оларды тјрбиелеу жґнiндегi мiндеттерiн орындаудан жалтарєаны, оларєа ќатыгездiк кґрсеткенi, олардыѕ денсаулыєына заќым келтiргенi їшiн Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгiленген жауаптылыќта болады.

5-тарау. ЌОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

      18-бап. Ќазаќстан Республикасыныѕ кемтар балаларды
              јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу
              арќылы ќолдау саласындаєы заѕдарын бўзєаны їшiн
              жауаптылыќ

Ќазаќстан Республикасыныѕ кемтар балаларды јлеуметтiк жјне медициналыќ-педагогикалыќ тїзеу арќылы ќолдау саласындаєы заѕдарыныѕ бўзылуына кiнјлi тўлєалар Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгiленген жауаптылыќта болады.

19-бап. Осы Заѕды ќолданысќа енгiзу тјртiбi

Осы Заѕ 2003 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгiзiледi.

Ќазаќстан Республикасыныѕ
Президентi